Ατμοηλεκτρικός σταθμός Νέου Φαλήρου: αποτύπωση - τεκμηρίωση - μουσειολογική μελέτη

Τσαρούχα, Αικατερίνη; Tsaroucha, Aikaterini

dc.contributor.author	Τσαρούχα, Αικατερίνη	el
dc.contributor.author	Tsaroucha, Aikaterini	en
dc.date.accessioned	2023-02-01T12:10:17Z
dc.date.available	2023-02-01T12:10:17Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/57026
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.24724
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Συντήρηση και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων - Προστασία Μνημείων (Κατ. Α')"	el
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	ΑΗΣ	el
dc.subject	Μνημεία	el
dc.subject	Επανάχρηση	el
dc.subject	Μουσεία	el
dc.subject	Ενέργεια	el
dc.subject	Faliro	en
dc.subject	Monuments	en
dc.subject	Museums	en
dc.subject	Reuse	en
dc.subject	Powerplant	en
dc.title	Ατμοηλεκτρικός σταθμός Νέου Φαλήρου: αποτύπωση - τεκμηρίωση - μουσειολογική μελέτη	el
dc.title	Neo Faliro steam power station: imprint of the site - documentation - museological study	en
heal.type	masterThesis	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Architecture -- Conservation and restoration	en
heal.language	el	el
heal.access	free	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2022-07-05
heal.abstract	Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Προστασία Μνημείων»της Πολυτεχνικής Σχολής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Α’ Κατεύθυνση. Είναι ομαδική στο α΄μέρος της και ατομική στο β΄μέρος, ωστόσο αναπτύχθηκε και συγκροτήθηκε από κοινού με τη Ζωή Ελευθεριάδη, αρχιτέκτονα μηχανικό και τον Αντώνη Πλυτά, ηλεκτρολόγο μηχανικό. Αντικείμενο της εργασίας αποτελούν: στο α΄ μέρος η αποτύπωση και τεκμηρίωση του ΑΗΣ Ν. Φαλήρου και στο β΄ η μουσειολογική μελέτη για την πρόταση λειτουργικής επανάχρησής του ως μουσείο εξηλεκτρισμού της Αττικής. Εντός της περιοχής μελέτης βρίσκεται το βασικό κτιριακό σύμπλεγμα των κτιρίων Α, Β, Γ που, συμπεριλαμβανομένου του μηχανολογικού εξοπλισμού που σώζεται εντός του, κηρύσσεται το 1986, σύμφωνα με την υπ’αρ. Γ/285/4357/9-6-86 Υπουργικής Απόφασης ΥΠΠΟ (ΦΕΚ 540 Β/4-7-86). Ανήκει στην κατηγορία των μνημείων της βιομηχανικής κληρονομιάς και αποτελεί μάλιστα τον πρώτο ατμοηλεκτρικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με αρχή λειτουργίας το 1902. Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στην πλήρη καταγραφή του ιστορικού βιομηχανικού πλούτου, του μηχανολογικού εξοπλισμού και κυρίως των διαδικασιών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την αρχή λειτουργίας του σταθμού το 1902 μέχρι και οριστική παύση το 1972, ώστε στη συνέχεια να προκύψει το απαραίτητο υλικό για την σύνταξη του β μέρους, μιας ολοκληρωμένης μουσειολογικής μελέτης που θα προτείνει το καταλληλότερο μουσειολογικό πρόγραμμα για την ανάδειξη του μνημείου, του εξοπλισμού του και της ιστορίας του εξηλεκτρισμού της Αττικής του φωταερίου. Καθοριστικής σημασίας παράγοντας για την επίτευξη των παραπάνω στόχων αποτέλεσε η ανάπτυξη μιας διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ διαφόρων ειδικοτήτων στο πλαίσιο της οποίας ο κάθε ένας, εξετάζοντας το αντικείμενο μελέτης μέσα από τη δική του οπτική, να συμβάλει σε μια ολοκληρωμένη και συστηματική έρευνα διεπιστημονικού χαρακτήρα. Στην ουσία πρόκειται για μια ενιαία, κοινή σύλληψη και ανάπτυξη του ζητήματος της λειτουργικής επανάχρησης του ΑΗΣ Ν. Φαλήρου, που ναι μεν διακρίνεται σε τρεις αυτόνομες διπλωματικές εργασίες, αλλά συγκροτήθηκε από κοινού σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης τους. Αυτή ακριβώς η συνθήκη αποτελεί την ειδοποιό διαφορά μεταξύ της παρούσας διπλωματικής εργασίας και των υπολοίπων μελετών που έχουν εκπονηθεί με στόχο με την αποκατάσταση του σταθμού. Η τεκμηρίωση του μνημείου, ακολούθησε μια αντίστροφη διαδικασία ανάλυσης σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με τον Αντώνη Πλυτά, ηλεκτρολόγο μηχανικό, ήρθαμε σε επαφή με τις λειτουργίες του διατηρητέου in situ μηχανολογικού εξοπλισμού και προσεγγίσαμε το μνημείο μηχανοκεντρικά και οχι κτιριοκεντρικά. Το κτίριο αναγνώστηκε επομένως σε πρώτη φάση σαν μηχανή και σε δεύτερη φάση σαν κέλυφος. Το σημείο αυτό γίνεται έντονα αισθητό στην ανάπτυξη του κεφαλαίου των φάσεων του σταθμού. Η διεπιστημονική προσέγγιση, ουσιαστική για την πλήρη κατανόηση των λειτουργιών του κτιρίου-μηχανή, ήταν προαπαιτούμενη για την ολοκληρωμένη τεκμηρίωση του ΑΗΣ Ν. Φαλήρου. Το πρώτο μέρος αφορά στην εργασία πεδίου και στην έρευνα σε αρχειακό επίπεδο. Ξεκινάει με τη διαχρονική και συγχρονική ανάλυση της ευρύτερης περιοχής στην οποία εντάσσεται ο ατμοηλεκτρικός σταθμός. Στη συνέχεια ακολουθεί η γεωμετρική και ψηφιακή αποτύπωση του κτιρίου, η οποία σε συνδυασμό με την αρχειακή έρευνα ,μας έδωσε στοιχεία των οικοδομικών φάσεων του σταθμού, όσον αφορά την εξέλιξη του μηχανολογικού εξοπλισμού τον οποίο στέγαζε. Η τεκμηρίωση ολοκληρώθηκε με την αρχιτεκτονική ανάλυση (μορφολογική, τυπολογική, κατασκευαστική ανάλυση και παθολογία) της υφιστάμενης κατάστασης του μνημείου. Σε όλη αυτή την δημιουργική πορεία τα σχέδια του μηχανολογικού εξοπλισμού, που αφορούν στην διπλωματική εργασία του Αντώνη Πλυτά, ηλεκτρολόγου μηχανικού, συμπλήρωναν την κατανόηση της λειτουργικής εξέλιξης του μνημείου και τροφοδοτούσαν με πληροφορία τα αρχιτεκτονικά σχέδια. Στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθεί η ύπαρξη σχεδίων που μας παρείχε η ΔΕΗ σε σκαναρισμένη μορφή, της αποτύπωσης που είχε πραγματοποιήσει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείου, χρονολογίας 1985. Τα σχέδια χρησιμοποιήθηκαν επικουρικά από την ομάδα μελέτης, η οποία πραγματοποίησε από την αρχή την γεωμετρική τεκμηρίωση, με όλα τα πιθανά μέσα, ψηφιακά και αναλογικά. Το δεύτερο μέρος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι ατομικό. Αφορά στη σύνταξη μουσειολογικής μελέτης για την μουσειακή αξιοποίηση του κεντρικό συγκροτήματος του σταθμού με βασικό θεματικό άξονα τον εξηλεκτρισμό της Αττικής. Η μουσειολογική μελέτη επικεντρώνεται στην σχέση ΜΗΧΑΝΗ - ΚΤΙΡΙΟ - ΑΝΘΡΩΠΟΣ και τη χρησιμοποιεί ως βάση ανάπτυξης του μουσειολογικού προγράμματος. Ο διόλου ευκαταφρόνητος όγκος του in situ σωζόμενου μηχανολογικού εξοπλισμού, που ανήκει στην τελευταία φάση λειτουργίας του σταθμού (1952-1972), είναι το στοιχείο που δίνει στο ήδη αξιόλογο μνημείο ιδιαίτερο χαρακτήρα, αφού επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για αυτή τη φάση λειτουργίας του, ενώ το καθιστά και πρόσφορο έδαφος για ιδιαίτερες σκηνογραφικές επεμβάσεις και διαδράσεις. Παράλληλα αλλά και αυτόνομα αναπτύσσεται η πρόταση αποκατάστασης και επανάχρησης του κελύφους και αναβίωσης του περιβάλλοντα χώρου, από την αρχιτέκτονα μηχανικό Ζωή Ελευθεριάδη, με στόχο τη λειτουργική επανάχρηση και ανάδειξη του ως οργανικό τμήμα της πόλης και της κοινωνικής ζωής του τόπου. Ταυτόχρονη είναι και η ανάπτυξη της πρότασης που αφορά στον μηχανολογικό εξοπλισμό και υλοποιείται από τον ηλεκτρολόγο μηχανικό, Αντώνη Πλυτά. Ο μουσειογραφικός σχεδιασμός έθεσε τα όρια και τους στόχους της αποκατάστασης του κελύφους και της αναβίωσης του περιβάλλοντα χώρου. Έτσι, οι τρεις μελέτες αν και απόλυτα διακριτές εξελίσσονται μαζί και παραμένουν αλληλένδετες, με την μια να συμπληρώνει την άλλη, αποδίδοντας εν τέλει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την μελλοντική αξιοποίηση του μνημείου.	el
heal.abstract	This thesis was prepared within the framework of the Interdepartmental Postgraduate Program "Protection of Monuments" of the Polytechnic School of the National Technical University of Athens, Direction 1. It is group in its first part and individual in its second part, however it was developed and formed together with Zoi Eleftheriadis, architect engineer and Antonis Plytas, electrical engineer. The subject of the paper are: in the first part the mapping and documentation of the N. Faliro Power Plant and in the second part the museological study for the proposal of its functional reuse as a museum of electrification of Attica. Within the study area is the basic building complex of buildings A, B, C which, including the mechanical equipment preserved within it, was declared in 1986, according to the no. C/285/4357/9-6-86 Ministerial Decision of the Ministry of Foreign Affairs (Government Gazette 540 B/4-7-86). It belongs to the category of monuments of industrial heritage and is in fact the first steam-electric power station in Greece, with the beginning of operation in 1902. The present study focuses on the complete recording of the historical industrial wealth, the mechanical equipment and especially the electricity production processes from the beginning of operation of the station in 1902 until the final stop in 1972, so that the necessary material for the compilation of the part, of a comprehensive museological study that will propose the most suitable museological program for the highlighting of the monument, its equipment and the history of the electrification of Attica by gaslight. A decisive factor for the achievement of the above objectives was the development of an interdisciplinary collaboration between various specialties in the context of which each one, examining the subject of study from his own perspective, contributes to a comprehensive and systematic research of an interdisciplinary nature. In essence, it is a single, common conception and development of the issue of the operational reuse of the N. Faliro Power Plant, which is divided into three independent diplomatic theses, but was composed jointly throughout their implementation. This very condition constitutes the noticeable difference between this thesis and the other studies that have been prepared with the aim of restoring the station. The documentation of the monument followed a reverse process of analysis in relation to traditional methods. In particular, in collaboration with Antonis Plytas, an electrical engineer, we came into contact with the functions of the preserved in situ mechanical equipment and approached the monument machine-centrically and not building-centrically. The building was therefore read in the first phase as a machine and in the second phase as a shell. This point is strongly felt in the capital development of the station's phases. The interdisciplinary approach, essential for a complete understanding of the functions of the building-machine, was a prerequisite for the complete documentation of the N. Faliro Power Plant . The first part concerns field work and archival research. It begins with the longitudinal and synchronistic analysis of the wider area in which the steam power station is included. Then follows the geometric and digital mapping of the building, which, combined with archival research, gave us data on the building phases of the station, in terms of the evolution of the mechanical equipment it housed. The documentation was completed with the architectural analysis (morphological, typological, structural analysis and pathology) of the existing state of the monument. Throughout this creative process, the designs of the mechanical equipment, related to the diploma work of Antonis Plytas, an electrical engineer, complemented the understanding of the functional evolution of the monument and supplied information to the architectural plans. In this context, it is important to mention the existence of plans provided to us by PPC in scanned form, of the survey carried out by the National Technical University, dated 1985. The plans were used as an auxiliary by the study group, which carried out the geometric documentation from the beginning , by all possible means, digital and analog. The second part of this thesis is individual. It concerns the preparation of a museological study for the museum use of the central complex of the station, with the main theme being the electrification of Attica. The museological study focuses on the relationship MACHINE - BUILDING - MAN and uses it as a basis for developing the museological program. The not inconsiderable volume of mechanical equipment preserved in situ, which belongs to the last phase of operation of the station (1952-1972), is the element that gives the already remarkable monument a special character, since it allows conclusions to be drawn about this phase of its operation, while it also makes it suitable ground for special scenographic interventions and interactions. At the same time, but independently, the proposal for the restoration and reuse of the shell and the revival of the surrounding space is being developed by the architect engineer Zoi Eleftheriadis, with the aim of its functional reuse and highlighting it as an organic part of the city and the social life of the place. At the same time, the development of the proposal concerning the mechanical equipment is carried out by the electrical engineer, Antonis Plytas. The museographic design set the limits and objectives of the restoration of the shell and the revival of the surrounding area. Thus, the three studies, although completely distinct, evolve together and remain interconnected, with one complementing the other, ultimately yielding an integrated approach for the future utilization of the monument.	en
heal.advisorName	Μπελαβίλας, Νικόλαος	el
heal.committeeMemberName	Καραδήμας, Κωνσταντίνος	el
heal.committeeMemberName	Κωνσταντινίδου, Έλενα	el
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua	el
heal.numberOfPages	370	el
heal.fullTextAvailability	false