Αρχές σχεδιασμού προσχολικών χώρων εκπαίδευσης Montessori

Σταυρογιάννης, Δημήτριος; Stavrogiannis, Dimitrios

dc.contributor.author	Σταυρογιάννης, Δημήτριος	el
dc.contributor.author	Stavrogiannis, Dimitrios	en
dc.date.accessioned	2025-10-21T10:42:41Z
dc.date.available	2025-10-21T10:42:41Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/62754
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.30450
dc.rights	Default License
dc.subject	Προσχολικοί χώροι	el
dc.subject	Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός	el
dc.subject	Architectural design	en
dc.subject	Child - centered rnvironments	en
dc.title	Αρχές σχεδιασμού προσχολικών χώρων εκπαίδευσης Montessori	el
dc.title	Principles of designing Montessori preschool educational spaces	en
dc.type	Διάλεξη
heal.type	learningMaterial	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	School buildings	en
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2025-09-16
heal.abstract	Η εργασία αυτή εξετάζει τη δυναμική σχέση ανάμεσα στην παιδαγωγική φιλοσοφία της Maria Montessori και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, θέτοντας ως στόχο τη διατύπωση ενός συνεκτικού θεωρητικού και πρακτικού πλαισίου για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικών χώρων προσχολικής αγωγής, ηλικιακής ομάδας 2 έως 6 ετών. Εστιάζοντας στη θεμελιώδη αρχή της ελευθερίας ως παιδαγωγική αξία και εργαλείο αγωγής, η μελέτη επιχειρεί να διερευνήσει πώς ο αρχιτεκτονικός χώρος μπορεί να μετατραπεί σε ενεργό παράγοντα μάθησης και ανάπτυξης – έναν «τρίτο παιδαγωγό» που δεν λειτουργεί συμπληρωματικά, αλλά συνθετικά προς το παιδί και τον παιδαγωγό. Η μεθοδολογία βασίζεται σε διεπιστημονική έρευνα, συνδυάζοντας αρχές από την αναπτυξιακή ψυχολογία, τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και την αρχιτεκτονική ανθρωποκεντρικού σχεδιασμού. Αναλύονται κρίσιμες παιδαγωγικές παράμετροι – όπως η αυτονομία, η τάξη, η αισθητηριακή εμπειρία και η ελεύθερη κίνηση – και αντιστοιχίζονται σε αρχιτεκτονικές μεταβλητές, όπως η κλίμακα και η εργονομία, η χωρική ιεραρχία, η οργάνωση σε ζώνες, η φυσική ροή και η αισθητική απλότητα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σχέση του εσωτερικού με τον εξωτερικό χώρο, αναδεικνύοντας τη φύση ως οργανικό και διαρκώς ενεργό μαθησιακό περιβάλλον. Η βιοφιλική αρχιτεκτονική, η χρήση φυσικών υλικών, το φυσικό φως και ο αερισμός, προτείνονται ως θεμελιακά στοιχεία για την ενίσχυση της συναισθηματικής ασφάλειας και της γνωστικής ενσυναίσθησης. Μέσα από την ανάλυση επιλεγμένων μελετών περίπτωσης τόσο εγχώριων – Μοντεσσοριανή Σχολή Αθηνών, Το Μοντεσσοριανό Σπίτι της Γλυφάδας- όσο και διεθνών – Fuji Kindergar¬ten (Τόκιο, Tezuka Architects), Imagine Montessori School (Βαλένθια, Gradolí & Sanz Arquitectes), My Montessori Garden Preschool (Χα Λονγκ, HGAA), Montessori School (Ριο Νέγκρο, Estudio Traversal) – εντοπίζονται και αποκωδικοποιούνται επαναλαμβανόμενα χωρικά μοτίβα και στρατηγικές σχεδιασμού, με στόχο την παραγωγή χωρικών τυπολογιών φιλικών προς το παιδί. Η εργασία καταλήγει σε μια πρόταση σχεδιαστικών αρχών που λειτουργούν ως οδηγοί για την υλοποίηση παιδοκεντρικών περιβαλλόντων, ικανών να υποστηρίξουν τη συγκέντρωση, την αυτορρύθμιση, την κοινωνική συνεργασία και τη βαθύτερη σύνδεση με το περιβάλλον. Πρόκειται για μια συμβολή που υπερβαίνει τη στενή λειτουργικότητα των προσχολικών δομών και επιχειρεί να επανατοποθετήσει την αρχιτεκτονική ως βασικό συντελεστή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και του σχεδιασμού με κέντρο τον άνθρωπο.	el
heal.abstract	l framework for shaping preschool educational environments for children aged 2 to 6. Focusing on the fundamental principle of freedom as both an educational value and a pedagogical tool, the study seeks to explore how architectural space can be transformed into an active agent of learning and development-a "third educator" that operates not as a supplement, but as a synthetic configurator partner both child and teacher. to The methodology based is on interdisciplinary research, combining principles from developmental psychology, contemporary learning theories, and human-centered architectural design. Critical pedagogical parameterssuch as autonomy, order, sensory experience, and free movement-are analyzed and mapped onto architectural variables, including scale and ergonomics, spatial hierarchy, zoning organization, natural flow, and aesthetic simplicity. Particular emphasis is placed on the relationship between interior and exterior space, highlighting nature as an organic and continuously active learning environment. Biophilic architecture, the use of natural materials, daylight, and ventilation are proposed as fundamental elements for fostering emotional security and cognitive empathy. Through the analysis of selected case studies-both domestic (Montessori School of Athens, Montessori House of Glyfada) and international Negro, Estudio Traversal)-recurring spatial patterns and design strategies are identified and decoded, with the aim generating child-friendly spatial typologies. of The research concludes with a synthesis of architectural principles that serve as design guidelines for the realization of child-centered environments, capable of supporting concentration, self-regulation, social collaboration, and a deeper connection with the environment. It constitutes a contribution that transcends the narrow functionalism of preschool structures and seeks to reposition architecture a as key component in the educational process and in the discourse of human-centered design	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού	el
heal.fullTextAvailability	false