Οι υγρό - τοποι ως οικοσυστήματα και αντικείμενο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού

Σακελλαρίου, Ελένη; Τούτουζα, Μόνικα; Toutouza, Monika; Sakellariou, Eleni

dc.contributor.author	Σακελλαρίου, Ελένη	el
dc.contributor.author	Τούτουζα, Μόνικα	el
dc.contributor.author	Toutouza, Monika	en
dc.contributor.author	Sakellariou, Eleni	en
dc.date.accessioned	2025-10-30T09:50:44Z
dc.date.available	2025-10-30T09:50:44Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/62801
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.30497
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Υγρότοποι	el
dc.subject	Αρχιτεκτονική	el
dc.subject	Βιωσιμότητα	el
dc.subject	Αστικά περιβάλλοντα	el
dc.subject	Φύση	el
dc.subject	Wetlands	en
dc.subject	Architecture	en
dc.subject	Sustainability	en
dc.subject	Ecosystems	en
dc.subject	Urban environments	en
dc.subject	Nature	en
dc.subject	Οικοσυστήματα	el
dc.subject	Οικοσυστήματα	el
dc.title	Οι υγρό - τοποι ως οικοσυστήματα και αντικείμενο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού	el
dc.title	Wet-lands as ecosystems and as subjects of architectural design	en
dc.type	Διάλεξη
heal.type	learningMaterial	el
heal.generalDescription	Α. Αντικείμενο εργασίας Η εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Διάλεξης του 9ου εξαμήνου με θέμα την αξία των υγροτόπων και η σχέση τους με την αρχιτεκτονική. Έναυσμα για την επιλογή της θεματικής της εργασίας ήταν κάποιες σκέψεις σχετικά με την ανάγκη ανάδειξης της Λίμνης Υλίκης του Νομού Βοιωτίας στο πλαίσιο της διπλωματικής εργασίας μακροπρόθεσμα. Θεωρήθηκε σκόπιμη η μελέτη της συνθετότητας των υγροτόπων για τη βέλτιστη κατανόηση του θέματος. Είναι γνωστό πως οι υγρότοποι λειτουργούν ως φίλτρα συλλογής και επεξεργασίας νερού, μεταβατικές ζώνες μεταξύ νερού- ξηράς και αποτελούν πολύτιμα οικοσυστήματα που φιλοξενούν πλούσια βιοποικιλότητα, λειτουργώντας ως φυσικοί ρυθμιστές για την ισορροπία του περιβάλλοντος. Παράλληλα αποτελεί εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης και πηγή έμπνευσης για τους αρχιτέκτονες. Β. Στόχοι εργασίας Η παρούσα ερευνητική εργασία στοχεύει: α) να παρουσιάσει τη σημασία των υγροτόπων σε οικολογικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο, β) να διερευνήσει το θεσμικό πλαίσιο και τις πρακτικές προστασίας των υγροτόπων,γ) να εξετάσει τις δυνατότητες κατασκευής τεχνητών υγροτόπων και την ένταξή τους στον αρχιτεκτονικό και αστικό σχεδιασμό και δ) να καταγράψει παραδείγματα έργων που ενσωματώνουν παράκτιους ή παλιρροιακούςκαθώς και εσωτερικούς ή μη παλιρροιακούς τεχνητούς υγροτόπους στον δομημένο χώρο. Β. Μεθοδολογία προσέγγισης Η μεθοδολογική προσέγγιση βασίστηκε σε βιβλιογραφική έρευνα, μελέτη κανονιστικών κειμένων, και ανάλυση αρχιτεκτονικών παραδειγμάτων, με σκοπό την εξαγωγή συμπερασμάτων που συνδέουν τη θεωρία με την πράξη. Γ. Διάρθρωση κεφαλαίων εργασίας Η εργασία αποτελείται από 7 κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται βασικοί ορισμοί των υγροτόπων και άλλων χρήσιμων εννοιών καθώς και οι κατηγορίες των υγροτόπων. Στο δεύτερο κεφάλαιο, αναλύονται τα παρεχόμενα οφέλη αλλά και οι απειλές που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι. Εν συνεχεία, στο τρίτο κεφάλαιο, εξετάζεται το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των υγροτόπων σε διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο και αναφέρονται ορισμένες πρωτοβουλίες διαφύλαξής τους από επιστημονικές και εθελοντικές ομάδες.	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Water and architecture	en
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2025-10-24
heal.abstract	Στην παρούσα ερευνητική εργασία, αναλύεται η σημασία των υγροτόπων ως σύνθετα οικοσυστήματα αλλά και ως αντικείμενο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Η έρευνα εστιάζει στη μελέτη της οικολογικής τους πολυπλοκότητας, των παραγόμενων ωφελειών και των αναδυόμενων απειλών που αντιμετωπίζουν, αναδεικνύοντας την αξία της προστασίας τους και της δυνατότητας ενσωμάτωσής τους στο δομημένο περιβάλλον. Ταυτόχρονα, παρατίθενται σχετικά παραδείγματα τεχνητών και φυσικών υγροτόπων που επανακαθορίζουν την σχέση μεταξύ πόλης και φύσης, προτείνοντας αποτελεσματικές λύσεις σε ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος, της κοινωνίας αλλά και της αισθητικής. Η προβληματική της παρούσας μελέτης εστιάζει στην ανάδειξη του ρόλου των υγροτόπων ως ζωντανών τοπίων που διανθίζουν το σύγχρονο αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι, ενισχύοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και την οικολογική ισορροπία.	el
heal.abstract	This research paper analyzes the importance of wetlands as complex ecosystems and as objects of architectural design. The research focuses on the study of their ecological complexity, their benefits and the emerging threats they face, highlighting the value of their protection and the possibility of their integration into the built environment. At the same time, relevant examples of artificial and natural wetlands are presented that redefine the relationship between city and nature, proposing effective solutions to issues related to the environment, society, and aesthetics. The present study focuses on highlighting the role of wetlands as living landscapes that enrich contemporary architectural development, promoting sustainable development and ecological balance.	en
heal.tableOfContents	Περίληψη και λέξεις-κλειδιά Εισαγωγή Α. Αντικείμενο και στόχοι της εργασίας Β. Μεθοδολογία προσέγγισης Γ. Διάρθρωση κεφαλαίων εργασίας Κεφάλαιο 1: Γενικά στοιχεία και ορισμοί 1.1 Γενικά / Εισαγωγικά 1.2 Ορισμοί 1.2.1 Υγρότοπος 1.2.2 Υγροβιότοπος 1.2.3 Υδατικό ισοζύγιο 1.2.4 Λεκάνη απορροής 1.2.5 Υδροφόρος ορίζοντας 1.3 Κατηγορίες υδάτων 1.4 Κατηγορίες και χαρακτηριστικά υγροτόπων 1.4.1 Κατάταξη υγροτόπων με βάση την ανθρώπινη ή μη παρέμβαση στον σχηματισμό τους 1.4.2 Κατάταξη υγροτόπων με βάση τον τύπο του νερού 1.4.3 Κατάταξη υγροτόπων με βάση τη χρονική διάρκεια παραμονής νερού 1.5 Εσωτερικά ύδατα 1.5.1 Κατάταξη εσωτερικών υδάτων με βάση τον τύπο του νερού 1.5.2 Κατάταξη εσωτερικών υδάτων με βάση την κινητικότητα του νερού 1.5.3 Όγκος εσωτερικών υδάτων σε κάθε είδος υγροτόπου 1.6 Χάρτες υγροτόπων 1.6.1 Υγρότοποι στην Ευρώπη 1.6.2 Υγρότοποι στην Ελλάδα 1.7 Λίμνες 1.7.1 Ορισμός λίμνης 1.7.2 Ορισμός λιμνολογίας 1.7.3 Κατάταξη λιμνών με βάση τον τρόπο σχηματισμού τους 1.7.4 Αριθμός και συνολική έκταση λιμνών της Ελλάδας Κεφάλαιο 2: Τα οφέλη και οι απειλές των υγροτόπων 2.1 Τα οφέλη των υγροτόπων 2.1.1 Ανάπτυξη βιοποικιλότητας 2.1.2 Προστασία από φυσικά φαινόμενα 2.1.3 Φιλτράρισμα του νερού 2.1.4 Αποθήκευση και τροποποίηση χημικών ενώσεων 2.1.5 Εξασφάλιση αγαθών 2.1.6 Οικονομική ανάπτυξη 2.1.7 Πολιτιστική κληρονομιά 2.2 Οι απειλές των υγροτόπων 2.2.1 Αιτίες υποβάθμισης ή απώλειας υγροτόπωνΚεφάλαιο 3: Προστασία υγροτόπων 3.1 Νομοθετικό πλαίσιο προστασίας υγροτόπων 3.2 Συνθήκες σε παγκόσμιο επίπεδο 3.2.1 Συνθήκη RAMSAR 3.2.2 Σύμβαση του Aarhus 3.3. Ευρωπαϊκή νομοθεσία 3.3.1 Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 3.3.2 Προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 3.4 Ελληνική νομοθεσία 3.5 Πρωτοβουλίες δράσεων και παραδείγματα 3.5.1 Έργο «Knowledge is power» 3.5.2 Εργαλείο «Hotspot Stoplight» 3.5.3 «Freshwater challenge» Κεφάλαιο 4: Κατασκευή τεχνητών υγροτόπων στο αστικό περιβάλλον 4.1 Εισαγωγικά στοιχεία 4.1.1 Τεχνητοί υγρότοποι ως λύση στο πρόβλημα της αστικής διάχυτης ρύπανσης 4.1.2 Πρόσθετα οφέλη των τεχνητών υγροτόπων 4.1.3 Χωροθέτηση του τεχνητού υγρότοπου στο αστικό περιβάλλον 4.2 Σχεδιασμός του τεχνητού υγροτόπου 4.2.1 Προπαρασκευαστικά βήματα μελέτης 4.2.2 Σχεδιασμός πολλαπλών κυττάρων υγροτόπων 4.2.3 Σχεδιαστικά χαρακτηριστικά 4.2.4 Σύνδεση με το υφιστάμενο δίκτυο4.2.5 Έλεγχος εισροών και εκροών 4.2.6 Δεξαμενή προσχώσεων 4.3 Ασφάλεια και άνεση 4.3.1 Γενική διαμόρφωση γύρω περιοχής υγροτόπου 4.3.2 Διαχείριση κλίσεων και μέτρα ασφαλείας 4.3.3 Συντήρηση του υγροτόπου 4.4 Βιοποικιλότητα υγροτόπου και γύρω περιοχής 4.4.1 Βλάστηση και έδαφος 4.4.2 Ανάπτυξη πανίδας 4.5 Ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση 4.5.1 Συμβολή φορέων και τοπικής κοινότητας 4.5.2 Τρόπος ζωής κατοίκων και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας Κεφάλαιο 5: Υγρότοποι και αρχιτεκτονική 5.1 Εισαγωγικά στοιχεία 5.2 Αρχιτεκτονικά παραδείγματα σε παράκτιους ή παλιρροιακούς υγρότοπους 5.2.1 Wasit Wetland Center in Sharjah 5.2.2 Κέντρο Θαλάσσιας Εκπαίδευσης στο Ερευνητικό Εργαστήριο Gulf Coast 5.2.3 Harbor Wetland Ayers Saint Gross 5.2.4 Πύργος στους υγροτόπους Cheetham 5.2.5 Ανάπλαση του Coney Island 5.2.6 Bluebelt, Staten Island5.3 Αρχιτεκτονικά παραδείγματα σε εσωτερικούς ή μη παλιρροιακούς υγρότοπους 5.3.1 Brockholes Visitor Centre Samlesbury 5.3.2 Xixi Wetland Estate 5.3.3 Συγκρότημα κατοικιών Kidbrooke Village 5.3.4 Bridge House 5.3.5 Swan Lake Bridge House και Viewing Tower 5.3.6 Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας 5.3.7 The Loopvillage 5.3.8 Minghu Wetland Park 5.3.9 Royal Park Wetland 5.3.10 Johannisberg Wetland Park 5.3.11 Qunli National Urban Wetland 5.3.12 Zhongdu Wetlands Park 5.3.13 Water temple 5.3.14 Μουσείο Μαγγρόβιων Υγροτόπων 5.3.15 Πάρκο Υγροτόπων Sanya Donggan Κεφάλαιο 6: Συμπεράσματα 6.1 Γενικά συμπεράσματα 6.2 Οφέλη υγροτόπων 6.3 Απειλές υγροτόπων 6.4 Θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των υγροτόπων 6.5 Τεχνητοί υγρότοποι 6.6 Συμπεράσματα σε σχέση με τα παραδείγματα παράκτιων και εσωτερικών υγροτόπων 6.7 Τελικά συμπεράσματα - Επίλογος 6.8 Συνοπτικός πίνακας συμπερασμάτων Κεφάλαιο 7: Βιβλιογραφία 7.1 Βιβλία και μονογραφίες 7.2 Επιστημονικά Άρθρα / Οδηγοί 7.3 Ιστοσελίδες 7.4 Νομοθεσία και επίσημα έγγραφα 7.5 Οργανισμοί / Συνθήκες 7.6 Εικόνες 7.7 Σχέδια 7.8 Διαγράμματα 7.9 Χάρτες 7.10 Σκίτσα	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Συνθέσεων Τεχνολογικής Αιχμής	el
heal.fullTextAvailability	false