Η συμβολή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της Κύπρου

Abstract

Ο τουρισμός αποτελεί σήμερα μία κυρίαρχη συνιστώσα της οικονομικής ανάπτυξης πολλών περιοχών του πλανήτη, που καταγράφονται ως τουριστικοί προορισμοί. Ταυτόχρονα όμως αποτελεί και μία δραστηριότητα, η οποία ασκεί σημαντική πίεση στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των περιοχών αυτών. Η ένταση της πίεσης αυτής, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (2007), συναρτάται σε μεγάλο βαθμό με τη χωρική και χρονική συγκέντρωση της δραστηριότητας (εποχικότητα). Μία διάσταση, η οποία αποκτά όλο και μεγαλύτερη σπουδαιότητα στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης της τουριστικής δραστηριότητας είναι η ενεργειακή διάσταση, η οποία σχετίζεται άμεσα με τις υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις του τομέα για την άσκηση των δραστηριοτήτων του στους διάφορους προορισμούς και είναι συνδεδεμένη στενά με το πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης που προωθείται σε κάθε περιοχή. Η σημαντικότητα της διάστασης αυτής οφείλεται τόσο στη στενότητα των ενεργειακών ορυκτών πόρων σε παγκόσμια κλίμακα, όσο και στις επιπτώσεις από την καύση των πόρων αυτών στην ποιότητα του περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση στη βιωσιμότητα των τουριστικών προορισμών. Τα παραπάνω έχουν συμβάλλει στην ενίσχυση του προβληματισμού σχετικά με την ανάπτυξη ενεργειακά βιώσιμων τουριστικών προορισμών, οι οποίοι αξιοποιούν σε μεγάλο βαθμό την περιβαλλοντική ενέργεια (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – Α.Π.Ε.) αλλά και τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες για την εξοικονόμηση ενέργειας. Η συνεισφορά των Α.Π.Ε. και των περιβαλλοντικών τεχνολογιών στην επιδίωξη του στόχου της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης κατακτά όλο και μεγαλύτερο έδαφος, ιδιαίτερα στην περίπτωση των νησιωτικών τουριστικών προορισμών, όπως οι διάφορες εμπειρικές μελέτες καταδεικνύουν (EREC, 2003). Το ζήτημα λοιπόν της “πράσινης” ενέργειας αποκτά σήμερα εξέχουσα σημασία σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς του πλανήτη, στην προσπάθεια επιδίωξης μίας περιβαλλοντικά και ενεργειακά περισσότερο φιλικής προς το περιβάλλον τουριστικής ανάπτυξης. Ως τέτοια νοείται η τουριστική ανάπτυξη, η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτισμικής και περιβαλλοντικής πραγματικότητας κάθε τουριστικής περιοχής, διαμορφώνοντας παράλληλα τους όρους για τη συνεχή ανατροφοδότησή της (Κοκκώσης και Τσάρτας, 2001). Η παρούσα διπλωματική εργασία επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην προώθηση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης της Κύπρου, με έμφαση στον τομέα της αξιοποίησης των Α.Π.Ε. και των περιβαλλοντικών τεχνολογιών στον τουριστικό τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, εστιάζει στη δόμηση και αξιολόγηση σεναρίων βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, με σκοπό την επιλογή και προώθηση εκείνου του προτύπου τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο θα συμβάλλει στην ορθολογικοποίηση της διαχείρισης των ενεργειακών πόρων, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την ποιότητα του τουριστικού της προϊόντος, η οποία αποτελεί και τον πυρήνα της οικονομικής ανάπτυξης του νησιού.

The tourist sector, nowadays, constitutes an important sector of economic development for many regions worldwide, reported as tourist destinations. However, tourist activities are exerting a considerable pressure on the natural and built environment of these areas, which according to the European Environmental Organisation (2007) is mainly due to the seasonal peaks of tourist activity. A quite important factor for the development of tourism is energy. Energy requirements of the tourist sector are largely depending on the pattern of tourist development promoted in various tourist destinations. In a sustainable tourist development context, the energy dimension deserves special consideration. Various studies show that tourism constitutes one of the most demanding sectors worldwide in terms of energy consumption (WSSD, 2002). Moreover, energy demand in the sector is expected to raise due to the increase of tourist flows as well as the new consumption patterns, e.g. increasing comfort expectations being more energy consuming. That in turn implies a continuous need for oversizing energy capabilities of tourist destinations (UNEP, 2003b). The critical role attached to energy resources lies on the scarcity of non-renewable resources (fossil fuels) worldwide as well as their environmental impacts due to combustion of fossil fuels. Both aspects are quite important in the context of tourist destinations based on the competitiveness of their tourist product and the quality of their environmental assets. These facts render the tourist sector as a main candidate for a large-scale implementation of RES and RUE based energy applications. In this respect, research during the last years has been focused on the exploitation of environmental energy (Renewable Energy Sources – RES), as well as energy efficiency aspects (Reasonable Use of Energy – RUE). As empirical studies show, RES and RUE strategy becomes nowadays the cornerstone for the sustainable tourist development of world’s tourist destinations (EREC, 2003). In such a framework, the present Diploma Thesis focuses on building and evaluating scenarios for sustainable tourist development of the Cyprus island, placing emphasis on energy aspects. More specifically, it explores sustainable tourist development scenarios, which can take advantage of environmental energy as well as environmental technologies serving energy efficiency purposes. The aim is to come up with a tourist development pattern, which places at its heart the social, economic, cultural, environmental and energy aspects of Cyprus as a tourist destination.