Η Συμβολή των Αγροτικών Συνεταιρισμών στην Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη του Βελβενδού Κοζάνης

Abstract

Η περιοχή του Βελβενδού Κοζάνης, αναμφισβήτητα, αποτελεί πρότυπο ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ελλαδικού χώρου. Η αυτοοργάνωση, ο κοινοτισμός, το συλλογικό πνεύμα, η αλληλεγγύη, η αλληλοβοήθεια, η εργατικότητα, η φιλευσπλαχνία και η φιλομάθεια αποτελούν μερικά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κουλτούρας των βελβενδινών, τα οποία συνέβαλλαν σημαντικά τόσο στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου, όσο και στην κοινωνική, πολιτισμική, πολιτική και τεχνική/τεχνολογική ανάπτυξη. Οι βελβενδινοί κατάφεραν να οργανωθούν τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη και οργάνωση του συνεταιριστικού κινήματος και την δημιουργία δύο αγροτικών συνεταιρισμών στο Βελβενδό, οι οποίοι αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της τοπικής οικονομίας και θεωρούνται υποδειγματικά παραδείγματα ανάπτυξης για τα ελληνικά δεδομένα. Για τους παραπάνω λόγους, επιλέχθηκε το Βελβενδό Κοζάνης, ως περίπτωση μελέτης, για την καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης φυσικής και κοινωνικο – οικονομικής πραγματικότητας, που αναδεικνύει το Βελβενδό ως πρότυπο ανάπτυξης, με στόχο την παραγωγή κοινωνικών εξηγήσεων, για την διερεύνηση της συμβατότητας της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης με το είδος της ανάπτυξης που συντελείται στην υπό μελέτη περιοχή. Καθώς κεντρικό ρόλο στην αναπτυξιακή διαδικασία του Βελβενδού, διαδραματίζει η ύπαρξη των δύο τοπικών αγροτικών συνεταιρισμών, διεξήχθει επιτόπια ποιοτική έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας διερευνάται η σημασία της ύπαρξης και λειτουργίας των συνεταιρισμών στην αναπτυξιακή πορεία της υπό μελέτη περιοχής, στη βάση των αρχών, των αξιών και των ενεργημάτων της ολοκληρωμένης ανάπτυξης. Σύμφωνα με τον Ρόκο (2001), «η οικονομική ανάπτυξη θα πρέπει να συμβαδίζει και να συντελεί στην κοινωνική,πολιτική και πολιτισμική ανάπτυξη όλων των ανθρώπων, αξιοποιώντας την τεχνολογική πρόοδο, και έχοντας ως άξονα των πρωτοβουλιών και δράσεων της, σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, υπερεθνικό και πλανητικό επίπεδο, την ανάγκη προστασίας της φύσης, η οποία εμπεριέχει τον άνθρωπο ως αναπόσπαστο μέρος της και τους πολιτισμούς τους». Για την επίτευξη της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης, κρίνεται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου της οικονομική θεωρίας στον κοινωνικό βίο του σύγχρονου ανθρώπου, με διαφορετικές μεθόδους παραγωγής και κατανάλωσης, ώστε να εξασφαλίζεται μία προοπτική διάρκειας. Η σωστή αξιοποίηση του συνεταιριστικού θεσμού θεωρείται ως μία λύση που προσανατολίζεται σε αυτήν την κατεύθυνση. Επομένως, ο ερευνητικός σχεδιασμός που πραγματοποιήθηκε για την διεξαγωγή της παρούσας ποιοτικής έρευνας, οικοδομήθηκε βάσει της διατύπωσης ενός νοητικού γρίφου. Ο νοητικός γρίφος αποτελεί μία υπόθεση, η οποία εκφράζει την ουσία της έρευνας, βάσει της οποίας διατυπώνονται τα κατάλληλα ερευνητικά ερωτήματα που συνδέουν το ζητούμενο της έρευνας με τον τρόπο με τον οποίο αυτό διερευνάται. Ο νοητικός γρίφος της παρούσας έρευνας είναι ο εξής: «Οι συνεταιρισμοί του Βελβενδού Κοζάνης προάγουν την Ολοκληρωμένη Ανάπυξη στην ευρύτερη περιοχή του Βελβενδού». Στην συνέχεια, τα ερευνητικά ερωτήματα που τέθηκαν, προς απάντηση του νοητικού γρίφου, διερευνούν εάν ο τρόπος λειτουργίας των συνεταιρισμών του Βελβενδού αντιπροσωπεύει τις εφτά συνεταιριστικές αρχές καθώς και αν μέσω του συγκεκριμένου τρόπου οικονομικής οργάνωσης, η οικονομική ανάπτυξη του Βελβενδού συμβαδίζει με την κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική και τεχνική/τεχνολογική ανάπτυξη με σεβασμό στον άνθρωπο και στο φυσικό περιβάλλον. Η ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων της έρευνας, οδήγησε στην παραγωγή κοινωνικών εξηγήσεων που αφορούν τόσο στην προσπάθεια απάντησης του νοητικού γρίφου, όσο και στην διερεύνηση της συμβατότητας της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης με το είδος της ανάπτυξης που συντελείται στην υπό μελέτη περιοχή. Η παραγωγή των κοινωνικών εξηγήσεων στηρίχθηκε στην προσέγγιση της ερμηνευτικής θεώρησης, ενώ ως βασικό μεθοδολογικό εργαλείο για την παραγωγή των ερευνητικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η ημιδομημένη ποιοτική συνέντευξη. Ακολούθως, η επιλογή των δειγματοληπτικών μονάδων αφορά στην μέθοδο της θεωρητικής δειγματοληψίας. Επίσης, στην προσπάθειά μας να εξασφαλίσουμε την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της έρευνας, χρησιμοποιήσαμε τις εξής στρατηγικές: 1) Μέθοδος του τριγωνισμού, 2) Αντιπροσωπευτικότητα, 3) Αναστοχαστικότητα, 4) Διαλογική, 5) Έλεγχος από τρίτους. Μέσα από την ανάγνωση των ποιοτικών δεδομένων της έρευνας, πραγματοποιήθηκε μία όσο το δυνατόν ακριβής καταγραφή της υφιστάμενης φυσικής και κοινωνικο – οικονομικής πραγματικότητας του Βελβενδού Κοζάνης, όπου αναδεικνύεται ο ρόλος των αγροτικών συνεταιρισμών στην αναπτυξιακή διαδικασία της υπό μελέτη περιοχής και συμπεραίνεται ότι: αφ’ενός «Οι συνεταιρισμοί του Βελβενδού Κοζάνης προάγουν την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή του Βελβενδού» και αφ’ ετέρου, προασπίζονται τις αξίες και τις αρχές που υποστηρίζει ο συνεταιριστικός θεσμός. Στην συνέχεια, πραγματοποιήθηκε η διερεύνηση της συμβατότητας της θεωρίας της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης με το είδος της ανάπτυξης που συντελείται στην υπό μελέτη περιοχή, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που αναδεικνύονται από την υφιστάμενη κατάσταση, όπως και η διατύπωση κάποιων βασικών αναπτυξιακών προτάσεων που αφορούν στην περαιτέρω ανάπτυξη των συνεταιρισμών - αγγίζοντας όλους τους τομείς της φυσικής και κοινωνικο – οικονομικής πραγματικότητας. Τέλος, καθώς ένας από τους βασικούς στόχους της παρούσας εργασίας ήταν να μην περιορίζεται στο πλαίσιο της υπό μελέτη περιοχής αλλά να έχει και μία ευρύτερη απήχηση, πραγματοποιήθηκε μία προσπάθεια ανάδειξης του τρόπου λειτουργίας της υπό μελέτη κοινωνίας, ώστε να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες κοινωνίες που στοχεύουν σε μία διαφορετικού είδους ανάπτυξη, σε μία ανάπτυξη που αξίζει να την βιώνεις.

The area of Velvendos in Kozani is arguably a model of development, in Greece. Self-organization, communalism, the collective spirit, solidarity, mutual aid, industriousness and curiosity are some of the features of the culture of the people who live there, which contributed so significantly to the economic development of the country as well as to the social, cultural, political and technical/technological development. The people of Velvendos managed to organize their area both socially and economically, resulting in the development and organization of the cooperative movement and the creation of two rural cooperatives in Velvendos, which are the pillars of the local economy and examples of development for the Greek data. For all the above reasons, Velvendos Kozanis was chosen as a case study for the recording and analysis of existing the natural and socio-economic reality that highlights the Velvendo as a prototype for development, in order to produce social explanations, to investigate the compatibility of the theory of Worth-living Integrated Development to the type of development that occurs in the studied area. As the existence of two local agricultural cooperatives plays a pivotal role in the development process of Velvendo a qualitative research was conducted on the field, in which all the importance of the existence and operation of cooperatives in developmental course of the study area is studied, based on the principles, values and acts of the integrated development. According to Rokos (2001), «economic development proceeds with and contributes to the social, political and cultural development of all persons on earth, with the utilization of the technology, and acknowledges the need for protection of nature, of which all people and their cultures are an integral part, and makes this need an axis of initiatives and actions, at the local, regional, national, transnational and global level». In order to achieve the Worthliving Integrated Development, it is necessary to redefine the role of the economic theory in the social life of the modern man, with different methods of production and consumption so as to ensure a lasting prospect. Proper utilization of the cooperative institution is considered as a solution which is oriented toward this direction. Therefore, the research design which was conducted for this qualitative research was constructed based on the wording of a mental puzzle. The puzzle is a mental case, which captures the essence of the research and in which appropriate questions that connect the required research with the manner in which its subject was investigated occur. The mental puzzle of this research is the following: "The cooperatives of Velvendos in Kozani promote the integrated growth in the area of Velvendos." Next, the research questions in response to the mental puzzle investigate whether the mode of cooperatives of Velvendos represents the seven cooperative principles and whether through this mode of economic organization, the economic development Velvendos is consistent towards the social, political , cultural and technical/technological development with respect to the people and the natural environment. The qualitative analysis of the survey data, led to the production of social explanations relating to both the effort to produce a response to the mental puzzle and to investigate the compatibility of the theory of the Worth-living Integrated Development with the type of development that occurs in the area of study. The production of social explanations was based on the approach of the interpretative approach, while the semi-structured qualitative interview was used as a key methodological tool for the production of research data. Subsequently, the selection of sample points regards to the method of sampling theory. Also in our effort to ensure the validity and reliability of the survey, we used the following strategies: 1) Method of triangulation , 2) Representativeness , 3) reflexivity , 4) Interactive , 5) Third party control . Through the reading of the qualitative survey data, there was conducted one as far as possible accurate record of the existing physical and socio - economic reality of Velvendos in Kozani, where the role of agricultural cooperatives is highlighted in the development process of the study area and it is concluded that: on the one hand "the cooperatives of Velvendos in Kozani promote the integrated development in the area of Velvendos" and on the other hand, they are defending the values and principles that support the cooperative institution. Then the compatibility of the theory of Worth-living Integrated Development was investigated against the type of development that occurred in the area of study, according to the specific characteristics that emerge from the current situation. Also, the wording of some key development proposals which regard the further development of cooperatives - touching all areas of physical and socio - economic reality is produced. Finally, since one of the main objectives of this work was not to be limited to the context of the study area, but also to have a broader appeal, an attempt was made to highlight the workings of the society under study, so as to set an example for other communities aiming to provide a different kind of development, a development that is worth experiencing.