Εκπαιδευτική προσέγγιση στην Προστασία Μνημείων

Abstract

Στην παρούσα διδακτορική διατριβή σχεδιάσθηκε, υλοποιήθηκε, αποτιμήθηκε και βελτιστοποιήθηκε εκπαιδευτικό πείραμα διασύνδεσης της τριτοβάθμιας με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο γνωστικό πεδίο της Προστασίας Μνημείων. Το συγκεκριμένο πεδίο επιλέγεται ως πιλοτικός τομέας εφαρμογής, καθώς παρουσιάζει διεπιστημονικό χαρακτήρα, συνδυάζει θέματα φυσικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών με θέματα ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, είναι ελκυστικός προς τους νέους, απαιτεί το συνδυασμό τεχνικών λύσεων με κοινωνικές θεωρήσεις και ασχολείται με πραγματικά προβλήματα που συναντώνται στην πράξη. Για την εκπαιδευτική προσέγγιση της Προστασίας Μνημείων, αφού πραγματοποιήθηκε ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης αναφορικά με τα διατιθέμενα εκπαιδευτικά προγράμματα για μη εξειδικευμένο κοινό, αναπτύχθηκε εκπαιδευτική μεθοδολογία, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις των μαθητών. Το εκπαιδευτικό περιεχόμενο είχε έξι βασικούς θεματικούς άξονες, και συγκεκριμένα τους: Αξίες και ευαισθητοποίηση, Γνωρίζοντας τη δομημένη πολιτιστική κληρονομιά, Φθορά και περιβάλλον, Η διαδικασία της συντήρησης, Παρακολούθηση και έλεγχος - διατήρηση, Διαχείριση και χρήση. Από διδακτικής απόψεως επιλέχθηκε η εφαρμογή υβριδικής εκπαιδευτικής μεθοδολογίας, η οποία συνδύασε παραδοσιακές με σύγχρονες προσεγγίσεις μάθησης, όπως η βιωματική μάθηση και η μάθηση βασισμένη σε πρόβλημα. Η υλοποίηση της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας πραγματοποιήθηκε σε Πειραματικό Κύκλο Μαθημάτων που οργανώθηκε από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και είχε ως αποδέκτες μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η αποτίμηση του εκπαιδευτικού πειράματος πραγματοποιήθηκε με αξιολόγηση σε όλα τα στάδια (αρχική, ενδιάμεση, τελική). Μέσω της αξιολόγησης αναδείχθηκε η επιτυχία της αναπτυσσόμενης μεθοδολογίας, η προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μαθητών, η αύξηση του κέρδους μάθησης, η σημασία της βιωματικής προσέγγισης μέσω επί τόπου εργασιών πεδίου και εργαστηριακών ασκήσεων, η ενεργοποίηση των μαθητών μέσω των προβληματισμών που τίθενται και η συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Βάσει των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, η εκπαιδευτική μεθοδολογία βελτιστοποιήθηκε και δημιουργήθηκε ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό εργαλείο μάθησης. Η βελτιστοποιημένη μεθοδολογία ενισχύει τη χρήση της μεθόδου μάθησης βασισμένης σε πρόβλημα, περιορίζει τη διάρκεια των παραδοσιακών μεθόδων διδασκαλίας και δίνει έμφαση στις βιωματικές δράσεις, όπως τις επί τόπου εργασίες σε Μνημεία και τις εργαστηριακές ασκήσεις. Βάσει της βελτιστοποιημένης μεθοδολογίας παρέχονται διδακτικές οδηγίες και προτεινόμενες εκπαιδευτικές δραστηριότητες για καθηγητές και μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την ολοκληρωμένη διεπιστημονική προσέγγιση του γνωστικού πεδίου, με δυνητική χρήση στο σχολείο στο πλαίσιο συναφών ερευνητικών ή διαθεματικών εργασιών.

In the present PhD Thesis, an educational experiment for the approach of the cognitive domain of Built Heritage Protection was designed, realised, evaluated and ameliorated, interconnecting tertiary and secondary level education. The specific domain was selected as a pilot field of application, due to the fact that it presents interdisciplinary character, it combines STEM subjects with humanities and social sciences’ subjects, is attractive for youth, requires the combination of technical solutions with social aspects and deals with real problems met in everyday practice. For the educational approach of Built Heritage Protection, after performing state-of-the-art analysis regarding the existing educational programs for non specialised audience, an educational methodology was developed, taking into consideration the special needs and requirements of students. The educational content was structured through six basic thematic pillars: Values and awareness, Knowing the Built Heritage, Decay and environment, The conservation process, Monitoring and maintenance, Management and use. From a didactic point of view, the application of a hybrid educational methodology was selected, which combined traditional teaching approaches with contemporary learning approaches, such as hands-on experience and problem-based learning. The application of the educational methodology was realised in an Experimental Course, organised by tertiary level education with recipients secondary level education students. The assessment of the educational experiment was realised through performing evaluation at all stages (initial, intermediate, final). Through the evaluation, the success of the developed educational methodology was revealed, the raising of students’ interest, the increase of students’ learning gain, the importance of hands-on approach through in situ field work at monuments and laboratory exercises, the activation of students through the problems set at he beginning of the educational procedure. Based on the evaluation results, the educational methodology was ameliorated and an e-learning educational tool was developed. The ameliorated methodology intensifies the use of problem-based learning, limits the duration of traditional lectures and gives emphasis in hands-on activities, such as in situ field work at Monuments and laboratory experiments. Based on the ameliorated methodology, didactic recommendations are provided, as well as proposed educational activities for teachers and students of secondary level education for the integrated and interdisciplinary approach of the cognitive domain of Built Heritage Protection, with potential use at school level within relevant research projects or inter-thematic assignments.