Ολοκληρωμένη Μεθοδολογία Υποστήριξης Αποφάσεων Προώθησης Μεταφοράς Τεχνογνωσίας στο Πλαίσιο της Κλιματικής Αλλαγής

Abstract

Η διδακτορική διατριβή έχει ως αντικείμενο την ανάπτυξη ολοκληρωμένης μεθοδολογίας υποστήριξης αποφάσεων για τη διαμόρφωση και αξιολόγηση δράσεων προώθησης μεταφοράς τεχνογνωσίας και την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και στρατηγικών για τη χάραξη σχετικής πολιτικής, στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Στόχος της διατριβής είναι η συμβολή στη διερεύνηση όλων των παραμέτρων του προβλήματος, στην ανάλυση των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων και τελικά στη διαμόρφωση ενός διαφανούς, ευέλικτου και αξιόπιστου πλαισίου υποστήριξης του αποφασίζοντα.

Η προτεινόμενη προσέγγιση - AID - αποτελείται από τρεις διαδοχικές συνιστώσες:  Assess, αφορά στον καθορισμό των χαρακτηριστικών του προβλήματος, αλλά και στην αποτίμηση των ενεργειακών αναγκών και προτεραιοτήτων της αναπτυσσόμενης χώρας υποδοχής, σύμφωνα με τους μακροπρόθεσμους στόχους της για βιώσιμη ανάπτυξη υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής.  Identify, σχετίζεται με την αξιολόγηση και τον προσδιορισμό των καταλληλότερων βιώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών για μεταφορά τεχνογνωσίας, οι οποίες απευθύνονται στις ενεργειακές ανάγκες της αναπτυσσόμενης χώρας, αλλά και τους στόχους που θέτει για κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική αειφόρο ανάπτυξη.  Define, αναφέρεται στον καθορισμό των στρατηγικών δράσεων, προγραμμάτων και κατευθύνσεων για τη δημιουργία κατάλληλου δυναμικού περιβάλλοντος και τη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προτάσεων προώθησης της αποτελεσματικής μεταφοράς τεχνογνωσίας σε μια αναπτυσσόμενη χώρα.

Η μεθοδολογία αποτυπώθηκε με τη χρήση κατάλληλων εργαλείων στο πληροφοριακό σύστημα DSS-ΕTT - Decision Support System for Effective Technology Transfer, το οποίο αποσκοπεί να υποστηρίξει ουσιαστικά τους φορείς χάραξης πολιτικής στον αναπτυσσόμενο κόσμο για την προώθηση της αποτελεσματικής μεταφοράς τεχνογνωσίας και φέρει τα εξής υποσυστήματα:  FT-GDSS - Fuzzy TOPSIS Group Decision Support System, όπου ενσωματώνει κατάλληλα προσαρμοσμένη την πολυκριτηριακή μέθοδο ασαφής TOPSIS για την υποστήριξη λήψης ομαδικών αποφάσεων, επέκταση της αριθμητικής TOPSIS σε ασαφές περιβάλλον, για την αξιολόγηση των κυριότερων ενεργειακών αναγκών και προτεραιοτήτων της αναπτυσσόμενης χώρας.  ET-DSS - ELECTRE TRI Decision Support System, το οποίο ενσωματώνει την πολυκριτηριακή μέθοδο ELECTRE TRI προσαρμοσμένη μεθοδολογικά για την αξιολόγηση των καταλληλότερων ενεργειακών τεχνολογιών με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και προτεραιοτήτων της αναπτυσσόμενης χώρας.  TT-DSS - Technology Transfer Decision Support System, το οποίο ενσωματώνει κατάλληλα διαμορφωμένο οικονομετρικό μοντέλο σε συνδυασμό με σύστημα βασισμένο σε κανόνες - Rule Based System, για τη διάγνωση της κατάστασης και της υποδομής της χώρας υποδοχής, καθώς και την ανάδειξη των στρατηγικών με στόχο την επίτευξη «πραγματικής» μεταφοράς τεχνογνωσίας.

Η εφαρμογή της μεθοδολογίας, μέσω του υποστηρικτικού πληροφοριακού συστήματος που αναπτύχθηκε, σε πέντε αντιπροσωπευτικές αναπτυσσόμενες χώρες και συγκεκριμένα σε Ισραήλ, Κένυα, Κίνα, Ταϋλάνδη, Χιλή, παρείχε τη δυνατότητα για αξιολόγηση της μεθοδολογίας τόσο των χαρακτηριστικών της, από πλευράς πληρότητας και χρηστικότητάς, όσο και της ρεαλιστικότητας και τον έλεγχο της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων της. Σημαντικό στοιχείο στην αξιολόγηση της μεθοδολογίας αποτέλεσε η ένταξη τοπικών εμπειρογνωμόνων στη διαδικασία και η διαθεσιμότητα πραγματικών δεδομένων και πληροφοριών στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων, μεταξύ των οποίων τα: «The Potential of Transferring and Implementing Sustainable Energy Technologies through the Clean Development Mechanism of the Kyoto Protocol (EC-FP6)», «Scientific Reference System on New Energy Technologies, Energy End-use Efficiency and Energy RTD – SRS NET & EEE (EC-FP6)», «Study on CDM Project Identification in FEMIP Countries (EuropeAid)».

The main objective of this thesis is the development of an integrated decision support methodological framework for the formulation and evaluation of activities to promote technology transfer, as well as the provision of clear recommendations and strategies for framing specific policy in the context of climate change. The thesis scope is to contribute to the identification of all problem’s parameters, the analysis of their interrelations and finally to the elaboration of a transparent, flexible and reliable decision support framework for supporting the decision maker.

The proposed approach - AID – is consisted of the following three modules:  Assess, concerns the definition of problem characteristics, as well as the assessment of the host country’s energy needs and priorities, in accordance to its long-term objectives for sustainable development in light of climate change.  Identify, relates to the assessment and identification of the most suitable sustainable energy technologies for technology transfer in a specific developing country, which address the identified energy needs and priorities, as well as its targets set for social, environmental and economic sustainable development.  Define, refers to definition of specific the strategic actions, programs, directions and recommendations for creating an appropriate enabling environment and formulating integrated proposals to promote the effective transfer of knowledge in a developing country.

The methodology was integrated using appropriate tools in the information system DSS-ΕTT - Decision Support System for Effective Technology Transfer, with the aim to support policy and decision makers in the developing world for the promotion of effective technology transfer and is constituted of the following main sub-systems:  FT-GDSS - Fuzzy TOPSIS Group Decision Support System, which integrates customised properly the multicriteria method fuzzy TOPSIS for group decision making, an extension of the TOPSIS method to the fuzzy environment, for the assessment of the developing country’s energy needs and priorities.  ET-DSS - ELECTRE TRI Decision Support System, which incorporates the multicriteria method ELECTRE TRI customised methodologically for the assessment of the most suitable sustainable energy technologies to meet a developing country’s energy needs and priorities.  TT-DSS - Technology Transfer Decision Support System, which integrates appropriately formulated econometric model combined with a Rule Based System for diagnosing the current situation and the level of infrastructure of the host country, as well as the indication of specific strategies so as to achieve “real” technology transfer.

The pilot application of the proposed methodology, through the support of the information system developed in five representative developing countries, namely in Chile, China, Israel, Kenya, Thailand, provided the possibility to evaluate the characteristics of the adopted methodology in terms of completeness, usability, extensionality, as well as analysis of results reliability. An important element of the procedure for the assessment of the methodology was the local stakeholders involvement in the whole process and the availability of real data, input and information from related European projects, among which: «The Potential of Transferring and Implementing Sustainable Energy Technologies through the Clean Development Mechanism of the Kyoto Protocol (EC-FP6)», «Scientific Reference System on New Energy Technologies, Energy End-use Efficiency and Energy RTD – SRS NET & EEE (EC-FP6)», «Study on CDM Project Identification in FEMIP Countries (EuropeAid)».