Το ιαπωνικό δωμάτιο τελετής του τσαγιού. Αρχιτεκτονική της παροδικότητας και μετεωρισμοί του νοήματος

Ζαγορίσιος, Αθανάσιος

dc.contributor.author	Ζαγορίσιος, Αθανάσιος	el
dc.date.accessioned	2014-09-24T15:13:49Z
dc.date.available	2014-09-24T15:13:49Z
dc.date.issued	2014-09-24
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/39068
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.1752
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Παροδικότητα	el
dc.subject	Ιαπωνία	el
dc.subject	Heterotopia	en
dc.subject	Impermanence	en
dc.subject	Δωμάτιο τσαγιού	el
dc.subject	Tea ceremony	en
dc.title	Το ιαπωνικό δωμάτιο τελετής του τσαγιού. Αρχιτεκτονική της παροδικότητας και μετεωρισμοί του νοήματος	el
heal.type	doctoralThesis
heal.classification	ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ	el
heal.classificationURI	http://localhost:8080/healp/data/18/7/3/9/1
heal.language	el
heal.access	campus
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2014-02-18
heal.abstract	Το θέμα της διδακτορικής έρευνας είναι το ιαπωνικό δωμάτιο τελετής του τσαγιού. Ως προς το περιεχόμενό της εντάσσεται στην γνωστική περιοχή της θεωρητικής προσέγγισης του χώρου με έμφαση στην αισθητική ανάλυση της αρχιτεκτονικής. Βάση της έρευνας υπήρξε το γεγονός πως το συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό παράδειγμα θεωρείται ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά χωρικά προϊόντα του Ιαπωνικού πολιτισμού, κυρίως ως προς την τάση επίτευξης του ιδεώδους της αισθητικής της παροδικότητας όπως αυτή αναδύθηκε κατά την μεσαιωνική περίοδο της Ιαπωνίας (1185-1615 μΧ.). Ειδικότερα δε, το γεγονός πως η αρχιτεκτονική μορφή συνυπάρχει με την αλλαγή μέσα από: - την αποδοχή της παροδικότητας ως βασική πηγή ή προϋπόθεση για την εκτίμηση των πραγμάτων και την κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης, - την καλλιέργεια μιας αποστασιοποιημένης ανταπόκρισης στην παροδικότητα και της ανάπτυξης μιας κριτικής επίγνωσης της φύσης όλων των μορφών, - την δημιουργία μορφών, αναπαραστατικών μέσων και προτύπων (χωρική και τελεστική) που θα αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο αυτή η παροδικότητα μπορεί να μεταδοθεί ως ψυχοσωματική εμπειρία. Σκοπός της θεωρητικής μεταφοράς και αναδιατύπωσης του συγκεκριμένου χώρου και της τέλεσής του υπήρξε η ανίχνευση του ιδιαίτερου συστήματος αναπαράστασης, αντίληψης και νοηματοδότησής του. Προς αυτή την κατεύθυνση η έρευνα στόχευσε στη μελέτη της αρχιτεκτονικής πρακτικής εστιάζοντας στην ανάλυση του δίπολου χώρος-τέλεση, διατηρώντας συγχρόνως μεθοδολογικές αποστάσεις από μια θετικιστική προσέγγιση που θα αντιλαμβανόταν τη δημιουργική μορφοποίηση ως απλό σύνολο τεχνικών επινοήσεων ή ως μια γλώσσα με απλή γραμματική και συντακτική δομή, αλλά και από μια ιδεαλιστική προσέγγιση η οποία θα επέμενε σε ένα καθαρό νόημα αδιαμεσολάβητο από τις υλικές ή τις κοινωνικές συνθήκες παραγωγής και πρόσληψης της πολιτισμικής δημιουργίας. Η διατριβή αρθρώθηκε σε πέντε ενότητες –εισαγωγή, περιγραφή, επεξεργασία, ανάλυση και ερμηνεία- ώστε να επιτευχθεί μια όσο το δυνατόν συστηματική και εμπεριστατωμένη προσέγγιση των σχέσεων μεταξύ ιδεολογίας, αισθητικής εικόνας, χωρικής δομής, χωρικού προγράμματος, τέλεσης, εμπειρίας, και να φανερωθεί η θεωρητική, ιδεολογική και πρακτική συνθετότητά τους. Εξάλλου, προς αυτή την κατεύθυνση αναλύθηκε συστηματικά ο τρόπος που μεσολαβούν σε αυτή τη σχέση αξίες και πρότυπα εννόησης, σχήματα αντιληπτικά και κώδικες αναπαράστασης, μέσα από μια συνδυαστική γνώσεων και βασικών εννοιών γύρω από την αντίληψη, την αναπαράσταση και τη νοηματοδότηση του χώρου με θεωρητικές προσεγγίσεις της αρχιτεκτονικής και των εικαστικών τεχνών, τόσο από την ιαπωνική όσο και από τη δυτική διανόηση. Ειδικότερα, για να περιγραφούν τα όρια μιας κριτικής εναρώτησης για τη δημιουργία και εμπειρία του ιαπωνικού χώρου των δωματίων του τσαγιού, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από γνώσεις και προβληματικές προερχόμενες από το χώρο της φιλοσοφίας, της ιστορίας, της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας, της ανθρωπολογίας και της αισθητικής. Η ερευνητική πορεία είχε τα παρακάτω αποτελέσματα: - αφενός, φανέρωσε τόσο τους τρόπους κατά τους οποίους τα αισθητικά χαρακτηριστικά συλλαμβάνονται στην εκφραστική επιτέλεση των μορφών, όσο και τη σημασία των συμπαραδηλωτικών στοιχείων που ενέχει η ενσώματη επιτέλεση του χώρου. Αυτό οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η πράξη της σήμανσης μπορεί να είναι κατάφορτη με το προθεσιακό περιεχόμενο της ενσώματης τελετουργίας, που με άλλα λόγια θα πει πως το νόημα στο υπό εξέταση αρχιτεκτονικό παράδειγμα συγκροτείται ως αδιάλυτος δεσμός του σημειωτικού με το μιμητικό και του χωρικού με το επιτελεστικό στοιχείο. - αφετέρου, κατέδειξε τους τρόπους που η διαδικασία νοηματοδότησης δεν προσφεύγει σε μια διαχρονική ουσία ή οντότητα, ή σε μια πλατωνική θεώρηση, αλλά αντιθέτως, στα ίδια τα στοιχεία που υποδηλώνουν αυτή την παροδικότητα και αφορά σε μια μη διακριτή σχέση μεταξύ των εννοιών του τεχνητού και του φυσικού. Αυτό οδήγησε στο συμπέρασμα πως εδώ η φύση αποτελεί έναν τρόπο ύπαρξης και όχι ένα πράγμα (μια ουσία), κι έτσι το ζήτημα της (ανα)παράστασης μιας φυσικής ποιότητας σε μια τεχνητά παραγμένη μορφή φαίνεται να είναι περισσότερο θέμα της Αισθητικής παρά της Επιστήμης. Τέλικα μέσα από τα παραπάνω η διατριβή υποστήριξε πως η αρχιτεκτονική των δωματίων τελετής του τσαγιού αρθρώνει ένα ιδιαίτερο χωρικό παράδειγμα διαλεκτικής αισθητικής, που εκδηλώνεται στη διαπλοκή δυο τάσεων: - εντός του ίδιου του έργου, σαν το αξίωμα η μορφή να διαλέγεται με το μη μορφικό στοιχείο, να παραπέμπει έξω από τον εαυτό της, στο κενό και στο άμορφο, και - πέραν του έργου, στο αίτημα η μορφή να γίνεται δράση προς επίτευξη μιας προσωπικής, βιωματικής και άμεσης εμπειρίας, σε διαλογική σχέση με την καθημερινή ζωή.	el
heal.advisorName	Σταυρίδης, Σταύρος	el
heal.committeeMemberName	Κονταράτος, Σάββας	el
heal.committeeMemberName	Μωραΐτης, Κωνσταντίνος	el
heal.committeeMemberName	Ξενόπουλος, Σόλων	el
heal.committeeMemberName	Σεβαστάκης, Δημήτριος	el
heal.committeeMemberName	Χαρβαλιάς, Γεώργιος	el
heal.committeeMemberName	Παρμενίδης, Γεώργιος	el
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.fullTextAvailability	true