Διερεύνηση ταυτοποίησης
των πιγμέντων και της εφαρμογής τους 
σε πίνακες ζωγραφικής του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ 
με μη καταστρεπτικές μεθόδους

Βαλαβάνη, Ευαγγελία; Valavani, Evangelia

dc.contributor.author	Βαλαβάνη, Ευαγγελία	el
dc.contributor.author	Valavani, Evangelia	en
dc.date.accessioned	2016-06-24T07:57:02Z
dc.date.available	2016-06-24T07:57:02Z
dc.date.issued	2016-06-24
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/42829
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.11519
dc.rights	Default License
dc.subject	Πιγμέντα	el
dc.subject	Πίνακες ζωγραφικής	el
dc.subject	Θεόφιλος Χατζημιχαήλ	el
dc.subject	Φασματοσκοπικές μέθοδοι	el
dc.subject	Συνδετικά μέσα	el
dc.subject	Pigments	en
dc.subject	Easel paintings	en
dc.subject	Theophilos Hatzimihail	en
dc.subject	Spectroscopic techniques	en
dc.subject	Binding media	en
dc.title	Διερεύνηση ταυτοποίησης των πιγμέντων και της εφαρμογής τους σε πίνακες ζωγραφικής του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με μη καταστρεπτικές μεθόδους	el
heal.type	bachelorThesis
heal.classification	Επιστήμη και Τεχνική των Υλικών	el
heal.language	el
heal.access	free
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2016-02-25
heal.abstract	Αντικείμενο της διπλωματικής αυτής εργασίας αποτελεί ο μη καταστρεπτικός προσδιορισμός και η ταυτοποίηση των πιγμέντων και της τεχνικής εφαρμογής τους σε ζωγραφικούς πίνακες του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με τη χρήση φασματοσκοπικών μη καταστρεπτικών μεθόδων. Για το σκοπό αυτό, μελετήθηκαν τέσσερις ζωγραφικοί πίνακες του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, οι οποίοι χρονολογούνται από το 1927 έως το 1931. Οι πίνακες αυτοί συνθέτουν, μαζί με άλλους 82 πίνακες, μια συλλογή από ζωγραφικούς πίνακες τους Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, η οποία ανήκει στο Μουσείο Θεόφιλου στη Βαρειά Μυτιλήνης. Η δε Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει αναλάβει τη συντήρηση των πινάκων της συλλογής αυτής, με σκοπό την επανέκθεσή τους. Για τη μελέτη αυτή εφαρμόστηκαν οι φορητές μη καταστρεπτικές μέθοδοι της Φασματοσκοπίας Φθορισμού Ακτίνων Χ (X-Ray Fluorescence, XRF) και της Φασματοσκοπίας Διάχυτης Ανάκλασης με οπτική ίνα (Fiber Optics Diffuse Reflectance Spectroscopy, FODRS) στην ορατή και κοντινή υπέρυθρη περιοχή (VIS-NearIR) του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Οι δύο παραπάνω μέθοδοι εφαρμόστηκαν για τη διεξαγωγή in- situ μετρήσεων στις χρωματικές εντυπώσεις των ζωγραφικών πινάκων με στόχο το χαρακτηρισμό της στοιχειακής χημικής σύστασης και την ανάλυση της φασματικής ανάκλασης των πιγμέντων τους. Επιπλέον, ελήφθησαν μικρές ποσότητες δειγμάτων των χρωματικών επιστρώσεων από μερικές χρωματικές εντυπώσεις των πινάκων, με σκοπό την πραγματοποίηση μετρήσεων στο εργαστήριο, με χρήση της Φασματοσκοπίας Υπερύθρου Μετασχηματισμού Fourier (Fourier Transform Infrared Spectroscopy, FTIR). Τέλος, πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις με την τεχνική της Φασματοσκοπίας Υπερύθρου Μετασχηματισμού Fourier με Αποσβένουσα Ολική Ανάκλαση (Attenuated Total Reflectance- Fourier Transform Infrared Spectroscopy, ATR- FTIR) σε πιγμέντα αναφοράς της εταιρείας KREMER, και πραγματοποιήθηκε συγκριτική μελέτη μεταξύ των ληφθέντων φασμάτων από τα δείγματα των πινάκων και τα πιγμέντα αναφοράς. Τα πειραματικά αποτελέσματα έδειξαν ότι για την απόδοση των διάφορων χρωματικών εντυπώσεων των πινάκων, ο ζωγράφος χρησιμοποίησε τα εξής πιγμέντα: ultramarine, πράσινη γη πλούσια σε σελαδονίτη και γλαυκονίτη, μίνιο, χρωστικές γαιώδους προέλευσης πλούσιες σε αιματίτη ή/και γκαιτίτη (caput mortuum, ώχρες), λιθοπόνιο ή/και λευκό του ψευδαργύρου, λευκό του μολύβδου και λευκή γη. Κατά περίπτωση, πραγματοποιήθηκε ανάμειξη των πιγμέντων για την απόδοση των επιθυμητών αποχρώσεων και τόνων. Από τις προαναφερθείσες χρωστικές, οι λευκές χρησιμοποιήθηκαν και για την κατασκευή του στρώματος προετοιμασίας του καμβά. Επιπλέον, στον μοναδικό εξεταζόμενο πίνακα που σίγουρα φιλοτεχνήθηκε μετά τη γνωριμία του ζωγράφου με τον κριτικό τέχνης Στρατή Ελευθεριάδη Tériade, ο οποίος είναι γνωστό ότι παρείχε στον Θεόφιλο τα υλικά που χρειαζόταν, χρησιμοποιήθηκε και μαλαχίτης. Τα πειραματικά αποτελέσματα παρέχουν επίσης σημαντικές πληροφορίες για την παρουσία οργανικών ουσιών, ως συνδετικά μέσα για την παρασκευή των χρωμάτων ή/και των στρωμάτων προετοιμασίας και υποδεικνύουν τη χρήση ελαίου ενδεχομένως σε συνδυασμό με ρητίνη (ελαιογραφία) καθώς και αυγού (αυγοτέμπερα) ή γάλακτος. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν επιβεβαιώνουν την καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα της συνδυαστικής εφαρμογής των XRF, VIS- NearIR FODRS και FTIR μη καταστρεπτικών τεχνικών για την ταυτοποίηση των πιγμέντων και των συνδετικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν σε έργα τέχνης, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη συντήρηση και την αποκατάστασή τους.	el
heal.advisorName	Κουή, Μαρία	el
heal.committeeMemberName	Κουή, Μαρία	el
heal.committeeMemberName	Δημοτίκαλη, Δήμητρα	el
heal.committeeMemberName	Βασιλείου, Παναγιώτα	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Χημικών Μηχανικών. Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών (ΙΙΙ)	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	140 σ.	el
heal.fullTextAvailability	true