Μελετώντας τις μελλοντικές εξελίξεις για τη μεταπολεμική πολυκατοικία της Αθήνας

Κουτουμάνου, Αναστασία; Koutoumanou, Anastasia

dc.contributor.author	Κουτουμάνου, Αναστασία	el
dc.contributor.author	Koutoumanou, Anastasia	en
dc.date.accessioned	2017-03-15T08:59:44Z
dc.date.available	2017-03-15T08:59:44Z
dc.date.issued	2017-03-15
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/44622
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.6409
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου : Πολεοδομία - Χωροταξία (Κατ. Β')"	el
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.subject	Μεταπολεμικές πολυκατοικίες	el
dc.subject	Διαμερίσματα	el
dc.subject	Οικοδομικά τετράγωνα	el
dc.subject	Αντιπαροχές	el
dc.subject	Flats / apartments	en
dc.subject	City blocks	en
dc.subject	Antiparochi systems	en
dc.subject	Proprietary systems	en
dc.subject	Ιδιοκτησιακά ψηφιδωτά	el
dc.subject	Post-war polykatoikias	en
dc.title	Μελετώντας τις μελλοντικές εξελίξεις για τη μεταπολεμική πολυκατοικία της Αθήνας	el
dc.title	Studying the future progres of the Athenian post-war polykatoikia	en
heal.type	masterThesis	el
heal.classification	ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ/ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ/ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ	el
heal.classificationURI	http://data.seab.gr/concepts/53cd995bc165c59948b1e65ef5a7aa66285211c2
heal.classificationURI	http://lod.nal.usda.gov/26581
heal.language	el	el
heal.access	free	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2016-10-19
heal.abstract	Η Αθήνα είναι η πόλη της ιδιότυπης ελληνικής στεγαστικής πρακτικής, της πολυκατοικίας. Οι κεντρικοί δήμοι της Αθήνας οικοδομήθηκαν εντατικά τις τρεις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες 50’-70’ με το μοντέλο της πολυκατοικίας μέσω του μηχανισμού της αντιπαροχής. Τα δυσμενή πολεοδομικά δεδομένα της πόλης δηλαδή τα μικρά οικοδομικά τετράγωνα, το πυκνό οδικό δίκτυο, οι στενοί δρόμοι με ασυνέχειες στις χαράξεις και τα αντίστοιχα μικρά γήπεδα προς οικοδόμηση, κληρονομούνται στην Αθήνα ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Είναι αποτέλεσμα των άτυπων μορφών πολεοδόμησης που επικράτησαν με κύριο γνώρισμα το οικοπεδεμπόριο μεγάλων αστικών γαιών σε εκτός σχεδίου εκτάσεις. Σε αυτό το βεβαρυμμένο αστικό υπόβαθρο η μεταπολεμική ανοικοδόμηση ήρθε να αποκρυσταλλώσει μια σειρά άκρως ευνοϊκών όρων δόμησης αλλά τελικά ακατάλληλων για τον ήδη πολεοδομημένο αθηναϊκό αστικό χώρο. Σήμερα, 40 χρόνια μετά από την περίοδο της αθρόας οικοδόμησης η εικόνα της πόλης ελάχιστα έχει αλλάξει. Το ελληνικό παράδειγμα αστικής ανάπτυξης, η πολυκατοικία, δημιούργησε ένα ‘μωσαϊκό’ δραστηριοτήτων αποφεύγοντας τις πόλεις-υπνωτήρια του ευρωπαϊκού Βορρά, και ένα κοινωνικό μωσαϊκό μέσα από την κοινωνική μίξη των ενοίκων και χρηστών της. Σε αυτά μπορεί να προστεθεί ένα ακόμα, αυτό του ιδιοκτησιακού μωσαϊκού, άκρως δαιδαλώδους λόγω της πολυδιάσπασης της ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου που δομήθηκε με αντιπαροχή. Η ιδιοκτησιακή λογική διαιρεί το οικόπεδο σε χιλιοστά ιδιοκτησίας και ορίζει πόσα από αυτά αναλογούν στον κάθε ιδιοκτήτη διαμερίσματος. Το αποτέλεσμα αυτής της νομικής κατά βάση συνθήκης ως χωρικό αποτύπωμα παράγει στο χώρο της πόλης το ιδιοκτησιακό ψηφιδωτό, αφετηριακό ερέθισμα της παρούσας εργασίας. Σε διεθνές επίπεδο, η παγκοσμιοποίηση που έχει ήδη συντελεστεί και αποτελεί βιωμένη καθημερινότητα, έχει δώσει μια νέα ώθηση στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η αστική γη. Το χρηματιστήριο που ‘ενσαρκώνει’ ίσως με τον καλύτερο τρόπο τον όρο παγκοσμιοποίηση, επιτάσσει την επενδυτική αξιοποίηση των αστικών εκτάσεων. Μέσα σε αυτό το οικονομικό κλίμα δημιουργείται εύλογα το ερώτημα πώς η Αθήνα μπορεί να ανταποκριθεί, ή έχει ήδη ανταποκριθεί, στις νέες επιταγές της σύγχρονης νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Μια πόλη με στενά περιθώρια μεγάλων επενδυτικών παρεμβάσεων λόγω της έλλειψης ικανά μεγάλων σε έκταση ιδιοκτησιών αστικής γης. Η Αθήνα της πολυκατοικίας φαντάζει πλήρης και δύσκαμπτη προς όποια αλλαγή. Μπορεί μια πολιτική βούληση στο άμεσο μέλλον, όπως κάποτε όρισε ως ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας την πολυκατοικία, έτσι απλά να την ‘εξαφανίσει’ με δυσμενείς ως προς αυτή και ευνοϊκές ως προς κάτι νέο διατάξεις; Η παρούσα έρευνα επιλέγει να δει την όλη προβληματική μέσα από το πρίσμα των χρηστών της μεταπολεμικής πολυκατοικίας. Κρίνει ως καίρια τη σφυγμομέτρηση των προθέσεων των σημερινών κατοίκων και ιδιοκτητών των διαμερισμάτων ως προς δύο βασικούς παράγοντες, τον τρόπο διαχείρισης του ακινήτου, και τον τόπο και τρόπο κατοικίας τους στο μέλλον. Επιχειρεί να καταγράψει ένα στιγμιότυπο προθέσεων που αντανακλά από την πλευρά των χρηστών της πολυκατοικίας δυνατότητες και περιθώρια, ή αντιθέτως, δυσκαμψίες και αδιέξοδα του συγκεκριμένου μοντέλου κατοίκησης προς επικείμενες αλλαγές στο αστικό αθηναϊκό γίγνεσθαι. Το ερώτημα τίθεται ως εξής: Αν το σήμερα αποτελεί ένα ιδιοκτησιακό στιγμιότυπο, και αν μπορούν να αναπαραχθούν άλλα αντίστοιχα στιγμιότυπα από το παρελθόν του κτηρίου, πώς προοιωνίζεται μέσα από εκφρασμένες προθέσεις των σημερινών χρηστών του το ιδιοκτησιακό του μέλλον. Η εργασία αναζητά να επαληθεύσει την άποψη ότι οι μεταπολεμικές πολυκατοικίες, παρά την απαξίωση που βιώνουν ήδη από τις δεκαετίες 80-90 λόγω της ποιοτικής υποβάθμισης των συνθηκών κατοίκησης στις κεντρικές περιοχές και τη φυγή κατοίκων προς τα μέχρι τότε αραιοκατοικημένα προάστια, παρουσιάζουν συνεχή κατοίκηση και χρήση καθώς αποκτούν νέους χρήστες, προερχόμενους από άλλες ή τις ίδιες κοινωνικές ομάδες. Αν οι πολυκατοικίες της Αθήνας δεν έχουν εγκαταλειφθεί, εύλογο παραμένει το ερώτημα αν κάτι τέτοιο προοιωνίζεται. Ως ερευνητικοί στόχοι τίθενται: α. οι μετακινήσεις των κατοίκων της μεταπολεμικής πολυκατοικίας που συμβαίνουν σήμερα, και β. το ενδιαφέρον χρήσης, είτε ως απλή κατοχή (ακίνητη περιουσία) είτε ως τόπος διαμονής από τον σημερινό κάτοικο της Αθήνας. Αντίθετα, δεν αποτελεί στόχο της έρευνας το πώς και το γιατί γεννάται, χτίζεται και εξαπλώνεται η μεταπολεμική πολυκατοικία της αντιπαροχής. Η προσέγγιση στην πολυκατοικία γίνεται ως το σημερινό κτηριακό υφιστάμενο της πόλης, ως δοχείου ζωής. Για την προσέγγιση του θέματος κρίνεται αναγκαία η διεξαγωγή ευρείας έρευνας με τη διαδικασία της συμπλήρωσης ερωτηματολογίων συγκεκριμένου δείγματος. Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μέρος αυτής της ευρείας ερευνητικής διαδικασίας και καλύπτει τις ανάγκες μιας προέρευνας που στόχο έχει την προσέγγιση του θέματος μέσα από τη μελέτη μικρού δείγματος ώστε να προετοιμάσει τη τελική σύνταξη των ερωτηματολογίων. Μέσα από αιτιολογημένες οδούς σκέψης επιδιώκει να δώσει τις κατευθύνσεις εστίασης του ενδιαφέροντος στις ερωτήσεις του τελικού ερωτηματολογίου της κύριας έρευνας. Στο ερευνητικό επίκεντρο τίθεται τόσο ο χρήστης του διαμερίσματος όσο και δύο χωρικές κλίμακες, αυτή του διαμερίσματος και αυτή του συνόλου του κτηρίου, της πολυκατοικίας. Το βασικό εργαλείο για τη συλλογή στοιχείων στο επίπεδο των χρηστών είναι η διεξαγωγή μη δομημένων συνεντεύξεων. Για το δίπολο πολυκατοικία- διαμέρισμα χρησιμοποιούνται ως ερευνητικές πηγές, έγγραφα του κτηρίου, που δεν αποτελούν συνήθη πηγή έρευνας και μπορούν να χαρακτηριστούν και ως το «αρχείο» της πολυκατοικίας. Ως αρχείο πολυκατοικίας ορίζονται εδώ όλα τα επισήμως αναγνωρισμένα και αναγκαία έγγραφα που ακολουθούν το κτήριο από την αρχή της οικοδόμησής του μέχρι σήμερα. Ενδεικτικά αναφέρονται ο φάκελος που έχει κατατεθεί στην Πολεοδομία και περιέχει τα επίσημα αρχιτεκτονικά σχέδια του κτηρίου και η συμβολαιογραφική πράξη σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας. Το αρχειακό υλικό θα συμβάλει σε μια άλλης μορφής ανασύσταση του κτηρίου καθώς και της χρονικής του εξέλιξης, της ιστορικής του αφήγησης από τα μεταπολεμικά χρόνια μέχρι σήμερα. Η συμβολή του έμψυχου δυναμικού του κτηρίου παραμένει το ισχυρότερο χαρτί της έρευνας που όμως, διανθισμένο με το επιπλέον αρχειακό υλικό του κτηρίου, εμπλουτίζεται. Κρίνεται ότι η συμβολή και σύμπραξη των δύο αυτών πηγών θα δώσουν μια ιδιαίτερη χροιά στην οπτική της προέρευνας που θα συμβάλει σε ένα πιο στοχευμένο και αποτελεσματικό τελικό ερωτηματολόγιο.	el
heal.abstract	Athens is the city of the peculiar Greek housing practice, the polykatoikia. The central districts of Athens were intensively built during the first three post-war decades (1950 – 1970) with the polykatoikia model, using an exchange practice known as “antiparochi”. The adverse urban features of the city like the small city blocks, the dense network of roads, narrow streets with discontinuities and also the small size of the land property, are typical in Athens since the late 19th century. This was the result of informal forms of urbanization that prevailed through the land market. This land market developed on major residential land properties in off-plan areas. In this impaired urban background the post-war building production shaped a number of highly profitable building regulations but ultimately unsuitable for the already defined Athenian urban space. Today, 40 years after that period of massive building production, the image of the city has hardly changed. This Greek example of urban development, the polykatikia, has created a 'mosaic' of activities avoiding the dormitory towns of the European North. Also a social mosaic was created, through the social mix of tenants and other users. To these another can be added, that of the proprietary mosaic. This was very complicated due to the fragmented land ownership, the same land that was constructed with the mechanism of antiparochi. The proprietary logic divides the plot in millimeters of property and defines how much of these correspond to each apartment owner. The result of this building regulation that produces the proprietary mosaic in the city space, was the starting-stimulus to this work. At an international level, globalization, that has already occurred, has given a new impetus to the way urban land is been treated. The stock market, perhaps the best embodiment of globalization, requires investment utilization of urban land. In this economic climate it is reasonable to raise the question of how Athens can meet or has met the new requirements of contemporary neoliberal policy. A city with narrow margins for large investment interventions due to lack of large areas of urban land ownership. Athens, as the city of polykatoikia, seems congested and reluctant to any change. Would it be possible that the same political will, that established the polykatoikia as the locomotive of the Greek economy the previous years, will make a new turn and simply eliminate the polykatoikia with favorable legislation for something new? In this research we choose to examine the whole issue through the prism of the post-war polykatoikia users. We consider the survey of the intentions of current residents and owners of apartments crucial, on two main factors: a. how they manage their property and b. the intentions of where and how they will live in the future. We attempt to capture a snapshot of the user’s intentions that reflect any possibility or on the contrary any lack of possibility, for this habitation model, against future changes in the urban Athenian scene. The question is as follows: If today is a proprietary snapshot, and if other relevant snapshots from the past of the polykatoikia can be reproduced, how the future ownership could be boded through the expressed intentions of current users. We seek to verify the notion that the post-war polykatoikias stay in continuous habitation and use, as they acquire new users, arising from the same or different social groups, despite the depreciation already experienced in the 80’s and 90’s. This depreciation was a result of lower quality of living standards in the central areas of Athens and of the resident’s exodus towards the hitherto sparsely populated suburbs. Since the Athenian polykatoikias have not yet been abandoned, the reasonable question whether this will happen in the future remains. The research has 2 objectives: a. To identify the movement of post-war polykatoikia residents occurring today, and b. The interest shown in the use, either as real estate or as a place of residence, from the current resident of Athens. On the other hand, we do not intend to investigate in this work how and why the post-war polykatoikia arises, is being built and spread. We approach the polykatoikia as the city’s existing building material. In order to approach the subject, it is necessary to conduct broad research by completing questionnaires from a specific sample. This thesis is part of this broad research process and could be deemed as a pro-research which aims to approach the subject through the study of a smaller sample, in order to prepare the final writing of the questionnaires. We seek to focus the interest in questions that should not be omitted from the final questionnaire of the main research. In the center of the research we set not only the user of the apartment but also two spatial scales, that of the apartment and that of the whole building, the polykatoikia. The basic tool for collecting information from the user is the conduction of unstructured interviews. For the study of both the polykatoikia and the apartment, we choose unusual resources, related to the polykatoikia. These resources can be characterized as the building “archives” and are not commonly used in academic research. The building “archives” are all the officially recognized and necessary documents that follow the building from the beginning of its construction until today. Among these we could find the dossier that has been submitted to the Town Planning Department and contains the official architectural plans of the building and the establishment of the horizontal property deed. This archival material will contribute to new ways of conceptualizing the building and its evolution i.e. the historical narrative of the post-war years until today. The contribution of the building’s users is considered as the most important factor of the research and embellished with additional archival building material is been further enriched. We believe that the contribution and involvement of these two sources, users and building archive, will give a special look in the perspective of the pro-research that will contribute to a more targeted and effective final questionnaire.	en
heal.advisorName	Μάρκου, Μαρία	el
heal.advisorName	Markou, Maria	en
heal.committeeMemberName	Ησαΐας, Δημήτρης	el
heal.committeeMemberName	Isaias, Dimitris	en
heal.committeeMemberName	Λυκογιάννη, Ρούλη	el
heal.committeeMemberName	Lykogianni, Rouli	en
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua	el
heal.numberOfPages	102	el
heal.fullTextAvailability	true