Πολυκεντρικότητα - διασυνορικότητα : η αναζήτηση μιας οικοσυστημικής θεώρησης αστικών δομών και δικτύων από το τοπικό στο περιφερειακό επίπεδο

Τσεσμετζής, Βασίλης; Tsesmetzis Vassilis

dc.contributor.author	Τσεσμετζής, Βασίλης	el
dc.contributor.author	Tsesmetzis Vassilis	en
dc.date.accessioned	2017-03-29T08:30:27Z
dc.date.available	2017-03-29T08:30:27Z
dc.date.issued	2017-03-29
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/44770
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.6863
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου : Πολεοδομία - Χωροταξία (Κατ. Β')"	en
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Πολυκεντρικότητα	el
dc.subject	Διασυνοριακότητα	el
dc.subject	Οικολογία	el
dc.subject	Οικιστική	el
dc.subject	Επιστημολογία της πολεοδομίας	el
dc.subject	Polycentric urban development	en
dc.subject	Cross border cooperation	en
dc.subject	Ecology	en
dc.subject	Urban planning-epistemology	en
dc.title	Πολυκεντρικότητα - διασυνορικότητα : η αναζήτηση μιας οικοσυστημικής θεώρησης αστικών δομών και δικτύων από το τοπικό στο περιφερειακό επίπεδο	el
dc.title	Polycenticity - Crossborderality	en
heal.type	masterThesis	el
heal.secondaryTitle	Μελέτη περίπτωσης : η σχέση της πολυκεντρικής δομής του ΡΣΑ 2021 με το ερευνητικό πρόγραμμα "Διερεύνηση στρατηγικών για τη δικτύωση των Αστικών Παρεμβάσεων στο μητροπολιτικό κέντρο Αθηνών"	el
heal.generalDescription	Η πολεοδομία βιώνει από την θέσπιση της, ως γνωστικός κλάδος, συνεχώς ισχυρές μεταλλαγές μέχρι και σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό, σε πρώτο επίπεδο υπάρχει διχασμός των δυο διαστάσεων (ανάλυση - σύνθεση) που ακαδημαϊκά ολοκληρώνουν την πολεοδομία ως φορέα με κοινωνική προσφορά και σε δεύτερο επίπεδο υπάρχει η συστηματική μείωση της και αντικατάστασης των πρακτικών της από άλλους κλάδους. Η δυσκολία αυτή είναι εμφανής διεθνώς μέσα από τα ακαδημαϊκά προγράμματα σπουδών και τη βιβλιογραφία των σχολών ή μεταπτυχιακών πολεοδομίας. Αυτές τις δυο διαστάσεις μπορούμε να τις περιγράψουμε ως εξής: την πρώτη ως κριτική και ακαδημαϊκή, υπό την έννοια την δόκιμης και συγκροτημένης τοποθέτησης στην πολεοδομική κατάσταση και πρακτική με ήδη την χρήση εδραιωμένων επιστημονικών εργαλείων άλλων επιστημονικών χώρων, και την άλλη, ως θετική και εφαρμοσμένη, που κινείται εντός του πολύ περιορισμένου γνωστικού χώρου της αμιγούς πολεοδομίας χωρίς πλέον την παιδεία της θεμελιώδους μικρής και μεσαίας κλίμακας της αρχιτεκτονικής. Επειδή η πόλη είναι ο κύριος χώρος έκφρασης των πολλαπλών οργανικών και οργανωτικών συνόλων της κοινωνίας, η δυο παραπάνω θέσεις καταλαμβάνουν πέραν από την επιστημονική, πολιτική και κοινωνικοοικονομική διάσταση. Ως αποτέλεσμα αυτού, παρατηρείται η παρακάτω πόλωση. Η κριτική προσέγγιση, ασχολείται με την επιπτώσεις του σχεδιασμού στης ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και την πολεοδομία ως μη ιεραρχημένος σχεδιασμός «από κάτω προς τα πάνω». Έχει ως βασικές επιρροές την κοινωνιολογία και την αστική γεωγραφία που παρέχουν τα απαραίτητα εργαλεία ανάλυσης που προσφέρονται για την ανάδυση των ευαίσθητων παραγόντων μέσα από το μακροοικονομικό περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά διατηρεί σχέση απόστασης από τον σχεδιασμό ανώτερων επιπέδων, γνωρίζοντας τις δυσκολίες και τις πολλαπλές επιπτώσεις της κάθε χειρονομίας του σχεδιασμού. Ο χώρος δεν είναι μια αφηρημένη έννοια αλλά ένα πυκνό γίγνεσθαι σε αλλαγή. Η δεύτερη θέση είναι πολύ πιο απλή από την πρώτη αλλά εξίσου επιδραστική και σημαντική για τον κλάδο, μιας και κατέχει το κύριο επιστημονικό, τεχνικό και επιχειρησιακό κομμάτι του κλάδου. Ξεκινά με την πόλη ως αφηρημένη καρτεσιανή έννοια που επιτρέπει την ανάδειξη των βασικών τις μηχανισμών, σχεδόν τυπολογικά, (π.χ. μοντέρνα και μεταμοντέρνα πόλη). Η εννοιολογική προσέγγιση αυτή υποστηρίζεται από κανονιστικά μοντέλα εργονομίας και από οικονομικά μοντέλα περιφερειακής ανάπτυξης. Κατά κανόνα στηρίζεται στην ιεραρχική προσέγγιση του σχεδιασμού «από πάνω προς τα κάτω» και περιορίζεται στην μακρο-οπτική της πόλης. Στην εργασία αυτή επιχειρείται και με βάση της διεθνείς δυναμικές του ακαδημαϊκού χώρου της πολεοδομίας να θεσπιστεί μια διαλεκτική επικοινωνία των δυο θέσεων μέσα από την οικοσυστημική θεώρηση του σχεδιασμού. Η οικολογία μοιράζεται με την πολεοδομία την απουσία στεγανών, την πολυπλοκότητα της δομής του συνόλου και τη ισόρροπη επιρροή των μικρών και των μεγάλων παραγόντων σε αυτό. Μέσα στην εργασία θα γίνει μια προσπάθεια ανάπτυξης ενός συλλογισμού ενεργοποίησης ήδη υπαρκτών δομών, εννοιών, εργαλείων και τύπων που να ορίζουν βιώσιμο και συνεργατικό χώρο αναμεσά στις πολεοδομικές θεωρήσεις και πρακτικές.	el
heal.classification	ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ/ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ/ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ	el
heal.classification	ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ	el
heal.classificationURI	http://data.seab.gr/concepts/53cd995bc165c59948b1e65ef5a7aa66285211c2
heal.classificationURI	http://data.seab.gr/concepts/1b2dfcdb413752ed65d50428996fc59c6e36823d
heal.language	el	el
heal.access	free	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2017-02-21
heal.abstract	Η εργασία αυτή αναφέρεται σε δυο πεδία έρευνας, αυτό της μελέτης των αστικών δομών και των νέων θεωρήσεων της πολεοδομικής σκέψης και πρακτικής. Τα δυο αυτά πεδία βρίσκονται σε μεγάλη βιβλιογραφική απόσταση και παράλληλα και τα δυο αναπτύσσονται πληθωριστικά, τόσο η πολυκεντρικότητα, όσο και τα νέα επίδοξα πολεοδομικά ρεύματα. Στην πορεία της έρευνας αναζητήθηκαν οι τρόποι που να σχετίσουν τα δυο πεδία. Οι βασικές έννοιες που μοιράζονται, είναι αυτές της βιωσιμότητας και της αναγνώρισης της πολλαπλής τους οικολογικής διάστασης. Η εργασία επικεντρώνεται στον ενδοαστικό χώρο της Αθήνας ώστε να συνθέσει ένα σύνολο παρατηρήσεων πάνω στις μέχρι τώρα πρακτικές του σχεδιασμού, να θεσπίσει ένα νέο πλέγμα εργαλείων (πολυκεντρικό - διασυνοριακό) και να τοποθετηθεί πάνω στην εννοιολογική κατεύθυνση του πολεοδομικού σχεδιασμοί εν γένει. Η έρευνα αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα. Ξεκινά από την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, όπου η ασάφεια και η πολυπλοκότητα της μας οδηγεί σε μια ανώτερη κλίμακα, της οικολογίας και της οικοσυστημικής θεώρησης του σχεδιασμού. Στη συνέχεια, στοχεύουμε σταδιακά στις χωρικές θεωρήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης (συμπαγής πόλη και βιώσιμη κινητικότητα) που κατά βάση πηγάζουν από τις μεθόδους της πολεοδομικής ανάλυσης μορφής και κινητικότητας, αλλά όπως θα συμπεράνουμε δεν επαρκούν για την αποσαφήνιση της βιωσιμότητας των πόλεων. Στο τρίτο επίπεδο μέσα από την αναγνώριση της πολυπλοκότητας του οικιστικού δικτύου πέραν των διαπιστώσεων της ανάλυσης, συντίθεται το πλέγμα αστικής δομής και δικτύου μέσα από τις έννοιες της πολυκεντρικής αστικής ανάπτυξης και της διασυνοριακής συνεργασίας και προτείνεται η εφαρμογή του σε όλα τα χωρικά επίπεδα του πολεοδομικού σχεδιασμού. Στο τελευταίο επίπεδο, μέσα από την ανάλυση των προηγουμένων δυνατοτήτων, αναζητούνται τα ανάλογα συνθετικά εργαλεία του σχεδιασμού που να μπορούν να προωθήσουν της επιδιώξεις του, και επιστρέφουμε στην διπλή οικολογική διάσταση του σχεδιασμού, αυτή των ροών με την χαρτογράφηση των δυναμικών (στρατηγικός σχεδιασμός) και των υλικών και οργανικών συντελεστών με της προβολές των παρεμβάσεων στο φυσικό χωρο (ορθολογικός σχεδιασμός). Το τελευταίο μέρος της εργασίας αναπτύσσεται πάνω στην πολεοδομική εξέλιξη της Αθήνας και τονίζονται οι πολεοδομικοί οραματισμοί που κατά τον προηγούμενο αιώνα προσπαθήσαν να αλλάξουν τη δομή της πόλης. Καταλήγουμε στον διπλό σχολιασμό του ΡΣΑ 2012 και του ερευνητικού προγράμματος της δικτύωσης των αστικών παρεμβάσεων. Η σχέση των δυο μελετών είναι προφανής και σημαντική για την εφαρμογή του σχεδιασμού στην Ελλάδα. Κατά την πορεία της έρευνας αναπτύχθηκαν τρία βασικά συμπεράσματα: ως προς το είδος σχεδιασμού, το σύστημα εργαλείων και την κλίμακα παρεμβάσεων του ερευνητικού προγράμματος. Αρχικά διαπιστώνουμε ότι το είδος του σχεδιασμού (στρατηγικός) δεν είναι αρκετό ώστε να εκτεθεί σε διαβούλευση (τόσο το ΡΣΑ όσο και το Ε.Π.) γιατί διατηρούν ασάφεια, όπως και σε μεγαλύτερη κλίμακα δεν περιορίζει τις εστίες ανάπτυξης ώστε να λειτουργήσει ρυθμιστικά. Από άποψη μοντέλου δομών και δικτύων λαμβάνει υπόψιν, μόνο σε επίπεδο αρχών, την πολυκεντρική δομή της πόλης, αλλά δεν την εντάσσει στην διαδικασία διαμόρφωσης των ορίων – αξόνων ανάπτυξης (που διεκδικούν την κεντρικότητα των δραστηριοτήτων της πόλης). Τέλος από άποψη κλίμακας των παρεμβάσεων, η ερευνητική ομάδα επιμένει στης μεγάλες μεταφορικές υποδομές και δεν ασχολείται και με άλλα όρια τις πόλης που να μπορούν με πιο ήπιες παρεμβάσεις να ωφελήσουν περισσότερο τις τοπικές κοινωνίες και να μην θέσουν την πιθανότητα για μια νέα (πιο εξευγενισμένης μορφής) γραμμική παρόδια ανάπτυξη της πόλης. Τα συμπεράσματα αυτά σε καμία περίπτωση δεν μειώνουν την σημασία της μελέτης που κατά τον συγγραφέα σηματοδοτεί πρόοδο στην άσκηση του πολεοδομικού σχεδιασμού στην Ελλάδα. Η εργασία αυτή υποστηρίζει την σημασία του σχεδιασμού στην αντιμετώπιση των δυσκολιών και ανισοτήτων στις πόλεις, και συμπερασματικά επιδιώκει κατά το δυνατών να προσφέρει στο άνοιγμα του διαλόγου για την επιστημολογία της πολεοδομίας.	el
heal.abstract	This thesis spans over two fields of research, first of the theoretical study of urban structure and second of the revisions and re-approaches of urban planning as theory and practice. These two fields place themselves in a great distance, as fields of research, and both of them being developed in a great extent. In the development of this thesis a lot of effort has been given to relate these two fields. Some common ground that these two fields share is this of sustainable development and ecology. This research focuses on the intra-urban area of Athens and more specifically through the critic of urban planning practice to draw a new set of tools for intra-urban areas (polycentric and cross-border) and formulate on a new theoretical direction of urban planning practice. The thesis is being developed on four levels. It begins with a review on sustainable development and leads us through the complexity and diversity of the term to a bigger spectrum for concepts, this of ecology and ecosystemic approach of design. We then focus on spatial aspects of sustainable development (compact city and sustainable mobility) witch as definitions are being drawn out of methods of urban analysis of urban form and mobility, but as we conclude, these definitions are not efficient to define sustainability in cities. On the third level, after defining the complexity of urban structure beyond urban analysis practices, the composition of urban structure and network is revealed through the concepts of polycentric urban development and cross-border cooperation, and with the synthesis of these two there could be a unified approach of sustainable development in all spatial scales. In the last level, through the analysis of all mentioned concepts, we seek for design tools that can promote this double ecological aspect of urban planning, first this of dynamics and flows through strategic design, and secondly the material and organic factors with the projection of interventions in physical space by orthological design. In the last part of this thesis we focus on the urban development of Athens and particularly on urban planning vision for Athens. We end up on the last regulatory plan of Athens and associate it with a research program of NTUA about networking urban interventions in the city scale. Three are the major conclusions about both plans. First we observe that both plans have a strategic type of design which cannot open a constructive debate among possible stakeholders and also refuses to propose regulatory limits on development poles and axes. Secondly, about the urban structure although it takes account of the polycentric structure of the city it does not include it in the design process making the inequality of the original centers with the new development centers and axes even greater. We end up with the scale these interventions take place. The research group as well as the Regulatory Plan of Athens insist in targeting urban interventions on the major mobility axes of the city rather than the internal borders of the city, where more mild interventions could benefit local stakeholders while limiting the risk of a new type of a linear development of the city. These conclusions are meant to increase the value of the ongoing research programs of NTUA. This thesis supports that planning can deal with inequality within the city and towards this goal it aims open the discourse of the epistemology of urban planning.	en
heal.advisorName	Σαρηγιάννης, Γιώργος	el
heal.committeeMemberName	Σερράος, Κώστας	el
heal.committeeMemberName	Μέλισσας, Δημήτρης	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua	el
heal.numberOfPages	210	el
heal.fullTextAvailability	true