Η ανάκτηση της δυναμικής των αστικών υπολειμματικών τόπων

Μυροφορίδου, Βαρβάρα Χριστίνα; Myroforidou, Varvara Christina

dc.contributor.author	Μυροφορίδου, Βαρβάρα Χριστίνα	el
dc.contributor.author	Myroforidou, Varvara Christina	en
dc.date.accessioned	2017-04-11T11:14:01Z
dc.date.available	2017-04-11T11:14:01Z
dc.date.issued	2017-04-11
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/44803
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.6968
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου : Πολεοδομία - Χωροταξία (Κατ. Β')"	el
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Υπολειμματικός τόπος	el
dc.subject	Τοπίο	el
dc.subject	Οικολογία	el
dc.subject	Residual place	en
dc.subject	Landscape	en
dc.subject	Ecology	en
dc.title	Η ανάκτηση της δυναμικής των αστικών υπολειμματικών τόπων	el
dc.title	Recovery of residual dynamic urban sites: the landscape design in the planning of the surface	en
heal.type	masterThesis
heal.secondaryTitle	από το σχεδιασμό του τοπίου στον προγραμματισμό της αστικής επιφάνειας	el
heal.classification	ΑΣΤΙΚΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ	el
heal.classificationURI	http://data.seab.gr/concepts/97f64d5e9e26f15daf000dae904deb836d98f1ad
heal.access	free
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2014
heal.abstract	Το γενικότερο αντικείμενο της έρευνας είναι η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο ο αστικός σχεδιασμός ύστερα από μία μακρά περίοδο αμφισβήτησης ή εκ νέου εφαρμογής προγενέστερων συνθετικών πρακτικών, επιχειρεί να συγκροτήσει σχεδιαστικά εργαλεία, τα οποία προτείνουν νέες συνθετικές σχέσεις για τη ολιστική συμμετοχική συνδιαμόρφωση του σύγχρονου Μητροπολιτικού περιβάλλοντος. Επομένως, η έρευνα επιχειρεί να αντιληφθεί τον τρόπο, με τον οποίο ο σύγχρονος αστικός σχεδιασμός καλείται να αντιμετωπίσει αφενός τη θραυσματική ταυτότητα της αστικής συνθήκης και αφετέρου να εισηγηθεί στρατηγικές με τις οποίες θα επιτύχει την εξομάλυνση των αντιθέσεων ή την αξιοποίηση της δυναμικής τους. Το ειδικότερο αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση των διαδικασιών ανάκτησης της δυναμικής των υπολειμματικών τόπων στην δομή της πόλης. Δηλαδή επιχειρείται η διερεύνηση των δυναμικών ανάκτησης των πρώην βιομηχανικών χώρων ή γενικότερα χώρων των οποίων η πρωταρχική τους χρήση και δραστηριότητα έχει εγκαταλειφθεί. Η συνθήκη της εγκατάλειψης αποτελεί πιθανά το βασικότερο χαρακτηριστικό των υπολειμματικών τόπων. Παρόλα αυτά σε μια προσπάθεια ανατροπής των όρων που συντέλεσαν στην εγκατάλειψη των παραπάνω τόπων, παρατηρείται ότι η ίδια η ερμηνεία της λέξης λειτουργεί αφενός ως συμβάν, το οποίο διαταράσσει την προκαθορισμένη ταυτότητα του τόπου και προκαλεί τομή στην ιστορική του συνέχεια και αφετέρου παρέχει όλες εκείνες τις προϋποθέσεις συγκρότησης ενός ανοιχτού πεδίου, το οποίο δίνει την δυνατότητα να επαναπροσδιοριστούν και να λειτουργήσουν πειραματικά νέες συνθήκες επανακατοίκησης των τόπων αυτών. Οι υπολειμματικοί τόποι γίνονται επομένως αντιληπτοί τόσο ως δοχεία εν αναμονή περιεχομένου, όσο και ως δυνητικές συνθήκες, εγκλωβισμένες σε έναν αστικό ιστό που επεκτείνεται και μεταλλάσσεται συνεχώς. Είναι εντέλει τόποι οι οποίοι αναζητούν πολλαπλές ταυτότητες, καθώς έχουν χωροχρονική υπόσταση και βασίζουν τη δημιουργία τους σε μεταβαλλόμενες σχέσεις εντός της αστικής δομής για την περιγραφή της εικόνας της πόλης (Στεφάνου,1999). Προς αυτή την κατεύθυνση παρατηρείται ότι οι υπολειμματικοί τόποι αποτελούν πρωταρχικό ζήτημα του αστικού σχεδιασμού καθώς επίσης ανοίγουν ένα σημαντικό κεφάλαιο για την επίλυση κρίσιμων ζητημάτων στον αστικό χώρο. Οι υπολειμματικοί τόποι φαίνεται ότι αποτελούν επιπλέον σημείο πρόκλησης του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού καθώς λειτουργούν ως κόμβοι ενός ευρύτερου δικτύου αστικών συρραφών, τόσο για τη μεγαλύτερη όσο και για τη μικρότερη κλίμακα της πόλης. Ακριβέστερα λειτουργούν ως νησίδες πολλαπλών ταυτοτήτων στην δομή της πόλης, οι οποίες αποτελούν σημαντικότατο πεδίο ανάγνωσης και ερμηνείας του τόπου σε μια γενικότερη προσπάθεια αναζήτησης νέων σχεδιαστικών εργαλείων για τους αστικούς ιδιαίτερα τόπους ζωής. Τίθενται τα εξής ερωτήματα: ▪ Με βάση ποια χαρακτηριστικά μπορεί να προσδιοριστεί η ταυτότητα των υπολειμματικών τόπων; ▪ Πως συγκροτείται η ταυτότητα ενός τόπου τόσο στο επίπεδο της νοητικής όσο και στο επίπεδο της κοινωνικής και της περιβαλλοντικής συνθήκης; ▪ Με ποια κριτήρια επιχειρείται η ανάκτηση της δυναμικής των υπολειμματικών τόπων, τοποθετώντας την ανθρώπινη εμπειρία στο επίκεντρο αυτής της σχέσης; ▪ Υπό ποιες προϋποθέσεις επιτυγχάνεται η μετάβαση από τον σχεδιασμό του τοπίου στον προγραμματισμό της αστικής επιφάνειας; Σε μια προσπάθεια διερεύνησης των παραπάνω προβληματισμών εισάγεται ο όρος του «τοπίου», (Μωραΐτης, 2005) ο οποίος στα πλαίσια της συγκεκριμένης έρευνας αποκτά διττή σημασία. Αφενός επιτελεί τον ρόλο του πρίσματος, μέσω του οποίου η σύγχρονη πόλη μπορεί να ερμηνευθεί ως οικοσύστημα και αφετέρου επιτελεί τον ρόλο του ενδιαμέσου ως στοιχείο διασύνδεσης της ανθρώπινης εμπειρίας με το νόημα του αστικού χώρου. Παράλληλα προς αυτή την κατεύθυνση, διαπιστώνεται ότι η ετερογένεια της δομής του αστικού τοπίου, δίνει τη δυνατότητα επαναπροσδιορισμού των στοιχείων εκείνων που προκαλούν ασυνέχειες στο σώμα της πόλης. Εισάγοντας τον όρο του τοπίου στα πλαίσια του αστικού σχεδιασμού επιχειρείται η συγκρότηση ενός νέου ευέλικτου μοντέλου αστικοποίησης, το οποίο οργανώνει εκτεταμένα αστικά πεδία χωρίς ομοιογενή χαρακτηριστικά και είναι ικανό να ανταποκριθεί στην πολυπλοκότητα του αστικού συνδετικού ιστού και στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της μεταβιομηχανικής πόλης. Προς αυτή την κατεύθυνση η τοπιακή οργάνωση του αστικού χώρου, προτείνει την οργάνωση νέων δυναμικών διευκολύνοντας τη δημιουργία αστικών αρθρώσεων, δηλαδή αρθρώσεων οι οποίες υπερβαίνουν τη συμβατική διαχείριση του προγραμματισμού της αστικής επιφάνειας. Με αυτό τον τρόπο οι αρχές της τοπιακής συγκρότησης επιτρέπουν στον αστικό σχεδιασμό, να δημιουργήσει νέες υβριδικές καταστάσεις, δηλαδή να παράγει υβριδικά μορφώματα, προγραμματίζοντας τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των αστικών μοτίβων και των δυναμικών περιβαλλοντικών διαδικασιών που τα πλαισιώνουν. Η εγγενής τάση του τοπίου να εξαπλώνεται, να καλύπτει τα κενά και να γεφυρώνει τις αντιθέσεις, δηλαδή να αναδομεί το περιβάλλον στο οποίο εγκαθίσταται, δίνει το ερέθισμα για μια εξελιγμένη μεθοδολογία αστικού σχεδιασμού, που θα μπορούσε να ορισθεί ως «τοπιακός αστικός σχεδιασμός». Σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση των υπολειμματικών τόπων ως σημαντικότατο πεδίο μελέτης του αστικού σχεδιασμού σε μια προσπάθεια ανατροπής των όρων συγκρότησης προγενέστερων πολεοδομικών πρακτικών, οι οποίες αφορούν προκαθορισμένα χωρικά πρότυπα του τοπιακού αστικού σχεδιασμού. Απώτερος σκοπός της έρευνας είναι εντέλει ο προσδιορισμός των διαδικασιών ανάκτησης της δυναμικής των υπολειμματικών τόπων διαμέσου της ανάδειξης της μεταβλητής ταυτότητας του τόπου, στα πλαίσια διαμόρφωσης νέων σχεδιαστικών στρατηγικών για την ανασυγκρότησή τους. Αφορμή της έρευνας, είναι η διαπίστωση ότι στο μεγαλύτερο εύρος του νεότερου δυτικού πολιτισμού οι υπολειμματικοί τόποι δεν αποτελούν ενεργό παράγοντα στη συγκρότηση του πολεοδομικού σχεδιασμού. Η συμβολή επομένως της έρευνας είναι η διερεύνηση των σχεδιαστικών στρατηγικών για την επανακατοίκηση των υποβαθμισμένων περιβαλλοντικά ζωνών της πόλης μέσα από μια ανανεωμένη αντίληψη για το ρόλο του ανθρώπινου υποκειμένου και τη χρήση του φυσικού χώρου διαμέσου του αστικού. Στο πρώτο κεφάλαιο, επιχειρείται η προσέγγιση των χαρακτηριστικών της εικόνας της σύγχρονης πόλης. Βασική πρόθεση είναι η κατανόηση του ρόλου των υπολειμματικών τόπων στη σύσταση της πόλης καθώς και ο συσχετισμός τους με τις ενεργές διεργασίες της πόλης. Προς αυτή την κατεύθυνση η έρευνα θα ορίσει τους υπολειμματικούς τόπους ως πολιτιστικά τοπία και θα προσπαθήσει να επεξεργαστεί τις συγγενικές θεωρίες που αφορούν του τόπους αυτούς. Στο δεύτερο κεφάλαιο, γίνεται η προσπάθεια ανάδειξης των αξόνων ερμηνείας του τοπίου που θα διαμορφώσουν την ταυτότητα των υπολειμματικών τόπων. Αρχικά το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί στη σχέση φύσης – πολιτισμού, ενώ οι υπολειμματικοί τόποι θα αντιμετωπιστούν ως πεδία εφαρμογής του νέου συμβολαίου μεταξύ φύσης –πολιτισμού. Στη συνέχεια η εργασία θα επιχειρήσει να διερευνήσει τη συγκρότηση της ταυτότητας του τόπου, μέσα από την περιγραφή της νοητικής, της κοινωνικής και της περιβαλλοντικής οικολογίας. Τέλος, οι υπολειμματικοί τόποι θα ερμηνευτούν ως τόποι αποτυπωμένοι στη συλλογική μνήμη της πόλης και ως μέρος της ιστορίας της. Στο τρίτο κεφάλαιο, επιχειρείται η συστηματοποίηση των δυνατοτήτων και των ζητημάτων που χειρίζεται ο επανασχεδιασμός των υπολειμματικών τόπων, αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά εκείνα του τοπίου που μπορεί κανείς να αντιστοιχίσει στις αστικές διαδικασίες. Αρχικά, εισάγεται η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης της πόλης γύρω από την οποία προτείνεται ο νέος σχεδιασμός του τοπίου. Στο πλαίσιο αυτό, η εργασία αντιλαμβάνεται τους υπολειμματικούς τόπους ως πεδία, που μπορούν να εφαρμοστούν πειραματικά νέες χωρικές διατάξεις για την δημιουργία υβριδικών σχέσεων «φύσης-πολιτισμού». Στη συνέχεια προτείνεται η έννοια της προσαρμοστικότητας ως βασική παράμετρος στον τρόπο σχεδιασμού του πεδίου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στις δυναμικές διαδικασίες σχεδιασμού, όπου κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διεπιστημονικής προσέγγισης είναι η ενσωμάτωση της γνώσης από το ευρύ πεδίο της επιστήμης της οικολογίας τοπίου με σκοπό την περιγραφή ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης και ανάκτησης της δυναμικής του τοπίου. Ακολουθεί η ανάδειξη των δεικτών του τοπίου και του διαγράμματος, ως βασικά νοητικά εργαλεία ερμηνείας και σχεδιασμού του. Τέλος, τίθενται δύο βασικά σημεία στη δημιουργία ευέλικτων σεναρίων για τον σχεδιασμό του τοπίου. Αφενός ο σχεδιασμός, καλείται να ενεργοποιήσει δομές, όπου τα στοιχεία του τόπου θα συνευρεθούν προκειμένου να αναπτύξουν νέες ευέλικτες, υβριδικές σχέσεις και αφετέρου διάμεσου της ενεργοποίησης αυτών των σχέσεων να προτείνει τη συμμετοχή των πολιτών, τόσο κατά τη διάρκεια λήψης αποφάσεων του σχεδιασμού, όσο και κατά την φάση υλοποίησής του έργου. Η εργασία ολοκληρώνεται παραθέτοντας δύο παραδείγματα υπολειμματικών τόπων στα οποία ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τα παραπάνω σενάρια σχεδιασμού που υποστηρίζει η συγκεκριμένη έρευνα.	el
heal.abstract	The general object of the research is to investigate the way in which urban planning after a long period of dispute or re-implementation of previous synthetic practice, attempts to establish design tools that offer new synthetic relations for holistic participatory conformation of the modern Metropolitan environment. Therefore, the research seeks to understand the way in which contemporary urban planning has to face both the fragmented identity of the urban condition and to suggest strategies which will achieve the normalization of contrasts or exploit their potential. The specific object of this thesis is the investigation of recovery procedures dynamics of residual places in city structure. That is an attempt to investigate the dynamic recovery of former industrial sites or general sites whose primary use and activity has been abandoned. The state of abandonment is thought to be the main feature of remaining sites. However, in an attempt to overthrow the conditions that led to the abandonment of these sites, it is observed that the same interpretation of the word works both as an event which disrupts the default identity of the place and causes section in historical continuity and the other has all those establishment of conditions of an open field, which gives the opportunity to redefine and operate new experimental conditions of re-dwelling such sites. The residual sites are therefore perceived as both containers pending content, as well as potential conditions, trapped in an urban fabric which extends mutates constantly. They are places that seek multiple identities, as they have spatiotemporal existence and base their creation in changing relationships within the urban structure for describing the image of the city (Stefanou, 1999). In this direction is observed that the residual sites are of prime concern of urban design, as well as they open an important chapter to solve critical issues in urban areas. The residual places seem to be causing additional point of modern urban planning as well as the hub of a wider network of urban staples for both the largest and the smallest scale of the city. More precisely, they operate as islets of multiple identities in the structure of the city, which consist a major field of reading and interpretation of the site in a broader effort to find new design tools for urban life in particular places. At this point, the following questions arise: ▪ Based on what features can the identity of remaining places be determined? ▪ How up the identity of a place both in the mental and in terms of social and environmental conditions? ▪ What criteria attempt to recover the dynamics of remaining sites, placing the human experience at the heart of this relationship? ▪ Under what conditions is by switching from landscape design to planning the urban area achieved? In an effort to investigate the above considerations introduced the term "landscape" (Moraitis, 2005) that within this research acquires a double meaning. First perform the role of the prism through which the modern city can be interpreted as an ecosystem and also performs the role of the intermediate as interconnection element of the human experience to the meaning of urban space. In parallel to this direction, it is found that the heterogeneity of the structure of the urban landscape, gives the opportunity to redefine the elements that cause discontinuities in the body of the city. By adopting the requirement of the landscape within the urban planning attempts to provide a new flexible urbanization model, which organizes extensive urban areas without homogeneous characteristics and are able to respond to the complexity of urban connective tissue and the constantly changing conditions of the postindustrial city. To this end, landscaping organization of urban space, suggests organizing new dynamic facilitating the creation of urban joints, ie joints which exceed the conventional management planning of urban surface. In this way, the principles of landscaping establishment permit in urban planning, to create new hybrid situations, ie to produce hybrid constructs, planning the relationships developed between urban patterns and dynamic environmental processes that frame them. The inherent tendency of landscape to spread, cover the gaps and bridge the contradictions, ie to reconstruct the environment in which it is installed, gives the stimulus for a sophisticated urban design methodology, which could be defined as "landscaping urban planning." The aim of the research is to investigate the residual sites as a major field of study of urban planning in an effort to overthrow the terms of constitution earlier planning practices involving predetermined spatial patterns of urban landscaping design. The ultimate aim of the research is finally the determination of recovery procedures dynamics of remaining places through the promotion of the variable identity of the place, in a framework of new design strategies for reconstruction. The background research is the finding that the largest range of newer western civilization that residual sites are not an active factor in the formation of urban planning. The contribution, therefore, research is the exploration of design strategies to re-dwelling degraded environmental city areas through a renewed perception of the role of the human subject and the use of physical space through urban. In the first chapter, an attempt is made to approximate the characteristics of the image of the modern city. The basic intention is to understand the role of remaining places in the composition of the city and its relation with the city's active processes. In this way, the research will define the residual sites as cultural landscapes and try to work out the related theories relating to these sites. The second chapter is about to the attempt to highlight the landscape interpretation axes that will shape the identity of remaining sites. Initially the focus will be on the relationship nature and culture, while the residual sites will be treated as fields of application of the new contract between nature and civilization. Then the work will attempt to explore the construction of identity of the place, through the description of cognitive, social and environmental ecology. Finally, the residual sites will be interpreted as sites printed in the collective memory of the city as part of its history. The third chapter attempts to systematize the opportunities and issues handled by the redesign of remaining sites, utilizing the features of the landscape that can be assigned to civil proceedings. Initially, the notion of sustainable development of the city around which the new landscape design is proposed. In this context, the work captures the residual sites as areas where new spatial provisions for the creation of hybrid relations “nature-culture” can be experimentally implemented The concept of resilience as a key parameter in the design field manner is then proposed. Particular emphasis is also given to dynamic planning processes, where the main feature of this interdisciplinary approach is the integration of knowledge from the broad field of science of landscape ecology to describe a new model of growth and recovery of the dynamic landscape. Here comes the emergence of indicators of landscape and chart as key cognitive interpretation tools and design. Finally, two key points are made up in order to create flexible scenarios for landscape design. First, design is, called to activate structures, where the elements of the site will get together to develop new flexible, hybrid relations and then through the activation of these relationships suggest the participation of citizens, both during making design decisions, and during the implementation phase of the project. The thesis concludes citing two examples of residual places where the reader understands the above design scenarios that support this research.	en
heal.advisorName	Στεφάνου, Ιωσήφ	el
heal.committeeMemberName	Μωραϊτης Κωνσταντίνος	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	91
heal.fullTextAvailability	true