Χωρικότητες του ανοίκειου: η κινηματογραφική ποιητική του Andrei Tarkovsky

Αλετράς, Άγγελος; Aletras, Angelos

dc.contributor.author	Αλετράς, Άγγελος	el
dc.contributor.author	Aletras, Angelos	en
dc.date.accessioned	2018-02-02T08:43:04Z
dc.date.available	2018-02-02T08:43:04Z
dc.date.issued	2018-02-02
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/46378
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.2868
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Διδακτορική Διατριβή	el
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Ανοίκειο	el
dc.subject	Ταρκόφσκι	el
dc.subject	Ανοικείωση	el
dc.subject	Φορμαλισμός	el
dc.subject	Κινηματογραφικός χώρος	el
dc.subject	Uncanny	en
dc.subject	Tarkovsky	en
dc.subject	Defamiliarization	en
dc.subject	Formalism	en
dc.subject	Cinematic space	en
dc.title	Χωρικότητες του ανοίκειου: η κινηματογραφική ποιητική του Andrei Tarkovsky	el
dc.title	Uncanny spaces: the poetics of Andrei Tarkovsky's cinema	en
heal.type	doctoralThesis
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Κινηματογραφικές σπουδές	el
heal.classification	Architecture	en
heal.classification	Film studies	en
heal.language	el
heal.access	campus
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2017-12-01
heal.abstract	Στόχος της διατριβής είναι η ανάδειξη της έννοιας του ανοίκειου ως επίκεντρου της κινηματογραφικής ποιητικής του Andrei Tarkovsky. Μέσα από τη λεπτομερή ανάλυση παραδειγματικών σκηνών από το έργο του σκηνοθέτη διερευνώνται οι τρόποι με τους οποίους η χρήση συγκεκριμένων κινηματογραφικών μηχανισμών δίνει τη δυνατότητα σε ορισμένα τυπικά χαρακτηριστικά του ανοίκειου να λάβουν χωρική έκφραση. Εξετάζοντας τη φροϋδική έννοια του ανοίκειου μέσα από το πρίσμα της ανοικείωσης των Ρώσων φορμαλιστών και της μεταγενέστερης νεοφορμαλιστικής κινηματογραφικής θεωρίας, η μέθοδος που ακολουθεί η προκειμένη έρευνα για την ανάλυση των ταινιών του Tarkovsky εστιάζει στη συστηματική εξέταση των ενδοκινηματογραφικών/μορφολογικών στοιχείων που τις συγκροτούν. Μέσω της ανάλυσης συγκεκριμένων κινηματογραφικών τεχνικών που αφορούν στην αφήγηση και στο στιλ των προς ανάλυση ταινιών, εντοπίζονται οι μηχανισμοί εκείνοι που λειτουργούν ως φορείς ανοικείωσης. Σύμφωνα με τους μηχανισμούς αυτούς περιγράφονται οκτώ διαφορετικές χωρικότητες που παράγουν την αίσθηση του ανοίκειου και βάσει αυτών εξετάζονται οι πέντε τελευταίες ταινίες του Andrei Tarkovsky: Solaris (1972), Καθρέπτης (1975) , Stalker (1979), Νοσταλγία (1983) και Θυσία (1986). Συνδυάζοντας στοιχεία από τη ρεαλιστική κινηματογραφική θεωρία με θέσεις από τον πρώιμο ρώσικο φορμαλισμό και τους σοβιετικούς θεωρητικούς του μοντάζ (κυρίως το έργο του Sergei Eisenstein), υποστηρίζεται ότι ο Tarkovsky υιοθετεί μια ανοίκεια φιλμική γραφή, η οποία από τη μια μεριά φέρει σημαντικές δομικές ομοιότητες με τους φροϋδικούς μηχανισμούς του ονείρου και από την άλλη μεριά στοχεύει στην ακριβή κινηματογραφική απόδοση της πραγματικότητας. Μιας κινηματογραφικής απόδοσης που δεν θεωρεί όμως την πραγματικότητα ως κάτι δεδομένο, αλλά ως κάτι που είναι οικείο και ταυτόχρονα ξένο. Το έργο του Tarkovsky διανοίγει νέες πιθανότητες για τον κινηματογραφικό ρεαλισμό και κατ' επέκταση προτείνει καινούργιους τρόπους αναπαράστασης της πραγματικότητας. Έτσι, μέσα από την ανοικείωση των παγιωμένων τρόπων αντίληψης της υλικής πραγματικότητας, αναδιαμορφώνεται τελικά και η σχέση του θεατή με το πραγματικό.	el
heal.abstract	The aim of this dissertation is to highlight the concept of the uncanny as the centre of Andrei Tarkovsky’s cinematic poetics. Through detailed analysis of exemplary scenes gleaned from the director’s work, we investigate the ways through which the use of specific cinematic mechanisms enables certain typical uncanny characteristics to be expressed spatially. By examining the freudian concept of the uncanny through the prism of Russian formalists’ defamiliarization and the later neoformalist film theory, the method of this research regarding Tarkovsky’s films analysis focuses on the systematic examination of the formal elements that constitute them. Through the analysis of specific cinematic techniques that concentrate on the narration and style of the films in question, we identify the mechanisms that function as bearers of defamiliarization. According to those mechanisms, we delineate eight different spatialities that produce the feeling of uncanny and, based on those, we examine Tarkovsky’s five last films: Solaris (1972), Mirror (1975), Stalker (1979), Nostalghia (1983) and The Sacrifice (1986). Combining elements of realist film theory with theses of the early Russian formalists and the theoreticians of montage (mainly Sergei Eisenstein), we claim that Tarkovsky adopts an uncanny film style which on the one hand has a lot in common structurally with the freudian dream mechanisms, while on the other hand it aims at the accurate cinematic expression of reality. An expression that doesn’t consider reality as something given, but as something familiar and alien at the same time. Tarkovsky’s work opens up new possibilities for film realism and thus proposes new ways to depict reality. As a result, through the defamilirization of the established modes of perceiving material reality, the viewer’s relation with the real is transformed.	en
heal.advisorName	Σταυρίδης, Σταύρος	el
heal.advisorName	Stavrides, Stavros	en
heal.committeeMemberName	Σταυρίδης, Σταύρος	el
heal.committeeMemberName	Αγγελίδη, Αντουανέττα	el
heal.committeeMemberName	Παπασταθόπουλος, Στάθης	el
heal.committeeMemberName	Παρμενίδης, Γεώργιος	el
heal.committeeMemberName	Μωραΐτης, Κωνσταντίνος	el
heal.committeeMemberName	Στεφανή, Εύα	el
heal.committeeMemberName	Δαγκλίδης, Αντώνης	el
heal.committeeMemberName	Stefani, Eva	en
heal.committeeMemberName	Danglidis, Antonis	en
heal.committeeMemberName	Moraitis, Konstantinos	en
heal.committeeMemberName	Parmenidis, Georgios	en
heal.committeeMemberName	Papastathopoulos, Stathis	en
heal.committeeMemberName	Angelidi, Antouaneta	en
heal.committeeMemberName	Stavridis, Stavros	en
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	284
heal.fullTextAvailability	true