Προώθηση καθαρών τεχνολογιών στις χώρες του κόλπου: έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στο φυσικό αέριο

Abstract

Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) και οι χώρες που το αποτελούν (Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) κατέχουν αναμφίβολα μία εξέχουσα θέση στην παγκόσμια αγορά υδρογονανθράκων, αφού στην περιοχή του Περσικού Κόλπου συγκεντρώνονται σημαντικές ποσότητες ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), κάτι που οι τοπικές κοινωνίες έχουν εκμεταλλευτεί εμπορικά σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα. Οι σημαντικές συγκεντρώσεις των προαναφερθέντων κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων όμως, οδήγησαν τις χώρες της περιοχής σε ένα μοτίβο ενεργειακής εξάρτησης από αυτές, κάτι που αναπόφευκτα είχε άμεσο αντίκτυπο τόσο στη βιωσιμότητα του ενεργειακού εφοδιασμού όσο και στην περιβαλλοντική διατήρηση της περιοχής. Ενδεικτικό είναι ότι οι χώρες του GCC κατέχουν σήμερα μερικές από τις υψηλότερες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη των κατά κεφαλήν εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και της κατά κεφαλήν ενεργειακής κατανάλωσης. Στα πλαίσια μιας καινοτόμου προσπάθειας ενεργειακού εκσυγχρονισμού, οι χώρες του GCC έχουν αποφασίσει να στραφούν προς εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές και το φυσικό αέριο. Στην αυτή την προσπάθεια, οι οποιεσδήποτε συνεργασίες προκύψουν ανάμεσα στις χώρες του GCC με άλλες χώρες που αναμφίβολα βρίσκονται σε πιο προηγμένο στάδιο στη διείσδυση ανάλογων τεχνολογιών στο ενεργειακό τους μίγμα, όπως είναι οι χώρες της Ε.Ε., μόνο ευνοϊκό αποτέλεσμα μπορούν να έχουν για όλα τα συμβαλλόμενα μέρη. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η παρούσα διπλωματική παρέχει αρχικά το πλαίσιο γύρω από το οποίο λειτουργεί η αγορά ενέργειας στις χώρες του GCC, με έμφαση περισσότερο στις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και φυσικού αερίου. Γίνεται εξέταση των τεχνολογικών πεπραγμένων αλλά και των κινητήριων δυνάμεων σε επίπεδο πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη τεχνικά, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Στη συνέχεια, επιχειρείται η καταγραφή της τρέχουσας κατάστασης στις αντίστοιχες τεχνολογίες για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεωρείται δεδομένο ότι το πλαίσιο που περικλείει τις τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ πιο ευρύ, τόσο επειδή οι ηγεσίες των χωρών έχουν επιλέξει εδώ και αρκετά χρόνια την επικέντρωση σε καθαρές τεχνολογίες όσο και επειδή η περιοχή είναι πολύ μεγαλύτερη και με πολλούς περισσότερους εταίρους από την αντίστοιχη του GCC. Ως συμπέρασμα και ταυτόχρονα ως σημαντικότερη διερεύνηση της τρέχουσας διπλωματικής εργασίας, παρουσιάζεται η σταχυολόγηση των εισηγήσεων συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του GCC που δύνανται να προάγουν αποτελεσματικά τις καθαρές τεχνολογίες στην περιοχή του Περσικού Κόλπου. Οι εισηγήσεις που κατεγράφησαν προέρχονται από τη σύγκριση της κατάστασης που επικρατεί ανάμεσα στις δύο περιοχές και έχουν ως βασικό γνώμονα την προαγωγή των πιο ευνοϊκών επιλογών, με την ταυτόχρονη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων (τεχνογνωσία, ερευνητικό δυναμικό, θεσμικό προηγούμενο) με αποδοτικό τρόπο.

The Gulf Cooperation Council (GCC) and the its member-states (Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia and the United Arab Emirates) are currently possessing a prominent role in the global hydrocarbon market, due to the large fossil fuel reserves that are situated in the Persian Gulf (oil and natural gas), something that the local societies have exploited commercially to a large extent so far. The aforementioned fossil fuel reserves have created however a pattern of energy dependence towards them in the GCC states, something that inevitably had an impact in energy supply sustainability and environmental conservation in the region. The fact that the GCC states are currently ranked in the top positions in carbon dioxide emissions per capita and energy consumption per capita in the world, is indicative of this notion. In an effort to modernize their energy mix, the GCC states have decided to turn towards alternative energy sources, like renewables and natural gas. In this effort, any cooperation between the GCC states and other countries that are currently at a more advanced position in the process to introduce such technologies into their energy mix, like the European countries, can be beneficial for all the contributing parties. Considering the above, the present thesis is initially providing the framework under which the energy market is operating in the GCC states, with emphasis being given in renewable energy and natural gas technologies. An examination of the technological achievements and of the driving forces at the policy level is being given, taking into consideration technical, financial, political and social aspects. Subsequently, an effort is being made towards registering the present state for the respective technologies in the countries of the European Union. The framework embracing renewable energy and natural gas technologies in the European Union is much more wide than the one examined in the GCC, due to the clean technology focus that is implemented in the European states for a long time and also due to the fact that the European Union is much bigger and has many more member-states than the GCC. As a conclusion and at the same time as the most important investigation in the present thesis, cooperation suggestions between European and Gulf states are being presented for the comprehensive promotion of clean technologies in the Persian Gulf. The suggestions that are presented were derived from the comparison of the present state in the two regions and are geared towards promoting the most favorable options, while exploiting the available resources (technological expertise, research capacities, institutional precedent) efficiently.