heal.abstract |
Διατρέχοντας εν τάχει, σε διάφορες χρονικές περιόδους, την Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, αντιλαμβανόμαστε ότι η αρχιτεκτονική, συχνά, αν όχι ανέκαθεν, εθεωρείτο ως μία έννοια εντός της οποίας μπορούμε να ανιχνεύσουμε πολλαπλές εκβάσεις νοήματος. Ο πληθυντικός χαρακτήρας των ερμηνειών της εντείνεται με προσθετικό τρόπο στο πέρασμα του χρόνου. Ήδη από την Αναγέννηση τα σχέδια, οι αναπαραστάσεις, οι εικόνες και οι πραγματείες για την αρχιτεκτονική, αρχίζουν να συνιστούν από μόνες τους αρχιτεκτονικό προϊόν, υπονομεύοντας την πρωτοκαθεδρία του υλοποιημένου έργου. Στη σύγχρονη πρόσληψη της αρχιτεκτονικής, ο λόγος που εκφέρεται εντός της πειθαρχίας της, ολοένα και περισσότερο, γίνεται αντιληπτός κι ο ίδιος καθαυτός ως αρχιτεκτονική. Πρόκειται για τον λόγο που μπορούμε να τον αντιληφθούμε με δύο σημασίες. Αφενός, είναι ο λόγος με την έννοια της ομιλίας (προφορικός και γραπτός λόγος) του οποίου το παραγόμενο προϊόν είναι τα κείμενα που μιλάνε για την αρχιτεκτονική, που περιγράφουν τεκτονικές δομές ή αυτά που με περισσότερο ερευνητικό ενδιαφέρον προσπαθούν να εκφράσουν πιο αφηρημένες χωρικές έννοιες. Αφετέρου, είναι ο λόγος που γίνεται αντιληπτός με την ευρύτερη έννοια της γλώσσας (η αρχιτεκτονική ως γλώσσα) που περιλαμβάνει όλα εκείνα τα συστήματα απεικόνισης που επιχειρούν να εκφράσουν και να αναπαραστήσουν έννοιες του χώρου, κάτω από το πνεύμα της εποχής τους. Υπ’ αυτήν την έννοια η αρχιτεκτονική δεν αναγνωρίζεται μόνο ως υλοποιημένο έργο, αλλά και ως κείμενο, καθώς επίσης και ως σχέδιο, ως διάγραμμα και ως εικόνα.
Σε αυτό το πλαίσιο, μέσα στο παρόν τεύχος, επιχειρείται η ανίχνευση και η διερεύνηση σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, στο πλαίσιο του ελληνικού παραδείγματος από τα μέσα του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, του τρόπου με τον οποίο τα διαφορετικά λεξιλόγια, οι διαφορετικές γραμματικές και τα διαφορετικά συντακτικά, που χρησιμοποιούνται από τον λόγο της αρχιτεκτονικής στην εκάστοτε περίοδο, παρουσιάζονται στη δημόσια σφαίρα. Με ποιον τρόπο, δηλαδή, τα κείμενα και οι αναπαραστάσεις διεκδικούν να σταθούν ισάξια απέναντι στο παραγόμενο κτιστό προϊόν κάθε εποχής.
Πρόκειται για μία έκδοση που, προσποιούμενη το τεύχος μηδέν [0] ενός περιοδικού, περιλαμβάνει ένα σύνολο από μικρά, αυτοτελή κείμενα που εδώ παρουσιάζονται εν είδει άρθρων και τα οποία δύναται να αποτελέσουν τα επιχειρήματα εκείνα, πάνω στα οποία θα σταθεί μια μεταγενέστερη έρευνα για τις δομές του αρχιτεκτονικού λόγου και των τρόπων με τους οποίους ο λόγος αυτός παρακινεί, κατευθύνει και νοηματοδοτεί τον σχεδιασμό.
Επιπλέον η παρούσα έκδοση συγκεντρώνει, ως εγγραφές, ένα μεγάλο μέρος του αρχείου που θα αποτελέσει την καρδιά αυτής της έρευνας. Επιχειρεί να χαρτογραφήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος από τους μηχανισμούς, μέσω των οποίων οι αφηγήσεις της ελληνικής αρχιτεκτονικής του εικοστού αιώνα ορίζουν την αρχιτεκτονική παραγωγή και τα αρχιτεκτονικά νοήματα της κάθε εποχής. Πρόκειται για τους μηχανισμούς αυτούς, καθώς και τις διαδικασίες διάδοσης και επικοινωνίας της αρχιτεκτονικής, που ανήκουν σε ένα σύνολο που ονομάζουμε γενικότερα ως media. Στο παρόν τεύχος η χαρτογράφηση αυτή αφορά τα αρχιτεκτονικά έντυπα περιοδικά, αλλά δύναται να διευρυνθεί, ενσωματώνοντας, και όχι περιοριστικά, και τα βιβλία, τα οπτικοακουστικά προϊόντα, τα διαδικτυακά μέσα μέχρι και τις αρχιτεκτονικές εκθέσεις. |
el |