Η παραγωγή χώρου στα Δωδεκάνησα την περίοδο της Ιταλοκρατίας  (1912-1943): η περίπτωση της Λέρου

Κωστόπουλος, Δημήτρης; Kostopoulos, Dimitrios

dc.contributor.author	Κωστόπουλος, Δημήτρης	el
dc.contributor.author	Kostopoulos, Dimitrios	en
dc.date.accessioned	2020-11-03T07:16:45Z
dc.date.available	2020-11-03T07:16:45Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/51758
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.19456
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Χώρος	el
dc.subject	Space	en
dc.subject	Δωδεκάνησα	el
dc.subject	Λέρος	el
dc.subject	Ιταλοκρατία	el
dc.subject	Λακκί	el
dc.subject	Dodecanese	en
dc.subject	Leros	en
dc.subject	Italocracy	en
dc.subject	Portolago	en
dc.title	Η παραγωγή χώρου στα Δωδεκάνησα την περίοδο της Ιταλοκρατίας (1912-1943): η περίπτωση της Λέρου	el
dc.title	The production of space during the period of Italocracy (1912-1943): the case of Leros	en
dc.contributor.department	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Πολεοδομίας-Χωροταξίας	el
heal.type	doctoralThesis
heal.classification	Χωροταξία	el
heal.language	el
heal.access	free
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2015-02-27
heal.abstract	Τα Δωδεκάνησα δεν συγκροτούνται γεωγραφικά ως ενιαίος χώρος παρά μόνον κατά την διάρκεια της κατοχής τους από την Ιταλία , όταν τα διάσπαρτα στο Αιγαίο νησιά ενσωματώνονται στην Κτήση των «Isole Italiane dell Egeo». Παρά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ιταλικής παρουσίας στα Δωδεκάνησα καθώς αποτελούσαν «κτήση» και όχι αποικία , αυτή ουσιαστικά αποτέλεσε μια χωρική έκφραση του φασιστικού σχεδιασμού στα πλαίσια του αποικιακού φαινομένου και αναπόφευκτα στα τριάντα χρόνια διαρκείας της, οδηγήθηκε στην παραγωγή ενός τελείως νέου χώρου, ο οποίος μάλιστα αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτικός στον χρόνο. Η περίοδος αυτή κατοχής των νησιών και παραγωγής νέου χώρου (1912-1943), παρά τις διαφορετικές ταχύτητες και εντάσεις των επεμβάσεων κατά την διάρκεια της ύπαρξης της περιγράφεται συνολικά ως «Ιταλοκρατία». Στο κεντρικό ερώτημα της διατριβής «Η ιταλική παρουσία στα Δωδεκάνησα οδηγεί στην παραγωγή ενός νέου χώρου;» απαντά θετικά η μελέτη η οποία μεθοδολογικά επιμερίζεται σε τρεις περιόδους. Την πρώτη περίοδο (1912-1923) η επέμβαση στο χώρο περιορίζεται σε μερικές αποτυπώσεις και χωρικές ρυθμίσεις κυρίως σε επίπεδο υποδομών αλλά και την για πρώτη φορά οριοθέτηση του νέου χώρου, δια της αποκοπής «distacco» από τον ευρύτερο γεωγραφικό και οικονομικό χώρο. Στην δεύτερη περίοδο (1923-1936) η οποία αρχίζει με την συνθήκη της Λοζάνης και περιγράφεται ως περίοδος «Mario Lago» από το όνομα του κυβερνήτη, καθώς αυτός είχε ευρύτατη διοικητική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, έχουμε μια συνολική ανασυγκρότηση του χώρου θεσμικά και οικονομικά με νέες κυρίως εισαγόμενες ιεραρχίες και μεταφορά εργατικού δυναμικού από τον πρωτογενή τομέα στον δευτερογενή αλλά κυρίως στον τριτογενή. Ταυτόχρονα η ιδεολογική ανάγκη μορφολογικής ανασυγκρότησης του χώρου θα υλοποιηθεί με σειρά πολεοδομικών, αρχιτεκτονικών και κατασκευαστικών δράσεων που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό των αστικών κέντρων και των αγροτικών οικισμών, στον ιστό των οποίων αναδύεται ένα δίκτυο από νέου τύπου κτίρια. Η τρίτη περίοδος του «De Vecchi» που ξεκινά την εποχή ανακήρυξης του «imperium» από τον Μουσολίνι, αλλά διακόπτεται από τον πόλεμο, επικεντρώνεται στην προσπάθεια μορφολογικού εξαγνισμού και θεσμικής εναρμόνισης με την μητρόπολη. Το αρχικό ερώτημα εξειδικεύεται στην περίπτωση της Λέρου καθώς ο σχεδιασμός μιας αεροναυτικής βάσης, οδηγεί τόσον στην εισαγωγή του αστικού σχεδιασμού και την ταυτόχρονη δημιουργία μιας νέας πόλης ( Portolago), αλλά και σε χωρικές διευθετήσεις μεγάλης κλίμακας. Αυτή η νέα πόλη, κτισμένη στο στυλ του ιταλικού ρασιοναλισμού (in modo razzionale) εισάγει ουσιαστικά τον μοντερνισμό στο Αιγαίο. Οι νομιμοποιημένες θεσμικές αυθαιρεσίες εκσυγχρονιστικού προφίλ όπως το κτηματολόγιο, οι περί κοινής ωφελείας απαλλοτριώσεις και οι αναδασμοί οδηγούν σε τεράστιες αλλαγές χρήσεων γης. Ο ενιαίος αγροτοκτηνοτροφικός χώρος τεμαχίζεται και οι παραδοσιακές παραγωγικές διαδικασίες (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία) περιθωριοποιούνται οδηγώντας την πλειοψηφία του αυτοαπασχολούμενου δυναμικού σε σταθερή απασχόληση μισθωτής εργασίας κυρίως στο τομέα των δημοσίων έργων. Συνοπτικά τα Δωδεκάνησα της Ιταλοκρατίας συνιστούν μια παραγωγή χώρου από απόσταση, καθώς τα νησιά και η Ιταλία ανήκαν σε διαφορετικούς κόσμους πριν και μετά από μια σειρά δράσεων αποτελέσουν μέρος ενός ενιαίου χώρου. Αυτός ο νέος χώρος δεν θα περιθωριοποιηθεί μετά την αποχώρηση των Ιταλών αλλά θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και την μεταπολεμική εξέλιξη των νησιών.	el
heal.advisorName	Βασενχόβεν, Λουδοβίκος	el
heal.advisorName	Wassenchoven, Ludovikos	en
heal.committeeMemberName	Βασενχόβεν, Λουδοβίκος	el
heal.committeeMemberName	Αυγερινού-Κολώνια, Σοφία	el
heal.committeeMemberName	Χατζημπίρος, Κίμων	el
heal.committeeMemberName	Σερράος, Κωνσταντίνος	el
heal.committeeMemberName	Παγώνης, Αθανάσιος	el
heal.committeeMemberName	Δελαδέτσιμας, Παύλος-Μαρίνος	el
heal.committeeMemberName	Wassenchoven, Ludovikos	en
heal.committeeMemberName	Avgerinou-Kolonia, Sophia	en
heal.committeeMemberName	Pagonis, Athanasios	en
heal.committeeMemberName	Deladetsimas, Paulos-Marinos	en
heal.committeeMemberName	Serraos, Konstantinos	en
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	428
heal.fullTextAvailability	false