Η φωτογραφία του τοπίου.

Λουϊζίδης, Χαράλαμπος; Louizidis, Charalambos

dc.contributor.author	Λουϊζίδης, Χαράλαμπος	el
dc.contributor.author	Louizidis, Charalambos	en
dc.date.accessioned	2020-11-23T17:03:41Z
dc.date.available	2020-11-23T17:03:41Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/52014
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.19712
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου : Σχεδιασμός-Χώρος-Πολιτισμός (Κατ. Α')"	el
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Αρχιτεκτονική	el
dc.subject	Φωτογραφία	el
dc.subject	Τοπίο	el
dc.subject	Ελλάδα	el
dc.subject	Τουρισμός	el
dc.subject	Architecture	en
dc.subject	Photography	en
dc.subject	Landscape	en
dc.subject	Greece	en
dc.subject	Tourism	en
dc.title	Η φωτογραφία του τοπίου.	el
heal.type	masterThesis
heal.secondaryTitle	Έρευνα πάνω στην συγκρότηση της τοπιακής ταυτότητας μέσα από τη φωτογραφική αναπαράσταση.	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Φωτογραφία	el
heal.classification	Τοπίο	el
heal.language	el
heal.access	campus
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2020-11-06
heal.abstract	Αντικείμενο της έρευνας είναι η συμβολή της φωτογραφικής αναπαράστασης στη σχηματοποίηση της εικόνας αλλά και της ταυτότητας του τοπίου. Η φωτογραφική μέθοδος επαναπροσδιόρισε την αναπαράσταση του χώρου από τον 19ο αιώνα που ανακαλύφθηκε και είχε σαν αποτέλεσμα την εικονογραφική εφευρετικότητα συνολικά στην Τέχνη. Η φωτογραφική παρατήρηση βασίζεται πρωταρχικά στην εμπειρία, ενώ έχει εκφραστικό και επικοινωνιακό χαρακτήρα. Συνάμα όμως η απόδοση της πραγματικότητας είχε αντίκτυπο σε επιστημονικά και τεχνικά πεδία όπως στη χαρτογραφία, την τοπογραφία και την αρχιτεκτονική. Η αυτόματη φωτογραφική καταγραφή έκανε την εικόνα μετρήσιμη και ανέδειξε την εργαλειακή της χρήση. Το πρώτο κομμάτι της έρευνας εστιάζει στην συγκρότηση του μηχανισμού της οπτικής παρατήρησης και της απεικόνισης, πριν ακόμα από την εφεύρεση της φωτογραφικής μεθόδου. Η συνέργεια της Τέχνης και της Επιστήμης καθόρισαν τους κανόνες της αναπαράστασης τους οποίους υιοθέτησαν έκτοτε οι φωτογράφοι. Η απόδοση του τοπίου μέσα από τη φωτογραφία βασίστηκε σε μια συντακτική ανάλυση του χώρου, με βάση την οπτική εμπειρία. Καθώς ήταν μονοχρωματική, η σύνθεσή της είχε να κάνει με το φως και τις ποιότητές του, όπως και με τον τρόπο απόδοσης της λεπτομέρειας. Οι φωτογράφοι αντιμετώπισαν το χώρο σαν πεδίο αναφοράς, αποδίδοντας τις φυσικές μορφές και οργανώνοντας μέσα στο κάδρο σχηματοποιήσεις σε επίπεδα και άξονες. Παρήγαγαν μια αυστηρή γεωμετρική ερμηνεία του χώρου που περιέχεται μέσα στη γωνία λήψης, επιδιώκοντας αρμονικές και ισορροπημένες συνθέσεις, αυτοτελή αποσπάσματα της πραγματικότητας. Ο αναπαραστατικός κώδικας Η φωτογραφία βασίζεται σε απλές συμβάσεις για να αντιλαμβάνεται κανείς το χώρο. Είναι ένας δυσδιάστατος αναπαραστατικός κώδικας, μέσα από τον οποίο κανείς διακρίνει το πάνω και το κάτω, τη διαδοχή των πραγμάτων, το βάθος, το ύψος, το φως και τη σκιά, την προοπτική και τα σχετικά μεγέθη, δηλαδή τις κλίμακες. Μέσα στο συμβατικό ορθογώνιο κάδρο οργανώνονται οι σχέσεις, που αποδίδουν μια αίσθηση που παραπέμπει σε αυτό που γνωρίζουμε εμπειρικά, αυτό που ξέρουμε από τον πραγματικό κόσμο. Είναι μια διαδικασία διαρκούς αναφοράς και συσχέτισης με κάτι που είναι ήδη γνωστό. Η αντιστοίχιση αυτή συγκροτείται μέσα από τον κυρίαρχο αντιληπτικό και αναπαραστατικό κώδικα που χαρακτηρίζεται από τις συμβάσεις που είχαν ήδη διατυπωθεί στη ζωγραφική και το σχέδιο από την Αναγέννηση. Ο ορίζοντας της πραγματικότητας μετασχηματίζεται σε έναν οριζόντιο άξονα που έχει επάνω του τα σημεία φυγής. Οι κατακόρυφοι άξονες τέμνουν τον ορίζοντα και ανάλογα με τη θέση, τη διαδοχή τους στο χώρο και την επικάλυψή τους υπονοούν τη θέση των πραγμάτων μέσα στο χώρο. Συμβάσεις που παράγουν σχέσεις όπως την περασιά, που συσχετίζει σημεία μέσα στο χώρο, τις φυγές και τις προεκτάσεις, τις συνέχειες και τις τομές. Στην ουσία δημιουργείται μια παραμετροποίηση μέσα στο χώρο της εικόνας. Μέσα στο κάδρο παράγονται σχήματα που υποδηλώνουν γεωμετρίες και ανάγουν το τυχαίο σε οικείο, αναγνωρίσιμο και τελικά αντιληπτό. Με αυτό τον τρόπο αρχίζουν να εμφανίζονται συσχετίσεις και συνδυασμοί πραγμάτων που από τη μια συνδέουν τα πράγματα, παράγουν αλληλουχίες φτιάχνοντας χωρικές αλλά και νοηματικές συνδέσεις. Παράγουν δηλαδή κυρίαρχες σημασίες που περιγράφουν, τοποθετούν στο χώρο, αλλά και ερμηνεύουν τα πράγματα και τις μεταξύ τους σχέσεις τους. Η υπόθεση είναι ότι οικοδομείται μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στο πραγματικό και στην αναπαράστασή του. Ο ρόλος της εικόνας είναι διαμεσολαβητικός αλλά ταυτόχρονα επιδρά στον τρόπο που σχηματοποιείται η αντίληψη του τοπίου. Η εικόνα έχει την ιδιότητα να εγκαθίσταται στη μνήμη μας, αποτελώντας δομικό της στοιχείο, που την προσδιορίζει. Ο μηχανισμός των αναμνήσεων και των αναφορών μας οικοδομείται πάνω σε εικόνες, τις οποίες ανασύρουμε κατά περίπτωση από τη μνήμη μας. Η αποκάλυψη του ελληνικού τοπίου Η φωτογραφία αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι του μηχανισμού που αποτυπώνει την πραγματικότητα και κατασκευάζει την ίδια την έννοια του τοπίου. Οι φωτογραφικές απεικονίσεις και η εξέλιξή τους μέσα στο χρόνο δείχνουν διαφοροποιήσεις του τρόπου με τον οποίο καταγράφεται η πραγματικότητα και μετασχηματίζεται σε εικόνα. Διαφοροποιήσεις στον τρόπο περιγραφής αλλά και στη σημασιοδότηση των στοιχείων της εικόνας. Σε αυτό συμβάλλουν οι αλλαγές στην αντίληψη, όπως αυτή διαμορφώνεται σε κάθε εποχή, όπως για παράδειγμα η εξέλιξη στα τεχνικά μέσα. Η κυρίαρχη αντίληψη μας αφήνει τις χαρακτηριστικές εκείνες εικόνες, που άμεσα παραπέμπουν στην εποχή τους και έχουν μείνει στην ιστορία της εικόνας σαν σταθερές αναφορές. Είναι εκείνες οι εικόνες που έχουν εγκατασταθεί στη συλλογική μνήμη. Το ελληνικό κράτος, η φωτογραφία, η αρχαιολογία και ο τουρισμός ανακαλύφθηκαν μέσα την ίδια δεκαετία του 19ου αιώνα. Η ιστορική αυτή συγκυρία επηρέασε καθοριστικά την εικόνα του ελληνικού τοπίου. Οι επιδιώξεις του ελληνικού κράτους συνδέθηκαν με το τοπίο της χώρας ιδεολογικά. Η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε πρώτα για να προβάλλει αδιάψευστα τα τεκμήρια της ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού μέσα από τα αρχαιολογικά τοπία και στη συνέχεια για να αποκαλύψει το εθνικό τοπίο, ειδικά σε μια χώρα που δεν είχαν αναπτυχθεί οι αναπαραστατικές Τέχνες. Ο τουρισμός αξιοποίησε τη φωτογραφία σαν ένα μέσο προβολής και συνέδεσε την περιήγηση στην Ελλάδα, με την επίσκεψη των αρχαιολογικών χώρων και την ανακάλυψη των τοπίων που συνοψίζουν την ελληνικότητα. Η φωτογραφία άσκησε επίδραση στο τουριστικό πρόσωπο της χώρας, καθορίζοντας την εικόνα που πρόβαλλε στο εξωτερικό. Φαίνεται όμως ότι διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό την εικόνα που και εμείς έχουμε για τον τόπο μας. Η τουριστική προβολή υπήρξε για τους έλληνες μια διαδικασία σχηματισμού εθνικής εικόνας και ταυτότητας. Προσδιόρισε σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που και εμείς οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε τον τόπο μας και που τον αναγνωρίζουμε μέσα από τις αναπαραστάσεις του. Μέσα από την εξιδανικευμένη τουριστική εικονογράφηση επηρεάστηκε και τελικά διαμορφώθηκε η συλλογική συνείδηση του ελληνικού τοπίου. Προβληματοθεσία Όσο όμως πλησιάζουμε προς την εποχή μας, τόσο ξεφεύγουμε από την αυστηρή ιεράρχηση που αντιμετωπίζει τη φωτογραφία ως τέχνη και ταξινομεί δημιουργούς και κατευθύνσεις. Η φωτογραφία συνολικά ως μέσο έχει αφήσει ένα τεράστιο πλήθος εικόνων, ενώ συνεχίζουν να παράγονται συνεχώς φωτογραφίες που ασκούν και αυτές σημαντική επίδραση. Η μαζική εικονογραφία, η πληθώρα εικόνων είναι κυρίαρχη σήμερα, καθώς έχουμε και τη δυνατότητα αναζήτησης και άμεσης πρόσβασης σε πάρα πολλές εικόνες μέσα από τα ψηφιακά μέσα. Είναι μια διαδεδομένη πρακτική στο χώρο της τέχνης η αναβίωση των στυλ και προσεγγίσεων από παλαιότερες ιστορικά περιόδους. Παρόλο που σε ένα μεγάλο μέρος της φωτογραφία του τοπίου ακόμα και σήμερα επιβιώνει η αισθητική προσέγγιση του ρομαντισμού, ο υπόλοιπος κόσμος έχει προχωρήσει. Σήμερα μέσα από την εξέλιξη των ψηφιακών μέσων προστίθενται νέες δυνατότητες και προεκτάσεις στην απεικόνιση. Η φωτογραφία τοπίου έχει επιδράσει στον τρόπο που οργανώνουμε την επίσκεψη σε ένα τόπο, τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε ένα φυσικό τοπίο και τη συμπεριφορά μας μέσα σε αυτό. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που οι ταξιδιωτικές εκπομπές σκηνοθετούνται πια με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Έχουμε περάσει από τον ταξιδιώτη αφηγητή στον ταξιδιώτη οπερατέρ, με το selfie stick και drone που πετά διαγράφοντας κύκλους γύρω του. Η μεγάλη αλλαγή στα μέσα που τα τελευταία χρόνια όπως και οι ευκολίες που παρέχουν, έχει δώσει τη δυνατότητα η καταγραφή του χώρου να γίνεται από τον ίδιο τον αφηγητή. Αυτό βέβαια δίνει μια αμεσότητα και ίσως πρέπει να μας δημιουργήσει έναν προβληματισμό. Τα πράγματα είναι όπως φαίνονται και όχι όπως θα φαίνονταν μετά από ώρες ψηφιακής επεξεργασίας και προσεκτικού μοντάζ. Σε σχέση με τα φίλτρα και τις τεχνικές βελτίωσης που χρησιμοποιούσαν οι φωτογράφοι παλιότερα, το σημερινό στιγμιότυπο και το απόσπασμα video μάλλον λειτουργεί πιο πειστικά. Είναι πιο κοντά σε αυτό που και εμείς μπορούμε να δούμε, όταν βρεθούμε σε αυτό το μέρος, πιο κοντά στην εμπειρία που θα ζήσουμε. Γιατί για πάρα πολλά χρόνια η τουριστική φωτογραφία σκηνοθετούσε εικόνες με εκφραστική πληρότητα και υψηλή τεχνική. Σε σχέση όμως με αυτές η πραγματικότητα ήταν υποδεέστερη και δεν ικανοποιούσε τον επισκέπτη. Δεν μπορούσε να ζήσει στην δική του πραγματικότητα, αυτό που του υπόσχονταν οι εικόνες. O Merleau-Ponty ισχυρίζεται ότι η φαινομενολογία είναι η “επιστροφή” στον κόσμο της “πραγματικής εμπειρίας” που είναι προγενέστερος του κόσμου που δημιουργήθηκε μέσα από τον αναλυτικό τρόπο σκέψης. Η φωτογραφία ενημερώνει, ευαισθητοποιεί, υποκινεί αλλά δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα. Διαμεσολαβεί την αντίληψή μας για τον κόσμο, φτιάχνοντας επάλληλα επίπεδα καταγραφών. Στην εποχή μας λειτουργούν ταυτόχρονα όλες αυτές οι αναγνώσεις του τοπίου και του χώρου, που άλλες προσπαθούν να μας δημιουργήσουν ευχάριστη διάθεση και άλλες μας φέρνουν αντιμέτωπους με κρίσιμα ζητήματα που αφορούν στο περιβάλλον. Η ικανότητα να αποτυπώνουμε φωτογραφικά, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα. Είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό μετά από έναν αιώνα συστηματικής καταγραφής του κόσμου, αν η εικόνα που έχουμε ο καθένας μέσα μας είναι πιο πλήρης και αποκαλυπτική ή πιο επεξεργασμένη και επιλεκτική.	el
heal.advisorName	Μωραΐτης, Κώστας	el
heal.advisorName	Moraitis, Konstantinos	en
heal.committeeMemberName	Μωραΐτης, Κώστας	el
heal.committeeMemberName	Μάρδα, Νέλλη	el
heal.committeeMemberName	Παρμενίδης, Γιώργος	el
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	228
heal.fullTextAvailability	false