heal.abstract |
Στην παρούσα διπλωματική εργασία μελετήθηκε ο μηχανισμός έκλουσης φαρμακευτικών ενώσεων μέσω της υγροχρωματογραφίας μικκυλίων με τη χρήση του μη ιοντικού τασενεργού Triton X-100, καθώς και η αξιολόγηση των υσχετίσεων των συντελεστών κατακράτησης που προκύπτουν με τις φαρμακοκινητικές ιδιότητες.
Συνολικά μελετήθηκαν 39 φαρμακευτικές ενώσεις ποικίλης δομής και φαρμακολογικής δράσης. Οι συντελεστές κατακράτησης των ενώσεων προσδιορίστηκαν με τη χρήση στήλης αντιστρόφου φάσεως, ως στατική φάση, και του ρυθμιστικού διαλύματος φωσφορικών παρουσία του μη ιοντικού επιφανειοδραστικού Triton X-100 σε τιμή pH 7.40. Επίσης, 17 από τις 39 φαρμακευτικές ενώσεις μετρήθηκαν στον ίδιο διαλύτη κινητής φάσης, αλλά σε pH = 5.50. Τα φάρμακα αυτά ήταν κυρίως όξινα και αμφολυτικά και ορισμένα βασικά. Τα πειράματα πραγματοποιήθηκαν υπό σταθερή θερμοκρασία 37oC, ώστε να προσομοιώνεται η θερμοκρασία του ανθρώπινου οργανισμού. Οι δύο αυτές τιμές επιλέχθηκαν με σκοπό την αναπαράσταση των περιοχών του γαστρεντερικού σωλήνα, καθώς η περιοχή με pH 7.40 αντιστοιχεί στο αίμα και το παχύ έντερο, ενώ το 5.50 σε εκείνη του λεπτού εντέρου.
Αρχικά, προσδιορίστηκαν οι συντελεστές κατακράτησης logkTriton όλων των φαρμακευτικών ενώσεων σε pH 7.40 και πραγματοποιήθηκαν συσχετίσεις με τους συντελεστές μερισμού (logP) και κατανομής (logD) σε σύστημα n-οκτανόλης – νερού, δείκτες που εκφράζουν τη λιποφιλία των φαρμακευτικών ενώσεων, όπου προέκυψε ότι η συσχέτιση με το συντελεστή κατανομής ήταν ελαφρώς καλύτερη σε σχέση με εκείνη του συντελεστή μερισμού.
Επίσης, πραγματοποιήθηκε συσχέτιση των συντελεστών κατακράτησης από τη μικκυλιακή χρωματογραφία με εκείνους της χρωματογραφίας ακινητοποιημένων τεχνητών μεμβρανών ΙΑΜ και της μικκυλιακής χρωματογραφίας παρουσία του επιφανειοδραστικού Brij- 35, και διαπιστώθηκε ότι η συσχέτιση με την τελευταία είναι πιο ικανοποιητική.
Επιπρόσθετα, πραγματοποιήθηκε συσχέτιση με ορισμένες φαρμακοκινητικές ιδιότητες. Οι συντελεστές κατακράτησης της μικκυλιακής χρωματογραφίας αξιοποιήθηκαν για την ανάπτυξη δύο μοντέλων, στη λογαριθμική και μη μορφή τους, logkTriton και kTriton αντίστοιχα, για την πρόβλεψη της γαστρεντερικής απορρόφησης των φαρμακευτικών ενώσεων που χορηγούνται από το στόμα (%ΗΟΑ). Από τη μελέτη των μοντέλων που αναπτύχθηκαν, προκύπτει πως το μοντέλο που έχει ως βάση τη μεταβλητή logkTriton έχει μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας στην πρόβλεψη της εντερικής απορρόφησης των φαρμακευτικών ενώσεων. Ακόμα, πραγματοποιήθηκε συσχέτιση με την κυτταρική διαπερατότητα μέσω των επιθηλιακών κυτταρικών σειρών εντέρου, Caco-2, όπου διαπιστώθηκε ότι είναι αρκετά καλή, ενώ με τη διαπερατότητα μέσω των σειρών τεχνητών μεμβρανών, PAMPA, δεν είναι καθόλου ικανοποιητική.
Τέλος, υπολογίστηκε η διαφορά των συντελεστών κατακράτησης logkTriton μεταξύ των δύο τιμών pH, 7.40 και 5.50 για τη μικκυλιακή χρωματογραφία με το Triton X-100 και Brij-35,
τη χρωματογραφία ΙΑΜ και το συντελεστή κατανομής logD. Παρατηρήθηκε, λοιπόν, ότι σχεδόν σε όλα τα όξινα φάρμακα με τη μείωση του pH αυξάνεται ο συντελεστής κατακράτησης, δίνοντας αρνητική τιμή Δlogk7.40 – 5.50. Αντιθέτως, οι βάσεις παρουσίασαν θετικό Δlogk7.40 – 5.50, καθώς με τη μείωση του pH μειώνεται ο συντελεστής κατακράτησης, λόγω ιονισμού. Οι αμφολυτικές ουσίες εμφάνισαν ιδιαίτερη συμπεριφορά λόγω της φύσης τους, δηλαδή ανάλογα με το εάν τα θετικά και τα αρνητικά τους κέντρα μπορούν να αλληλεπιδράσουν ενδομοριακά, κάτι το οποίο εξαρτάται από τη διαμόρφωση του εκάστοτε μορίου. |
el |