Κριτική στη θεωρία του αστικού σχεδιασμού και τη λειτουργία του δημόσιου χώρου

Κυριακίδης, Χαράλαμπος; Kyriakidis, Charalampos

dc.contributor.author	Κυριακίδης, Χαράλαμπος
dc.contributor.author	Kyriakidis, Charalampos
dc.date.accessioned	2022-07-12T08:37:40Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/55376
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.23074
dc.rights	Default License
dc.subject	αστικός σχεδιασμός, πλατεία, δρόμος, συμπεριφορική μελέτη, παλινδρόμηση	el
dc.title	Κριτική στη θεωρία του αστικού σχεδιασμού και τη λειτουργία του δημόσιου χώρου	el
dc.title	Critique of the theory of urban design and the function of public space	el
dc.contributor.department	Γεωγραφίας και Περιφερειακού Σχεδιασμού - Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας	el
heal.type	doctoralThesis
heal.classification	πολεοδομία	el
heal.classification	αστικός σχεδιασμός	el
heal.classification	περιβαλλοντική ψυχολογία	el
heal.dateAvailable	2023-07-11T21:00:00Z
heal.language	el
heal.access	embargo
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	202-10-19
heal.abstract	Oι ελληνικές πόλεις αλλάζουν δεχόμενες τις ισχυρές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης με τις επιπτώσεις της να είναι, αρχικά, εντονότερες στον τρόπο ζωής των κατοίκων τους. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζονται στην βιβλιογραφία οι δυναμικές του αστικού χώρου στον 21ο αιώνα, τονίζοντας τη σημασία της διαδικασίας βελτίωσης της ποιότητάς του και μετασχηματισμού του τοπίου του, όχι μόνο για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου αλλά και για την οικονομική ανάδειξη των γειτονιών και των πόλεων. Το ζήτημα που προκύπτει αφορά τον τρόπο με τον οποίο η μορφή του αστικού χώρου θα αλλάξει ώστε να καταστεί περισσότερο επιτυχής. Λαμβάνοντας υπόψη την κοινή βάση που κινητοποιεί την ανθρώπινη συμπεριφορά, δηλαδή τις ανάγκες των πολιτών, επιδιώκεται, συχνά, η αναπαραγωγή επιτυχημένων σχεδίων, τα οποία ικανοποιούν τις ανθρώπινες ανάγκες σε μεγάλο βαθμό και, κατ’ επέκταση, προσελκύουν μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Ωστόσο, ο τρόπος που εκδηλώνονται οι ανάγκες, η προτεραιότητα που τους αποδίδεται και ο τρόπος και ο βαθμός στον οποίο εκδηλώνονται και ικανοποιούνται ποικίλει, τόσο από άτομο σε άτομο, όσο, κυρίως, σε ομάδες με διαφορετικές πολιτισμικές και ιδεολογικές ταυτότητες. Έτσι, προκύπτει ένα δίλημμα σχετικά με την τακτική που πρέπει να ακολουθείται κατά την άσκηση πολιτικής πολεοδομικού σχεδιασμού, γενικότερα, και αναπλάσεων, ειδικότερα. Κλειδί στην διερεύνηση του εν λόγω διλήμματος είναι η συμπεριφορική έρευνα που, στην επιστημονική περιοχή του αστικού σχεδιασμού, δεν είναι καινούργια αλλά έχει τις ρίζες της στις πρωτοπόρες έρευνες των Gehl και Whyte για τη λειτουργία των δημόσιων χώρων σε Ευρώπη και Αμερική, αντίστοιχα. Η ερευνητική αυτή περιοχή αναπτύχθηκε παράλληλα με τον τομέα της περιβαλλοντικής ψυχολογίας, που μπορεί να θεωρηθεί ως το ευρύτερο επιστημονικό πλαίσιο της συμπεριφορικής έρευνας. Σήμερα, 50 χρόνια μετά την τις πρώτες έρευνες, το ενδιαφέρον γύρω από τη συμπεριφορική έρευνα στους δημόσιους χώρους των πόλεων συνεχίζει να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Στο πλαίσιο των ερευνών αυτών, οι κοινωνικές δραστηριότητες στους υπαίθριους χώρους αξιολογήθηκαν ως μέσο κατανόησης του βαθμού επιτυχίας των χώρων και δείκτης για το βαθμό ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών από τη μορφή του δομημένου περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. Ωστόσο, ο αριθμός των εμπειρικών μελετών που εξετάζει τις στατικές δραστηριότητες των ανθρώπων στους υπαίθριους δημόσιους αστικούς χώρους είναι αρκετά περιορισμένος, αφού έμφαση δίνεται στις ποιότητες και όχι την ποσοτικοποιημένη τεκμηρίωση της επιρροής κάθε μιας προς την έκφραση συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Οι περισσότερες ερευνητικές δουλειές ασχολούνται με δημόσιους χώρους στα κέντρα των πόλεων ενώ το ενδιαφέρον εστιάζει σε έναν αστικό συντελεστή κάθε φορά, δηλαδή εξετάζονται ξεχωριστά οι δρόμοι ή οι πλατείες. Τέλος, αρκετές έρευνες διαχωρίζουν τη μελέτη των διαφόρων πτυχών του αστικού χώρου εξετάζοντας ξέχωρα τα φυσικά χαρακτηριστικά του από τις χρήσεις γης, τις διάφορες επιχειρήσεις που αναπτύσσονται, την ιδιαίτερη σημασία που έχουν για τις γειτονίες και τον τρόπο που σχετίζονται με την εκδήλωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Τέτοιες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν ένα υψηλό βαθμό αφαίρεσης ώστε να μην ανταποκρίνονται απόλυτα στην πραγματικότητα καθότι καθίσταται δύσκολο να απομονωθούν τα φυσικά χαρακτηριστικά ενός χώρου από το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο που νοηματοδοτεί τις εμπειρίες των ανθρώπων. Τα παραπάνω καταδεικνύουν πως υπάρχει κενό στο γνωστικό υπόβαθρο σχετικά με τη λειτουργία των υπαίθριων δημόσιων αστικών χώρων. Δίνεται, ευκαιρία, λοιπόν, να διαπιστωθεί η εμπειρία των χρηστών των χώρων, εστιάζοντας τόσο στα φυσικά χαρακτηριστικά τους όσο και στις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε αυτούς. Έτσι, μπορούν να προκύψουν συμπεράσματα αναφορικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ των παραπάνω στοιχείων και της ανθρώπινης συμπεριφοράς ώστε να μπορεί να προβλεφθεί η τελευταία, διευκολύνοντας τη διαδικασία αστικού σχεδιασμού. Η παρούσα διατριβή εστιάζει στην εμπειρική μελέτη των αποτελεσμάτων του αστικού σχεδιασμού σε επίπεδο μικροκλίμακας με σκοπό την κατανόηση των αποτελεσμάτων των σχεδιαστικών πρακτικών στην ζωτικότητα ενός υπαίθριου δημόσιου αστικού χώρου, μέσα από την επίδραση στην έκφραση συμπεριφοράς. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρείται η πρόβλεψη συμπεριφορών στους δημόσιους χώρους και, κατά συνέπεια, η αποτύπωση μιας σειράς κατευθύνσεων για άσκηση πολιτικής αναπλάσεων (ευρύτερα: αστικού σχεδιασμού) στις ελληνικές πόλεις. Η έρευνα αξιοποιεί μια μικτή μεθοδολογία που εφαρμόζεται σε έξι περιοχές μελέτης στην μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας που αποτελούν τις μελέτες περίπτωσης. Παρότι οι μελέτες περίπτωσης είναι εντοπισμένες σε μια μητροπολιτική περιοχή, η επιλογή τους με συγκεκριμένα κριτήρια επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για αντίστοιχους αστικούς συντελεστές στο σύνολο των ελληνικών πόλεων. Στο πλαίσιο της ερευνητικής αυτής προσπάθειας, αναζητούνται, τέλος, τρόποι για την απλοποίηση της μεθοδολογίας για την θεωρητική εμβάθυνση του ζητήματος μέσα από μελλοντική έρευνα.	el
heal.abstract	In a context of globalization, Greek cities experience profound socio-economic changes, resulting in the transformation of their urban form along with their associated urban transport systems that affect the way people live. Such dynamics of urban space in the 21st century have been underlined through the literature in which the significance of improving cities’ quality and their landscape is stressed. The question that arises is about the way through which urban space will adjust in order to become a successful one. Based on human needs, which are the common ground that mobilizes human behavior, many interventions tend to reproduce successful plans from abroad that meet human needs to a large extent and, thus, attract a large number of residents and visitors. However, the way in which needs are manifested and the way they are satisfied may be varied from person to person and among groups with different cultural and ideological backgrounds. Hence, a dilemma arises regarding the tactics that should be followed when urban planning policies (like urban renovation strategies) are pursued. Behavioral research is the key to answer this question. Jan Gehl and William Whyte have implemented lots of pioneering research studies in this field about Europe as well as the USA; in that way, they have laid down the foundations of this research agenda, in terms of urban design. This research area was simultaneously developed with the scientific field of environmental psychology which could be considered as the broader scientific framework of behavioral research. Nowadays, 50 years after the initial investigations, the interest about behavioral research in public spaces increase. Through these researches, social activities in open spaces were seen as a means of understanding how successful public open spaces are; social activities were considered as indicators of the degree of human needs’ satisfaction resulting from the shape of urban environment. Nevertheless, the number of empirical studies focuses on static activities in open spaces is limited as emphasis is putted on their qualities rather than on quantified documentation of the influence of each behavioral expression. Moreover, most of the researches are about public spaces in the city centers; they are usually focused on one specific fatto urbano, each time. That means that streets and squares are not studied in a comparative way. Furthermore, many researches separate the study of the various aspects of urban space by examining separately its physical characteristics and other qualities, like land use. Such approaches involve a high degree of abstraction so they do not fully correspond to reality as it becomes difficult to isolate the physical characteristics of a space from its socio-economic context. Taking the above into consideration, a research gap is found regarding the operation of public open spaces. That seems to be an opportunity to ascertain people’s experiences in open spaces, focusing both on the physical characteristics of a space and the socio-economic activities. Thus, conclusions can be drawn regarding the interaction between the elements mentioned above and human behavior so that the latter can be predicted; in that way, urban design process is facilitated. This Ph.D. thesis focuses on the empirical study of how specific installations in public open spaces may affect human behavior. In that way, predictions about people’s activity in such spaces may be expressed; In addition, guidelines about regeneration policy in Greek cities are developed. To achieve this goal, a mixed methodology was used in 6 specific case studies across the Athens Metropolitan Area (AMA). These case studies have been selected by applying criteria that allow safe conclusions to be drawn about all of the Greek cities. Finally, ways to simplify the methodology used as well as theoretical deepening of the topic via future research are approached.	el
heal.advisorName	Σιόλας, Άγγελος
heal.committeeMemberName	Σιόλας, Άγγελος
heal.committeeMemberName	Θεολόγου, Κωνσταντίνος
heal.committeeMemberName	Μπακογιάννης, Ευθύμιος
heal.committeeMemberName	Μέλισσας, Δημήτριος
heal.committeeMemberName	Πότσιου, Χρυσή
heal.committeeMemberName	Σερράος, Κωνσταντίνος
heal.committeeMemberName	Δεληθέου, Βασιλική
heal.academicPublisher	Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	321
heal.fullTextAvailability	false