Αποτίμηση μεθόδων καθαρισμού αντικειμένων και έργων από γύψο

Φραγκιαδάκη, Ειρήνη; Fragkiadaki, Eirini

dc.contributor.author	Φραγκιαδάκη, Ειρήνη	el
dc.contributor.author	Fragkiadaki, Eirini	en
dc.date.accessioned	2023-02-07T10:55:11Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/57100
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.24798
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Υλικά και Επεμβάσεις Συντήρησης - Προστασία Μνημείων (Κατ. B')"	el
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Γύψος	el
dc.subject	Plaster	en
dc.subject	Καθαρισμός	el
dc.subject	Cleaning	en
dc.subject	Συντήρηση	el
dc.subject	Conservation	en
dc.subject	Γέλες	el
dc.subject	Gel	en
dc.subject	Άγαρ	el
dc.subject	Agar	en
dc.title	Αποτίμηση μεθόδων καθαρισμού αντικειμένων και έργων από γύψο	el
dc.title	Evaluation of methods of cleaning plaster objects and plaster works of art	en
heal.type	masterThesis	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Architecture -- Conservation and restoration	en
heal.dateAvailable	2024-02-06T22:00:00Z
heal.language	el	el
heal.access	embargo	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2022-12-20
heal.abstract	Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική διερεύνηση για τη συντήρηση γύψινων αντικειμένων και εκμαγείων αποτελεί πλέον αναπόσπαστο τμήμα του ευρύτερου επιστημονικού κλάδου, της συντήρησης και αποκατάστασης έργων τέχνης. Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία, πραγματεύεται την καταγραφή και αποτίμηση μεθόδων καθαρισμού που έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα, σε γύψινα αντικείμενα και εκμαγεία. Βασικό σκοπό της αποτέλεσε, η δοκιμή υλικών σύγχρονων, μη τοξικών, στο πλαίσιο του καθαρισμού διαφορετικών ειδών επικαθίσεων και επικαλύψεων σε γύψινα αντικείμενα, με κύριο γνώμονα πάντοτε, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γύψου, ως υλικού. Λαμβάνοντας υπόψη, τα παραπάνω, επιλέξαμε δύο νεότερα γύψινα αγαλματίδια επικαλυμμένα με βινυλικά χρώματα, ένα γύψινο αντίγραφο επικαλυμμένο με παχύ στρώμα λαδομπογιάς, τρία εκμαγεία διαφορετικών εποχών, με διαφορετικού πάχους επικάλυψη γομαλάκας, ένα εκμαγείο με λιπαρές επικαθίσεις και στρώματα επικάλυψης, που χρησιμοποιήθηκαν για τη σφράγιση και μόνωση του εκμαγείου κατά την παρασκευή αντιγράφων και τέλος, ένα γύψινο αντίγραφο με επικαθίσεις εξαιτίας της έκθεσής του στο εξωτερικό περιβάλλον. Η τεκμηρίωση των αντικειμένων και των επικαθίσεων, έγινε με απλή φωτογράφιση, με φωτογράφιση σε επιλεγμένες περιοχές με στερεομικροσκόπιο, και με φορητό ψηφιακό οπτικό μικροσκόπιο (DOP). Επιπλέον, έγινε φωτογράφιση με τη χρήση λάμπας υπεριώδους ακτινοβολίας, με τη μέθοδο του φθορισμού υπεριώδους ακτινοβολίας (UVF) για τη μελέτη της μορφολογίας της επιφάνειας της γύψου, των επικαλύψεων, επικαθίσεων και ρύπων και για την ταυτοποίηση υλικών που φθορίζουν. Επιπρόσθετα πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία και έγινε ανάλυση με φασματοσκοπικές μεθόδους ATR-FTIR και Raman, για την ταυτοποίηση της γύψου, των επικαλύψεων, επικαθίσεων και ρύπων. Κατά το πειραματικό μέρος, στο στάδιο του καθαρισμού, εφαρμόστηκαν διαφορετικές μέθοδοι για την απομάκρυνση των επικαθίσεων, επικαλύψεων, και ρύπων. Δοκιμάστηκαν κατά περίπτωση, σε διαφορετικούς χρόνους, απιονισμένο νερό, διαλύτες: αιθανόλη, ισοπροπανόλη, ακετόνη, white spirit και μείγματα αυτών των διαλυτών, με φορέα είτε ημίρρευστη γέλη από κόμμι ξανθάνης, είτε σκληρή γέλη από άγαρ , μετά από δοκιμές διαλυτότητας με απλό επίθεμα βαμβακιού με νερό. Τέλος, για λόγους σύγκρισης, δοκιμάστηκε ένα «οικολογικό», εμπορικό προϊόν, διαβρωτικό χρώματος με βάση το νερό υπό μορφή ημίρρευστης γέλης. Συγκεκριμένα το άγαρ δοκιμάστηκε σε δύο διαφορετικές συγκεντρώσεις με νερό 2% w/v και 4% w/v για σύγκριση και στη συγκέντρωση 2% w/v με διαλύτες και μείγματα διαλυτών, διαφορετικά κάθε φορά ανάλογα με το είδος των επικαθίσεων. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις δοκιμάστηκε για λόγους σύγκρισης, με και χωρίς, πρόσθετο βάρος. Όσον αφορά στη χρήση του άγαρ με διαλύτες και μείγματα διαλυτών, έγιναν δοκιμές χρήσης της γέλης άγαρ με διαφορετικούς τρόπους. Μελετήθηκε η διαφορά της εφαρμογής σκληρής γέλης άγαρ νερού μετά από εμβάπτισή της, σε διαλύτες και μείγματα διαλυτών και της εφαρμογής της σκληρής και ημίρρευστης γέλης άγαρ, που έχει παρασκευαστεί εξαρχής με χρήση διαλύτη μέσα στη μάζα της κατά την παρασκευή της ίδιας της γέλης. Στην τελευταία περίπτωση, δοκιμάστηκαν επιπλέον δύο διαφορετικής δραστικότητας γέλες άγαρ, με διαφορετικές συγκεντρώσεις διαλύτη και μείγματος διαλυτών. Σε επίπεδο σύγκρισης, μελετήθηκε και η δράση τους δύο ημέρες μετά την παρασκευή τους, προκειμένου να εξεταστεί ο απαιτούμενος χρόνος δράσης στην περίπτωση της σκληρής και ημίρρευστης γέλης αντιστοίχως. Παράλληλα, καταγράφηκαν παρατηρήσεις σε σχέση με τον διαχωρισμό διαλυτών σε δυο φάσεις που λαμβάνει χώρα στην περίπτωση χρήσης μειγμάτων διαλυτών, με αλλά και χωρίς τη χρήση σκληρής γέλης άγαρ. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν εκατόν δεκαεπτά (117) δοκιμές καθαρισμού. Η αποτίμηση των δοκιμών καθαρισμού έγινε με τη χρήση φορητού ψηφιακού οπτικού μικροσκοπίου (DOP) και συμπληρωματικά με τη μέθοδο φθορισμού υπεριώδους ακτινοβολίας (UVF) για τον έλεγχο της μεταβολής της μορφολογίας της επιφάνειας, και τον εντοπισμό τυχόν υπολειμμάτων πριν και μετά τον καθαρισμό. Έγινε επίσης, προσδιορισμός των χρωματομετρικών παραμέτρων L, a και b, πριν και μετά τους καθαρισμούς και προσδιορίστηκε συγκριτικά η συνολική μεταβολή του χρώματος (ΔΕ) της κάθε περιοχής με τη χρήση χρωματόμετρου. Συμπερασματικά, κατά την αποτίμηση των διαφορετικών μεθόδων καθαρισμού που εφαρμόστηκαν, τα πλέον ικανοποιητικά αποτελέσματα στις περισσότερες περιπτώσεις καθαρισμών έδωσε ο καθαρισμός με σκληρές και ημίρρευστες γέλες από άγαρ είτε με διαλύτες στην παρασκευή τους, είτε σε απλή μορφή με απευθείας εφαρμογή στην επιφάνεια, είτε μετά από εμβάπτιση σε διαλύτες και απευθείας εφαρμογή. Ακόμη και με εφαρμογή μετά από δυο ημέρες, η σκληρή και ημίρρευστη γέλη άγαρ με διαλύτες έδωσε πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα και σε κάποιες περιπτώσεις έδωσε τα βέλτιστα αποτελέσματα έναντι όλων των υπόλοιπων μεθόδων.	el
heal.abstract	It is widely accepted that the conservation of plaster objects and casts has begun to be one of the basic chapters of the modern science of conservation and restoration of works of art. This postgraduate work concerns the recording and evaluation of cleaning methods that have been used until today on plaster objects and casts. The purpose was to test modern non-toxic materials for the cleaning of various deposits and coatings on plaster objects, given the particular sensitivity of plaster as a material. This master's thesis concerns the recording and evaluation of cleaning methods that have been used on plaster objects and casts. The aim was to test modern non-toxic materials for cleaning different deposits and coatings on plaster objects, given the particular sensitivity of plaster as a material. Thus, two newer plaster statuettes coated with vinyl paints were selected, a plaster replica with a thick layer of oil paint, three casts of different eras with different thicknesses of shellac coating, a cast with greasy deposits and coating layers used for sealing and insulation for making copies and a plaster copy with deposits from his outdoor exhibition. The objects and deposits were documented by simple photography, photography in selected areas through a stereomicroscope, and portable digital optical microscope (DOP) as well as photography using an ultraviolet lamp with the method UV- induced visible fluorescence imaging (UVF Imaging) to study the morphology of the plaster, coatings, deposits and pollutants and the identification of fluorescent materials. At the same time, sampling was performed and analyzed by ATR-FTIR and Raman spectroscopic methods, for the identification of gypsum, coatings, deposits and pollutants. Regarding the experimental part, different cleaning methods were applied to remove the deposits - coatings - pollutants. Depending on the case at different times, deionized water, solvents (ethanol, isopropanol, acetone, white spirit and mixtures of these solvents with either a semi-liquid xanthan Gum gel or a rigid Agar gel carrier were tested, after previous solubility tests with simple cotton pad. Finally, for comparison, we tested an "eco-friendly" commercial water-based paint corrosive product in the form of a semi-liquid gel. More specifically, the Agar was tested in two different concentrations with water 2% w/v and 4% w/v for comparison and at the concentration of 2% w/v with different solvents and solvent mixtures each time depending on the deposits. We selectively tested for comparison with and without added weight. In addition to the use of Agar with solvents and mixtures of solvents, tests were made to use the Agar gel in different ways. The difference between the application of rigid water Agar gel after immersion in solvents and solvent mixtures and the application of rigid and semi-fluid Agar gel, which has been prepared from the beginning using a solvent in its mass during the preparation of the gel, was studied. In the last case, two Agar gels of different activity with different concentrations of solvent and mixture of solvents were additionally tested. And in addition, their action was also comparatively studied two days after their preparation in order to compare the action time of the rigid and semi-liquid gel. However, observations were also made regarding the separation of solvents into two phases when using a mixture of solvents with and without the use of rigid Agar gel. A total of (117) cleaning tests were performed. Evaluation of cleaning tests was performed to study the change in surface morphology and any residues before and after cleaning using portable digital optical microscope – DOP and in addition by control using with the method UV- induced visible fluorescence imaging (UVF Imaging). In addition, the colorimetric parameters L, a and b were determined before and after the cleaning and the total color change (ΔE) of each area was determined comparatively using a Chroma meter. Finally, from the evaluation of the different cleaning methods that were applied, the most satisfactory and recommended results in most cases of cleaning gave the cleaning with rigid and semi-solid gels from Agar either with solvents in their preparation, or in simple form by direct application on the surface, or after immersion in solvents and direct application. Also, even with application after two days, rigid and semi-solid gels with solvents, showed very satisfactory results and, in some cases the best results.	en
heal.advisorName	Μπακόλας, Αστέριος	el
heal.committeeMemberName	Μαραβελάκη, Παγώνα	el
heal.committeeMemberName	Μουζάκης, Χαράλαμπος	el
heal.committeeMemberName	Παπατρέχας, Χρίστος	el
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua	el
heal.numberOfPages	317	el
heal.fullTextAvailability	false