Αρχοκράτειον Λίνδου: μελέτη - πρόταση αποκατάστασης

Τάκος, Χρήστος; Takos, Christos

dc.contributor.author	Τάκος, Χρήστος	el
dc.contributor.author	Takos, Christos	en
dc.date.accessioned	2023-10-13T07:23:08Z
dc.date.available	2023-10-13T07:23:08Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/58160
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.25856
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Συντήρηση και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων - Προστασία Μνημείων (Κατ. Α')"	el
dc.rights	Default License
dc.subject	Ελληνιστικός	el
dc.subject	Τάφοι	el
dc.subject	Λαξευμένος	el
dc.subject	Ψευδοπροσόψεις	el
dc.subject	Ρόδος	el
dc.subject	Λίνδος	el
dc.subject	Hellenistic	en
dc.subject	Tombs	en
dc.subject	Rock-cut	en
dc.subject	False-facades	en
dc.subject	Rhodes	en
dc.subject	Lindos	en
dc.title	Αρχοκράτειον Λίνδου: μελέτη - πρόταση αποκατάστασης	el
heal.type	masterThesis	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Architecture -- Conservation and restoration	en
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2014-02-11
heal.abstract	Το Αρχοκράτειο βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Λίνδου, στην πλαγιά του υψώματος Κράνα, σε μικρή απόσταση από την πλατεία του οικισμού. Ανήκει σε μια πολύ διαδεδομένη τυπολογία λαξευμένου ταφικού μνημείου με ψευδοπρόσοψη, η οποία εμφανίζεται στη Ρόδο κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Σύμφωνα με τις επιγραφές των επιτάφιων βωμών, χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 3ου αι. π.Χ. και αποδίδεται στον Αρχοκράτη, μέλος επιφανούς λινδιακής οικογένειας, ο οποίος χρημάτισε ιερέας της Αθηνάς Λινδίας το 225 π.Χ. Το Αρχοκράτειο αποτελεί έναν εκλεκτικό συνδυασμό των Προπυλαίων της λινδιακής ακρόπολης, της ροδιακής ταφικής αρχιτεκτονικής και των διώροφων ταφικών ψευδοπροσόψεων, εκφράζοντας απόλυτα τη σκηνογραφική τάση της αρχιτεκτονικής τοπίου κατά την ελληνιστική περιόδο. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η ογκοπλαστική συγγένεια του Αρχοκρατείου με τα ταφικά μνημεία της Κυρήνης. Το μνημείο είναι λαξευμένο στο φυσικό βράχο. Αποτελείται από μια διώροφη ψευδοπρόσοψη μήκους 22,21 μ. (στο ύψος της ζωφόρου) και ύψος περίπου 8,70μ. (από τον στυλοβάτη έως το ανώτερο διατηρημένο τμήμα). Το μνημείο πλαισιώνεται από δύο τοιχώματα, λαξευμένα κάθετα ως προς την πρόσοψη, σχηματίζοντας ένα προαύλιο στην πρόσθια πλευρά του. Ο κάτω όροφος αποτελείται από μια δωρική πρόσοψη 10 δωρικών ημικιόνων “εν παραστάσι”, ανάμεσα στους οποίους παρεμβάλλονται ψευδόθυρες. Τα τρία κεντρικά μετακιόνια ίσως ήταν ανοιχτά. Η δωρική πρόσοψη στέφεται από μια κορωνίδα -μια προεξέχουσα στέψη από λέσβιο κυμάτιο- η οποία έφερε τυποποιημένα ανάγλυφα διακοσμητικά μοτίβα από κονίαμα που παρίσταναν γυναικείες μορφές αναδυόμενες από φύλλα άκανθας σε εναλλαγή με φυτικά κοσμήματα. Ο δεύτερος όροφος βρίσκεται σε υποχώρηση κατά 1,70 μ. από την κορωνίδα, δημιουργώντας μια εξέδρα και αποτελείται από σειρά πεσσών, σε αντιστοιχία με τους ημικίονες του κάτω ορόφου και ορθογώνια διάχωρα μεταξύ αυτών. Δύο πλευρικές μικρές κλίμακες εξασφάλιζαν την πρόσβαση από τις πλαϊνές πλαγιές του λόφου. Πάνω στην εξέδρα ήταν τοποθετημένοι τέσσερεις κυλινδρικοί βωμοί με τα ονόματα των νεκρών. Το εσωτερικό του μνημείου υποδιαιρείτο σε προθάλαμο και ταφικό θάλαμο. Ο προθάλαμος ήταν επιμήκης με πλάτος 2,15 μ. και με τον κύριο άξονα παράλληλο με την όψη του μνημείου, ενώ τα τρία ελεύθερα μετακιόνια εξασφάλιζαν την πρόσβαση σε αυτόν. Σύμφωνα με τον E. Dyggve, ένα κεντρικό θυραίο άνοιγμα οδηγούσε στον ταφικό θάλαμο, διαστάσεων περίπου 6,50 x 6,00 μ., ο οποίος λειτουργούσε ταυτόχρονα και ως χώρος τέλεσης ταφικών τελετουργιών. Στις τρεις πλευρές του ταφικού θαλάμου, είχαν λαξευτεί σε σειρά θαλαμωτοί τάφοι (loculi) με αμφικλινή οροφή, ενώ σε χαμηλότερο επίπεδο, με πρόσβαση από έναν υποβιβασμένο προθάλαμο, είχαν λαξευτεί άλλοι δύο θαλαμωτοί τάφοι - ο ένας εξ’ αυτών τετράγωνης σχεδόν κάτοψης. Μπροστά από το δυτικό τοίχο του ταφικού θαλάμου, απέναντι από την είσοδο, υπήρχε ένα υπερυψωμένο βάθρο, ενώ δύο μικρές πλευρικές κλίμακες εξασφάλιζαν την ανάβαση σε αυτό. Τη διαμόρφωση του χώρου συμπλήρωναν περιμετρικά λαξευτά θρανία. Ο ταφικός θάλαμος είχε δικλινή οροφή, λαξευμένη στο φυσικό βράχο, μορφή η οποία προέκυψε από την κλίση του γεωλογικού ιστού στον άξονα Ανατολής-Δύσης κατά 28 μοίρες. Μαζί με τον θαλαμωτό τάφο του προθαλάμου, και τους δύο υπόγειους, ο συνολικός αριθμός των διατηρημένων τάφων ανέρχεται στους 18. Τα διατηρημένα στοιχεία δεν μας επιτρέπουν ασφαλή αναπαράσταση των τριών κεντρικών μετακιονίων, για τα οποία εικάζεται ότι ήταν ανοιχτά, καθώς και του ανώτερου τμήματος του δευτέρου ορόφου. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται επίσης η εκδοχή της ύπαρξης μνημειακής κλίμακας στην πρόσθια πλευρά του μνημείου κατ΄ αντιστοιχία με τα Προπύλαια της λινδιακής ακρόπολης, αντί της τρίβαθμης κρηπίδας που προτείνει ο Dyggve, εικασία που μπορεί να αποδειχτεί μόνο με μια ανασκαφική έρευνα. Επίσης, στον όροφο, εικάζεται η χρήση ιωνικού ρυθμού, σε αντιδιαστολή με τον δωρικό ρυθμό του ορόφου, όπως συμβαίνει σε πλείστα παραδείγματα διώροφων κτηρίων της ελληνιστικής περιόδου. Η σημερινή εικόνα του Αρχοκρατείου προέκυψε μετά την κατάρρευση του κεντρικού τμήματος το 1841. Η κατάσταση διατήρησης του μνημείου είναι πολύ κακή, εξ αιτίας των γεωλογικών-τεκτονικών χαρακτηριστικών του πετρώματος και των εξωτερικών παραγόντων διάβρωσης. Ως εκ τούτου, στο μνημείο υπάρχουν περιοχές με ετοιμόρροπα τμήματα βράχων, μεγάλες σπηλαιώσεις και διακλάσεις στη μάζα του πετρώματος που επαπειλούν με περαιτέρω καταρρεύσεις, αποσαθρωμένες επιφάνειες του φυσικού πετρώματος και των επιχρισμάτων, ανακρυσταλλώσεις αλάτων και μαύρες κρούστες κ.ά. Στην πρόταση αποκατάστασης και ανάδειξης, προτείνεται η δημιουργία μιας νέας πρόσβασης, η οποία θα εξασφαλίσει την λειτουργική σύνδεση του μνημείου με τον πολεοδομικό ιστό του οικισμού. Επίσης, εκτός από τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης και στερέωσης των ετοιμόρροπων περιοχών του μνημείου, προτείνεται η ανακατασκευή της κρηπίδας καθώς και των ελλειπόντων τμημάτων του θριγκού από συμβατό τεχνητό λίθο, ακολουθώντας την οικοδομική του μνημείου ως προς τον συνδυασμό της λάξευσης του πετρώματος και της τοποθέτησης ένθετων λίθων. Σχετικά με τα μεγάλα βραχοτεμάχια προτείνονται δύο λύσεις: Στην πρώτη, δημιουργείται ένας μεταλλικός σκελετός πάνω στον οποίο εδράζονται τα βραχοτεμάχια, σε ύψος 2,50 μ χαμηλότερα από την αρχική τους θέση στο μνημείο. Στην δεύτερη, τα βραχοτεμάχια ανατάσσονται στην αρχική τους θέση στηριζόμενα σε μεταλλικό σκελετό, εξασφαλίζοντας το σπήλαιο έναντι κατάρρευσης, συμπληρώνεται ο θριγκός και τοποθετούνται οι βωμοί στο δάπεδο του ορόφου.	el
heal.abstract	Archokrateion is located at the western section of Lindos, in the region of Kampana, at the edge of a cliff called Krana. It is one of the largest rock–cut funerary monuments of the Hellenistic period, belonging to the type of false façade tombs, and dates to the last quarter of the 3rd century BC. According to inscriptions found on the site, it was commissioned by Archokrates, member of a prominent family of Lindos and the priest of Athena at 225 BC. Archokrateion imitates the portico buildings of the Acropolis of Lindos, especially the Propylaia of the precinct of Athena and the lower Hellenistic Stoa. Moreover, it displays a morphological affinity with two-storey structures as well as Cyrene tombs, and it reflects the scenografic trends of the Hellenistic architecture, as well as the rhodian funerary and landscape architecture. The façade of the tomb, 22,21 m. long (measured on the frieze) and 8,70 high (measured from the stylobate), consists of two storeys: the lower storey has ten engaged Doric half-columns “in antis”, with false doors in the intercolumniations. The height of the fluted half columns is 3,192 m (measured at the right part of the façade) whereas the axial span is 1,995 m, with a lower diameter of 0,52 m. This Doric order supports a horizontal entablature, with the frieze having two triglyphs and two half-triglyphs with flat topped grooves above each intercolumnar space, and a sima with antefixes on top. Above this sima there is a coronation, being formed by a projecting lesbian molding (cyma reversa), decorated with a relief band, consisting of female figures alternating with vegetal ornaments. The lower storey is flanked by two walls, vertically carved to the Doric façade, forming a forecourt to the front side of the monument. The second storey consists of a wall in retreat, thus forming a platform (exhedra) where there used to be placed four cylindrical altars with inscribed bases, all made of lartios marble. The wall had flat pilasters, based on a socle, in correspondence to the doric order axes of half-columns. The crowing elements of the upper storey are missing. In the interior, the tomb was divided into an oblong antechamber, with its long side parallel to the façade, and an approximately square chamber where loculi were opened in a row in its walls. According to E. Dyggve, the chamber was also a cult room for mortuary ceremonies. Two more tombs were cut in a basement with a vestibule. At the west side of the chamber, there was a podium, which could be reached by steps along the sides, while rock-cut benches were in front of the north and the south wall. The chamber had a pitched roof, a form which was defined from the inclined rock layers. There were at least 18 tombs, including one in the antechamber and two in the basement, as attested by remains. The surviving remains do not allow safe representation of the three central intercolumnia and the upper part of the second storey. In this study what is proposed is the version of a monumental scale in front of the monument -in correspondence to the Propylaea of the Lindos Acropolis- instead of three stage krepis recommended by Dyggve. Nevertheless, this hypothesis could be proved only by an archeological excavation. Moreover, on the upper storey, it is hypothesised that there was used an Ionic order in combination with the Doric order of the lower storey, as it happens in many two-storey edifices of the Hellenistic period. The current situation of Archokrateion emerged after the collapse of the central portion in 1841. The state of preservation of the monument is not good enough at all, due to geological-tectonic characteristics of the rock and the effect of external corrosion inhibitors. Therefore, there are areas with dilapidated sections of rocks, large cavities in the mass of rock with the threat of further collapses, weathered surfaces and coatings, stone alveolization, salt recrystallization, black crusts, etc. The proposal of preservation and restoration is based on the creation of a new access, which will ensure the functional connection of the monument with the urban fabric of Lindos. Also, besides the necessary preservation work of the dilapidated areas of the monument , both the reconstruction of Krepis and of the missing parts of the entablature by compatible artificial stone is proposed, respecting the construction method of the monument. As concerns the falling rocks, two versions are suggested: According to the first one, a metal frame is formed to support the rocks at a height of 2.50 m below the initial position of the monument According to the second version, the rocks stand on their original position supported by a metal frame and thus ensuring the whole cave against collapse, with the entablature and the altars being placed on the platform of the first floor	en
heal.advisorName	Κορρές, Μανόλης	el
heal.committeeMemberName	Κορρές, Μανόλης	el
heal.committeeMemberName	Κίζης, Γιάννης	el
heal.committeeMemberName	Βιντζηλαίου, Ελισάβετ	el
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua	el
heal.numberOfPages	160, 44 σχέδια	el
heal.fullTextAvailability	true