Ο ναός της Παναγίας Ελεούσας στην Κάτω Σουβάλα Φωκίδας

Βαβάλιου, Αικατερίνη; Vavaliou, Aikaterini

dc.contributor.author	Βαβάλιου, Αικατερίνη	el
dc.contributor.author	Vavaliou, Aikaterini	en
dc.date.accessioned	2023-10-13T07:53:38Z
dc.date.available	2023-10-13T07:53:38Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/58162
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.25858
dc.description	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταπτυχιακή εργασία. Διεπιστημονικό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) "Συντήρηση και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων - Προστασία Μνημείων (Κατ. Α')"	el
dc.rights	Default License
dc.subject	Αναστήλωση	el
dc.subject	Μεσαίωνας	el
dc.subject	Αρχιτεκτονική	el
dc.subject	Ναοδομία	el
dc.subject	Σουβάλα	el
dc.subject	Restoration	en
dc.subject	Middle ages	en
dc.subject	Architecture	en
dc.subject	Churches	en
dc.subject	Souvala	en
dc.title	Ο ναός της Παναγίας Ελεούσας στην Κάτω Σουβάλα Φωκίδας	el
dc.title	The church of Panagia Eleousa in Kato Souvala	en
heal.type	masterThesis	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Architecture -- Conservation and restoration	en
heal.classificationURI	http://skos.um.es/unesco6/550601
heal.classificationURI	http://lod.nal.usda.gov/68300
heal.classificationURI	http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh00006101
heal.classificationURI	http://skos.um.es/unescothes/C03390
heal.classificationURI	http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85113271
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2014-02
heal.abstract	Ο ναός της Παναγίας Ελεούσας ή της Μαυρομαντήλας βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον οικισμό Κάτω Σουβάλα (Πολύδροσο) του νομού Φωκίδας, εκατό περίπου μέτρα ανατολικά των πηγών του Βοιωτικού Κηφισού. Στο χώρο αυτό συνυπάρχουν με το βυζαντινό ναό της Ελεούσας, το άνδηρο ενός αρχαίου νυμφαίου, οι λαξευτές αρχαίες διαμορφώσεις των πηγών του Θεοποιημένου Κηφισού και τα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Το ναό χαρτογράφησε αρχικά ο Αν. Ορλάνδος. Το 1967 η Χ. Μπάρλα δημοσίευσε άρθρο με τίτλο “Ο Βυζαντινός Ναός της Σουβάλας” στο “Χαριστήριον εις Αναστάσιον Ορλάνδο”, όπου χρονολόγησε το ναό από τα μέσα του 6ου έως τα μέσα του 7ου μΧ.αι.. Το 2006 ο καθ. Χ. Μπούρας περιέλαβε το ναό της Ελεούσας στο βιβλίο του “Η ελλαδική Ναοδομία: κατά το 12ο αι.” όπου πρότεινε διαφορετική χρονολόγηση του μνημείου, στον 12ο αι.. Και οι δύο μελετητές χαρακτήρισαν το ναό τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο με τρούλλο. Η διεξοδική αποτύπωση του ερειπίου και μεγάλου μέρους των πολυάριθμων αρχιτεκτονικών μελών που βρίσκονται πεσμένα στο εσωτερικό και την περίμετρο του μνημείου έκανε δυνατή την αναπαράσταση σημαντικού μέρους της μορφής του ναού αλλά και της ανωδομής του. Από την παρατήρηση, τα μετρικά στοιχεία και τη διερεύνηση των χαράξεων προέκυψε ότι ο ναός έχει τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις. Πιθανώς είχε κτιστεί αρχικά ως τρίκλιτη βασιλική με τέσσερις κίονες σε κάθε κιονοστοιχία και αργότερα μετατράπηκε σε τρουλλαία με την προσθήκη της εγκάρσιας κεραίας. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα η προσθήκη νάρθηκα και εγκάρσιας κεραίας ανήκουν στην ίδια οικοδομική φάση. Τα τρία εγχάρακτα κρινάνθεμα στη βάση των ορθοστατών της κύριας εισόδου του νάρθηκα οδηγούν στη χρονολόγηση της προσθήκης του νάρθηκα και της εγκάρσιας κεραίας στα χρόνια της Φραγκοκρατίας (1204-1311 μΧ.). Η εποχή υπήρξε ειρηνική και ακμαία για την περιοχή, η οποία ήταν στην άμεση εποπτεία ισχυρών φράγκικων διοικητικών κέντρων, υπό την ηγεμονία της Μαρκιωνίας της Βοδονίτσας ή Μενδενίτσας. Ο ναός της Ελεούσας πιθανώς μαρτυρεί και θρησκευτική συνύπαρξη Βυζαντινών και Φράγκων. Αντίθετα για τη χρονολόγηση της αρχικής τρίκλιτης βασιλικής πρέπει κανείς να στραφεί σε πολύ παλαιότερους χρόνους, όχι μακριά από την αρχική εκτίμηση της κας Μπάρλα. Η μελέτη καταλήγει σε πρόταση για τη βελτίωση της αναγνωσιμότητας της μορφής και της δομής του ναού, αυστηρά στο βαθμό που αυτή είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, και ανάδειξη της οικοδομικής ιστορίας του. Η επέμβαση σχεδιάστηκε με την αρχή αφενός να μην αποκρύπτει ή αλλοιώνει τεκμήρια για το μελλοντικό ερευνητή και αφετέρου να σέβεται το αυθεντικό υλικό και την αρχική στατική του λειτουργία. Προτείνεται η επανατοποθέτηση των αυθεντικών μελών στις τεκμηριωμένες αρχικές τους θέσεις μόνο με τις απολύτως αναγκαίες συμπληρώσεις. Επιπλέον σχεδιάζεται ελαφρύς μεταλλικός σκελετός από ανοξείδωτο χάλυβα, ενδεικτικός της ανωδομής της τελευταίας φάσης του μνημείου.	el
heal.abstract	The ruins of the church dedicated to the Theotokos with the eponym “Eleousa” are located 100m to the east of the main source of Kefisos at the nothern base of Parnassus, about a mile to the east of Lilaea. The site preserves ancient Greek ruins and a wall of polygonal masonry, supporting a terrace at the foot of the rocky hill, over the source of the river. On the terrace, where originally stood the temple of Kefisos, are the remains of the foundation of another church, dedicated to Saint Christoforos. At the perimeter of the church of Eleousa lies a great number of scattered architectural members. The first mention of the church of Eleousa was made by A.Orlandos sixty years ago. In 1967 Ch.Barla published a study, dating “Eleousa” between the middle of the 6th to the middle of the 7th century AD. In 2006 prof. CH.Bouras included “Eleousa” in his book “Church Architecture of Greece during the 12th century” where he asserted a later dating, to the 12th century. Both studiers consider the church to be built as four-columned domed crossing-square church with narthex. The present study, based on thorough and systematic survey of the remains and the scattered architectural members concluded that “Eleousa” was originally built as a basilica and later converted into domed crossing square church. The narthex was added simultaneously with the dome of the main church and its center part was covered either with a dome or a groin vault. This deduction was possible after close examination and study of the developing of the design and the representation of the structure and the form of the church. The engravings of three fleurs-de-lis at the base of each doorpost of the main entrance of the narthex date the adding of the narthex and the central dome of the main church at the Frankokratia, which lasted from 1204 AD to 1311 AD (predominance of the Catalan Company). Frankokratia was an era of peace and prosperity for the area, under the dominance of The Margraviate of Bodonitsa, at north. On the contrary, the construction of hewn pseudo-isodomic masonry with blocks of considerable size, date the original basilica at much earlier years, not far from the original estimation of Mrs. Barla. The study concludes with a proposal of restoration and improvement of the legibility of the form and structure by the principles of adequate documentation and minimum intervention in the original material. A light metallic structure is designed to serve as a discrete indication of the lost form and structure.	en
heal.advisorName	Μαρίνου, Γεωργία	el
heal.advisorName	Marinou, Georgia	en
heal.committeeMemberName	Κίζης, Γιάννης	el
heal.committeeMemberName	Τσακανίκα, Ελευθερία	el
heal.committeeMemberName	Μαρίνου, Γεωργία	el
heal.academicPublisher	Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua	el
heal.numberOfPages	68 PAGES - 35 SPREADS	el
heal.fullTextAvailability	true