Αξιοποίηση ζωικών παραπροϊόντων για παραγωγή καινοτόμων προϊόντων διατροφής ζώων συντροφιάς

Ραβάνη, Ελένη; Ravani, Eleni

dc.contributor.author	Ραβάνη, Ελένη	el
dc.contributor.author	Ravani, Eleni	en
dc.date.accessioned	2024-01-29T11:25:11Z
dc.date.available	2024-01-29T11:25:11Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/58721
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.26417
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Διατροφικά προϊόντα κατοικίδιων	el
dc.subject	Pet food	en
dc.subject	Ζωικά παραπροϊόντα	el
dc.subject	Animal by-products	en
dc.subject	Ωσμωτική αφυδάτωση	el
dc.subject	Osmotic dehydration	en
dc.subject	Ξήρανση με συναγωγή	el
dc.subject	Convective air drying	en
dc.subject	Κινητική	el
dc.subject	Kinetics	en
dc.title	Αξιοποίηση ζωικών παραπροϊόντων για παραγωγή καινοτόμων προϊόντων διατροφής ζώων συντροφιάς	el
dc.title	Valorization of animal by-products for the production of innovative pet foods	en
heal.type	bachelorThesis
heal.classification	Χημική Μηχανική	el
heal.classification	Μηχανική Τροφίμων	el
heal.classification	Pet Food	en
heal.language	el
heal.access	free
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2023-09-29
heal.abstract	H συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση των τελευταίων χρόνων για προϊόντα κρέατος έχει οδηγήσει σε ταχεία αύξηση της ζωικής παραγωγής παγκοσμίως. Η αύξηση της ζωικής παραγωγής με τη σειρά της, αυξάνει την ποσότητα των παραπροϊόντων που προκύπτουν. Τα ζωικά παραπροϊόντα (Animal By-Products ABPs) ορίζονται ως υλικά ζωικής προέλευσης που οι άνθρωποι δεν καταναλώνουν και ο κύριος κλάδος παραγωγής τους είναι τα σφαγεία ζώων. Με στόχο την αποφυγή απόρριψης τους, έχουν βρεθεί διάφορες εναλλακτικές χρήσεις τους, όπως αυτή της παραγωγής διατροφικών προϊόντων για κατοικίδια ζώα. Μία κατηγορία αυτών των προϊόντων, η οποία απευθύνεται σε σκύλους και μπορεί να χρησιμοποιήσει ABPs ως πρώτη ύλη, είναι οι μασώμενες λιχουδιές. Οι μασώμενες λιχουδιές είναι οι πιο διαδεδομένες λιχουδιές για σκύλους, αφού εκτός από την απασχόληση του κατοικίδιου, προάγουν την οδοντική υγεία του και θεωρούνται η πιο φυσική και υγιεινή επιλογή λιχουδιάς, καθώς συνήθως αποτελούνται αποκλειστικά από φυσικά συστατικά και έχουν λάβει τη λιγότερη δυνατή επεξεργασία. Η διεργασία αφυδάτωσης που χρησιμοποιείται βιομηχανικά για την παραγωγή των μασώμενων λιχουδιών, που έχουν ως πρώτη ύλη ABPs, είναι η ξήρανση με θερμό αέρα. Ωστόσο, αυτή η διεργασία εκτός των υψηλών ενεργειακών απαιτήσεων, υποβαθμίζει ταυτόχρονα το τρόφιμο, ως προς τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Για την άμβλυνση αυτών των επιπτώσεων, μπορεί να εφαρμοστεί ως προκατεργασία της ξήρανσης με θερμό αέρα, η ωσμωτική αφυδάτωση. Η ωσμωτική αφυδάτωση αποτελεί μέθοδο μερικής απομάκρυνσης νερού από τα τρόφιμα, μέσω εμβάπτισης του προϊόντος σε υπερτονικό διάλυμα, και έχει φανεί ικανή να διατηρεί περισσότερο τη γεύση και τα αρώματα του προϊόντος, συγκριτικά με τη συμβατική ξήρανση, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγεται η επιβάρυνση των υψηλών θερμοκρασιών για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η ωσμωτική αφυδάτωση έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως σε φρούτα και λαχανικά, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί έρευνες πάνω και σε ζωικούς ιστούς, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα ως προς τη μείωση του απαιτούμενου χρόνου ή της θερμοκρασίας ξήρανσης. Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η μελέτη της ωσμωτικής αφυδάτωσης ως προκατεργασία της ξήρανσης με θερμό αέρα, σε δύο προϊόντα μασώμενων λιχουδιών, ένα με πρώτη ύλη καθαρισμένο, χωρίς τρίχωμα αυτί κουνελιού, και ένα με καθαρισμένο, ξυρισμένο δέρμα κεφαλής μόσχου, με στόχο την παραγωγή τελικού προϊόντος σε μειωμένο χρόνο ξήρανσης και με χαμηλότερες ενεργειακές απαιτήσεις. Αρχικά πραγματοποιήθηκε χαρακτηρισμός της πρώτης ύλης σε πρωτεΐνες, λιπαρά και τέφρα. Ο προσδιορισμός πρωτεϊνών έγινε μέσω ολικής υδρόλυσης των πρωτεϊνών και προέκυψαν για το αυτί κουνελιού 18.4±0.1 % και για το δέρμα κεφαλής μόσχου 15.8±0.1% σε νωπή βάση. Ο προσδιορισμός λιπαρών πραγματοποιήθηκε μέσω εκχύλισης και απόσταξη του εκχυλίσματος υπό κενό, και προέκυψαν για το αυτί κουνελιού 5.8 % και για το δέρμα κεφαλής μόσχου 6.4 % σε νωπή βάση. Για τον προσδιορισμό της τέφρας πραγματοποιήθηκε καύση του δείγματος και προέκυψαν για το αυτί κουνελιού 1.3±0.07 % και για το δέρμα κεφαλής μόσχου 0.42±0.002 % σε νωπή βάση. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε μελέτη της ωσμωτικής αφυδάτωσης στην πρώτη ύλη, με ωσμωτικό μέσο με βάση τη γλυκερόλη. Οι περιεκτικότητες διαλύματος σε γλυκερόλη που μελετήθηκαν είναι 40% και 60% w/w, η αναλογία δείγματος προς ωσμωτικό διάλυμα επιλέχθηκε 1:5 και το πείραμα πραγματοποιήθηκε σε θερμοκρασία δωματίου. Η πρώτη ύλη εξετάστηκε ως προς την απώλεια νερού WL και την πρόσληψη στερεών SG, σε χρόνους ωσμωτικής αφυδάτωσης από 0 έως 180 min, και η μεταβολή και των δύο μεγεθών περιγράφηκε μαθηματικά με χρήση εξίσωσης πρώτης τάξης. Κατάλληλη διάρκεια ωσμωτικής αφυδάτωσης για το κάθε δείγμα ορίστηκε το σημείο που η μεταβολή των μεγεθών αρχίζει να είναι στατιστική μη σημαντική. Για το αυτί κουνελιού, τόσο για διάλυμα περιεκτικότητας γλυκερόλης 40%, όσο και για 60% w/w κρίθηκε η 1 h, με WL 1.38 g νερού που απομακρύνθηκε προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος και SG 0.74 g στερεών που προσλήφθηκαν προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος, και WL 1.75 g νερού που απομακρύνθηκε προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος, και SG 0.71 g στερεών που προσλήφθηκαν προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος, αντίστοιχα. Για το δέρμα κεφαλής μόσχου, με διάλυμα περιεκτικότητας γλυκερόλης 40% w/w, κατάλληλος χρόνος ωσμωτικής αφυδάτωσης κρίθηκαν οι 2 h με WL 0.83 g νερού που απομακρύνθηκε προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος και SG 0.40 g στερεών που προσλήφθηκαν προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος. Ενώ με διάλυμα περιεκτικότητας γλυκερόλης 60%, κατάλληλη χρονική διάρκεια κρίθηκε η 1 h και προέκυψε προϊόν με WL 0.84 g νερού που απομακρύνθηκε προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος και SG 0.48 g στερεών που προσλήφθηκαν προς ξηρό βάρος αρχικού νωπού δείγματος. Επίσης, στην περίπτωση του αυτιού κουνελιού δοκιμάστηκε η προσθήκη κοινού φυτικού ενζύμου παπαΐνης, με στόχο την ενίσχυση της ωσμωτικής αφυδάτωσης. Η ποσότητα ενζύμου που προστέθηκε υπολογίστηκε να αντιστοιχεί σε 10% πρωτεόλυση. Τα δείγματα που εξετάστηκαν διακρίθηκαν σε τέσσερις περιπτώσεις προκατεργασίας, με εμβάπτιση σε νερό, σε ενζυμικό διάλυμα, σε ωσμωτικό διάλυμα (40-60% w/w γλυκερόλη) και σε ωσμωτικό διάλυμα με ένζυμο (40-60% w/w γλυκερόλη) και ακολούθησε η ξήρανση τους στους 60 οC για 24 h. Η προκατεργασία διήρκησε για όλα τα δείγματα 1 h στους 40 οC και η αναλογία δείγματος προς διάλυμα ήταν 1:5. Τα δείγματα εξετάστηκαν ως προς την ενεργότητα νερού και την περιεχόμενη υγρασία μετά την ξήρανση και προέκυψε ότι ο συνδυασμός ωσμωτικού μέσου με το ένζυμο, φαίνεται να καθυστερεί την απομάκρυνση του νερού και για αυτόν το λόγο κρίθηκε μη αποτελεσματική. Στην περίπτωση του δέρματος κεφαλής μόσχου μελετήθηκε η μεταβολή της περιεχόμενης υγρασίας κατά την ξήρανση, σε διαφορετικές θερμοκρασίες ξήρανσης. Τα δείγματα που εξετάστηκαν ήταν με προκατεργασία ωσμωτικής αφυδάτωσης (40-60% w/w γλυκερόλη) για την κατάλληλη χρονική διάρκεια που προέκυψε από την μελέτη ωσμωτικής αφυδάτωσης, και χωρίς προκατεργασία. Η ξήρανση διήρκησε 24 h και μελετήθηκαν θερμοκρασίες ξήρανσης από 40 οC έως 90 οC. Η μεταβολή της υγρασίας με το χρόνο ξήρανσης περιγράφηκε μαθηματικά με χρήση εκθετικού μοντέλου πρώτης τάξης. Η εξάρτηση της σταθεράς του μοντέλου από τη θερμοκρασία ξήρανσης περιγράφηκε μέσω της εξίσωσης Arrhenius. Μέσω των εξισώσεων που προέκυψαν κατασκευάστηκε συνδυαστική εξίσωση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόρρηση της μεταβολής της υγρασίας του προϊόντος για οποιοδήποτε χρόνο και θερμοκρασία ξήρανσης. Έπειτα, με στόχο την μελέτη επίδρασης της ωσμωτικής αφυδάτωσης στην ξήρανση με θερμό αέρα, μελετήθηκε η ξήρανση τόσο των αυτιών κουνελιού, όσο και του δέρματος κεφαλής μόσχου, ως προς την ενεργότητα νερού και την περιεχόμενη υγρασία τους, σε φούρνο με σταθερή ταχύτητα αέρα 0.1 m/s και αυξανόμενο θερμοκρασιακά προφίλ από τους 40 οC μέχρι τους 90 οC. Τα δείγματα που εξετάστηκαν ήταν χωρίς καμία προκατεργασία, και με προκατεργασία ωσμωτικής αφυδάτωσης για την κατάλληλη χρονική διάρκεια που προέκυψε για κάθε συνθήκη (περιεκτικότητα σε γλυκερόλη 40-60% w/w) και πρώτη ύλη (αυτί και δέρμα). Η μεταβολή ενεργότητας νερού με το χρόνο ξήρανσης προσεγγίστηκε με το πολυωνυμικό μοντέλο a_(w_0 )-a_w=ct^2, ενώ η μεταβολή της περιεχόμενης υγρασίας για αυτιά κουνελιού με το εκθετικό μοντέλο W=ae^(-k*t). Για το δέρμα κεφαλής μόσχου η μεταβολή της περιεχόμενης υγρασίας περιγράφηκε μαθηματικά με τη συνδυαστική εξίσωση που προέκυψε από την προηγούμενη μελέτη. Για το αυτί κουνελιού οι χρόνοι ξήρανσης που εξετάστηκαν είναι 24, 16 και 10 h, και προέκυψαν τελικά προϊόντα με προκατεργασία ωσμωτικής αφυδάτωσης για 1 h, με ωσμωτικό μέσο 40% w/w γλυκερόλη και 10 h ξήρανση με θερμό αέρα, με ωσμωτικό μέσο 60% w/w γλυκερόλη και 9 h ξήρανση με θερμό αέρα, έναντι control προϊόντος με 21 h ξήρανση, χωρίς προκατεργασία. Για το δέρμα κεφαλής μόσχου εξετάστηκε ξήρανση 24 h και προέκυψαν τελικά προϊόντα με προκατεργασία ωσμωτικής αφυδάτωσης για 2 h με ωσμωτικό μέσο 40% w/w γλυκερόλη, είτε για 1 h με ωσμωτικό μέσο 60% w/w γλυκερόλη και 15 h ξήρανση με θερμό αέρα, έναντι control προϊόντος με 21 h ξήρανση, χωρίς προκατεργασία. Στο τελευταίο στάδιο του πειράματος, πραγματοποιήθηκε ο υπολογισμός της απαιτούμενης ενέργειας για την ξήρανση κάθε τελικού προϊόντος που είχε προκύψει. Το μέγεθος που μελετήθηκε σε σχέση με την ενέργεια ήταν η ενεργότητα νερού του προϊόντος, αφού αυτό φάνηκε να είναι το περιοριστικό μέγεθος στη ξήρανση, τόσο στην περίπτωση των αυτιών κουνελιού, όσο και στο δέρμα κεφαλής μόσχου. Για το αυτί κουνελιού, στην περίπτωση ωσμωτικού διαλύματος 40% w/w περιεκτικότητας σε γλυκερόλη προέκυψε απαιτούμενη ενέργεια ξήρανσης 7.79 ΜJ/kg τελικού προϊόντος, ενώ στην περίπτωση περιεκτικότητας γλυκερόλης 60% w/w, 5.69 MJ/kg τελικού προϊόντος, συγκριτικά με την απαιτούμενη ενέργεια ξήρανσης των δειγμάτων χωρίς προκατεργασία, που ήταν 19.1 MJ/kg τελικού προϊόντος. Για το δέρμα κεφαλής μόσχου, και στις δύο περιπτώσεις ωσμωτικής αφυδάτωσης προέκυψε απαιτούμενη ενέργεια ξήρανσης 3.27 MJ/kg τελικού προϊόντος, από αρχική ενέργεια ξήρανσης των δειγμάτων χωρίς προκατεργασία 6.4 MJ/kg τελικού προϊόντος. Συμπερασματικά, η παραγωγή προϊόντων διατροφής για κατοικίδια, μέσω της αξιοποίησης ζωικών παραπροϊόντων μπορεί να πραγματοποιηθεί εναλλακτικά με τη χρήση της ωσμωτικής αφυδάτωσης ως προκατεργασία της ξήρανσης με θερμό αέρα. Η ωσμωτική αφυδάτωση αποτελεί μία αποτελεσματική μέθοδο, που ελαττώνει την ενεργότητα νερού και την περιεχόμενη υγρασία (%) τόσο των προϊόντων αυτιού κουνελιού, όσο και του δέρματος κεφαλής μόσχου, μειώνοντας τον χρόνο ξήρανσης και εξοικονομώντας σημαντικά ποσά ενέργειας ανά μάζα τελικού προϊόντος που παράγεται. Ταυτόχρονα, μέσω της εφαρμογής της ωσμωτικής αφυδάτωσης επιτυγχάνεται αύξηση της διατηρησιμότητας του τελικού προϊόντος. Η δυνατότητα πρόσληψης επιθυμητών στερεών, πέραν της συμβολής στην προστασία του προϊόντος από ανεπιθύμητες αντιδράσεις, μπορεί να συντελέσει στην επίτευξη πρόσθετων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών (αρώματος, γεύσης, υφής).	el
heal.abstract	The increasing demand for meat products in recent years has led to a rapid increase in animal production worldwide. The increase in animal production in turn increases the amount of by-products generated. Animal By-Products (ABPs) are defined as materials of animal origin that are not consumed by humans and their main source is slaughterhouses. In order to avoid their disposal, various alternative uses have been proposed, such as the production of pet food products. One category of such products, which is aimed at dogs and can use ABPs as raw material, is chewable treats. Chewable treats are the most widely used treats for dogs, because they not only keep the pet occupied, but also promote its dental health and are considered the most natural and healthy choice of treats, as they are usually composed exclusively of natural ingredients and have received the least amount of processing. The dehydration process used industrially to produce chewy treats include hot air drying. However, this process apart from the high energy requirements, also degrades the product in terms of its quality characteristics. In order to mitigate these effects, osmotic dehydration can be applied as a pre-treatment for hot air drying. Osmotic dehydration is a method of partially removal of water from foodstuffs by immersion of the product in a hypertonic solution and has been shown to be able to preserve the flavor and aroma of the product longer than conventional drying, while avoiding exposure to high temperatures for long periods of time. Osmotic dehydration has been used mainly on fruits and vegetables, while in recent years research has been carried out on animal tissues, with encouraging results in terms of reducing the required drying time and temperature. The aim of this thesis is to study osmotic dehydration as a pre-treatment of hot air drying in two chewy treat products, one with raw material of cleaned, hairless rabbit ear and one with cleaned, shaved calf head skin, in order to produce a final product with reduced drying time and low energy requirements. Initially, the raw material was characterized in terms of protein, fat and ash. Protein determination was performed by total protein hydrolysis and resulted in 18.4±0.1 % w/w for rabbit ear and 15.8±0.1 % w/w for calf head skin on a wet basis. Fat determination was carried out by extraction and vacuum distillation of the extract, yielding 5.8 % w/w for rabbit ear and 6.4 % w/w for calf head skin on a wet basis. For the determination of ash, the sample was burnt to give 1.3 ± 0.07 % w/w for rabbit ear and 0.42 ± 0.002 % w/w for calf head hide on a wet basis. Then, the study of osmotic dehydration in the raw material was carried out using glycerol-based osmotic agent. The glycerol content studied were 40% and 60% w/w, the sample to osmotic solution ratio was chosen 1:5 and the experiment was run at room temperature. The raw material was examined in terms of water loss (WL) and solid gain (SG), at osmotic dehydration times from 0 to 180 min, and the variation of both quantities was described mathematically using a first order equation. The suitable duration of osmotic dehydration for each sample was defined as the point at which the variation of the quantities starts to be statistically non-significant. For rabbit ear, for both 40% and 60% w/w glycerol content solutions, the suitable duration was 1 h, with WL 1.38 g water removed to dry weight of original raw sample and SG 0.74 g solids taken up to dry weight of original raw sample, and WL 1.75 g water removed to dry weight of original raw sample, and SG 0.71 g solids taken up to dry weight of original raw sample, respectively. For calf head skin, with a 40% w/w glycerol solution, a suitable osmotic dehydration time was 2 h with WL 0.83 g water removed per dry weight of original raw sample and SG 0.40 g solids taken up per dry weight of original raw sample. While with 60% glycerol solution, a suitable time duration was 1 h with WL 0.84 g water removed per dry weight of original raw sample and SG 0.48 g solids taken up per dry weight of original raw sample. Also, in the case of rabbit ear, the addition of a common plant enzyme papain was tested to enhance osmotic dehydration. The amount of enzyme added was calculated to correspond to 10% proteolysis. The samples tested were divided into four pretreatment cases, by immersion in water, in enzyme solution, in osmotic solution (40-60% w/w glycerol) and in osmotic solution with enzyme (40-60% w/w glycerol), followed by drying at 60 oC for 24 h. The pretreatment in all samples was performed for 1 h at 40 oC and the sample to solution ratio was 1:5. The samples were tested for water activity and moisture content after drying and it was found that the combination of osmotic medium with the enzyme treatment seems to delay the removal of water and was therefore considered ineffective. In the case of calf head leather, the change in moisture content during drying was studied at different drying temperatures. The samples tested were with osmotic dehydration pretreatment (40-60% w/w glycerol) for the appropriate time duration obtained from the osmotic dehydration study, and without pretreatment. Drying performed for 24 h and drying temperatures from 40 oC to 90 oC were studied. The change in moisture content with drying time was described mathematically using a first-order exponential model. The dependence of the model constant on drying temperature was described by means of the Arrhenius equation. Through the resulting equations, a combinatorial equation was constructed that can be used to predict the change in moisture content of the product for any drying time and temperature. Then, in order to study the effect of osmotic dehydration on hot air drying, the drying of both rabbit ears and calf head skin was studied in terms of water activity and moisture content in an oven with a constant air velocity of 0.1 m/s and an increasing temperature profile from 40 to 90 oC. The samples tested were without any pretreatment and pretreated by osmotic dehydration for the appropriate time duration obtained for each condition (glycerol content 40-60% w/w) and raw material (ear and skin). The variation of water activity with drying time was described by the polynomial model a_(w_0 )-a_w=ct^2, while the variation of moisture content for rabbit ears was described by the exponential model W=ae^(-k*t). For calf head skin, the variation of moisture content was described mathematically by the combinatorial equation derived from the previous study. For rabbit ear, the drying times considered were 24, 16 and 10 h, and the final products were obtained with 1 h osmotic dehydration pretreatment, with 40% w/w glycerol as an osmotic agent and 10 h hot air drying, with 60% w/w glycerol as an osmotic agent and 9 h hot air drying, versus control product with 20 h drying, without pretreatment. For calf head skin, 24 h drying was tested and final products were obtained by pre-treatment of osmotic dehydration for 2 h with 40% w/w glycerol as an osmotic agent, or 1 h with 60% w/w glycerol as an osmotic agent and 15 h hot air drying, compared to a control product with 24 h drying without pre-treatment. In the final stage, the energy required to dry each of the resulting final products was calculated. The quantity studied in relation to energy was the water activity of the product, since this appeared to be the limiting variable in drying, both in the case of rabbit ears and in the case of calf head skin. For rabbit ear, in the case of an osmotic solution of 40% w/w glycerol content, a required drying energy of 7.79 MJ/kg of final product was obtained, while in the case of 60% w/w glycerol content, 5.69 MJ/kg of final product, compared to the required drying energy of the samples without pretreatment, which was 19.1 MJ/kg of final product. For calf head hide, both cases of osmotic dehydration resulted in a required drying energy of 3.27 MJ/kg of final product, compared to an initial drying energy of 6.4 MJ/kg of finished product for the samples without pretreatment. In conclusion, the production of pet food products through the utilization of animal by-products can be realized alternatively by using osmotic dehydration as a pre-treatment for hot air drying. Osmotic dehydration is an efficient method, which reduces the water activity and moisture content (%) of both rabbit ear and calf head skin products, reducing drying time and saving large amounts of energy per mass of final product produced. At the same time, through the application of osmotic dehydration, the shelf life of the final product is increased. In addition to contributing to the protection of the product from undesirable reactions, the possibility of adding desirable solids can contribute to the achievement of additional organoleptic characteristics (aroma, flavour, texture).	en
heal.advisorName	Ταούκης, Πέτρος	el
heal.committeeMemberName	Χαριτίδης, Κωνσταντίνος	el
heal.committeeMemberName	Γιαννακούρου, Μαρία	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Χημικών Μηχανικών. Τομέας Σύνθεσης και Ανάπτυξης Βιομηχανικών Διαδικασιών (IV)	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	101 σ.	el
heal.fullTextAvailability	false