heal.abstract |
Η παρούσα εργασία ασχολείται με την διαδικασία της εκμετάλλευσης της αιολικής
ενέργειας στην Ελλάδα και την επίδραση αυτής στις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και
ιδιαίτερα στις ορεινές. Μέσα από την ιστορική εξέλιξη του ηλεκτρικού τομέα και την διερεύνηση
των μηχανισμών με τους οποίους λειτουργεί σήμερα επιχειρείται η κατανόηση των επενδυτικών
σχεδίων. Η ανάπτυξη των αιολικών πάρκων τοποθετείται στο ευρύτερο πλαίσιο της
απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Καθώς η ηλεκτρική ενέργεια αντιμετωπίζεται ως
εμπόρευμα, ο τομέας της παραγωγής, εξελίσσεται με όρους κερδοφορίας και επιφέρει σημαντικά
κέρδη στις συμμετέχουσες εταιρείες. Συγχρόνως, η εποπτεία του τομέα που ως ένα βαθμό
συντελείται από το νομοθετικό και χωροταξικό πλαίσιο του κράτους αναδεικνύεται ως ανεπαρκής
καθώς, τόσο το ίδιο το πλαίσιο όσο και η εφαρμογή του είναι ελλιπής. Όσον αφορά το περιεχόμενο
του πλαισίου οι περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές δεν προστατεύονται εξ' ολοκλήρου αλλά κατά
περίπτωση, όπως συμβαίνει με τις περιοχές Natura 2000, ή προστατεύονται τμηματικά, όπως
συμβαίνει με τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά. Αντίστοιχα, η εφαρμογή του πλαισίου, όπως
αποδεικνύουν οι τακτικές προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αποτυγχάνει να προστατέψει
στην πράξη τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες και σημαντικές περιοχές καθώς οι μελέτες
περιβαλλοντικών επιπτώσεων παρουσιάζουν συχνά εσφαλμένες ή πρόχειρες εκτιμήσεις.
Αξιολογώντας τα παραπάνω αναπτύχθηκε η μεθοδολογία που χρησιμοποίησα για την
χαρτογράφηση των υφιστάμενων και μελλοντικών αιολικών έργων. Συγκεκριμένα, έγινε έλεγχος
της καταλληλότητας των θέσεων χωροθέτησης των αιολικών έργων σύμφωνα με τα 5 βασικά
περιβαλλοντικά κριτήρια που ορίζονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ). Στη συνέχεια,
πρότεινα μια διευρυμένη ζώνη αποκλεισμού που περιλαμβάνει εκτός από τα παραπάνω
περιβαλλοντικά κριτήρια τον ολοκληρωτικό αποκλεισμό περιοχών Natura 2000, των Σημαντικών
Περιοχών για Πουλιά και των Αδιατάρακτων Φυσικών Περιοχών όπως ορίζονται από τις Περιοχές
Άνευ Δρόμων. Τέλος, διερεύνησα την ανάπτυξη των αιολικών έργων στις ορεινές περιοχές.
Η έρευνα καταλήγει συνοπτικά στα παρακάτω βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, η
απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχει οδηγήσει στην υπέρμετρη αύξηση των
αιτήσεων για αιολικά έργα, οι οποίες εξετάζονται επιφανειακά και συχνά λαμβάνουν εσφαλμένες
εγκρίσεις. Δεύτερον, οι παραβιάσεις της νομοθεσίας όσον αφορά την χωροθέτηση είναι τακτικές
και έχουν ως αποτέλεσμα την άσκηση σημαντικών πιέσεων στο περιβάλλον. Τέλος, η πρόταση για
τη ζώνη αποκλεισμού δείχνει ότι η χωροθέτηση είναι πρωτίστως ένα ζήτημα πολιτικής και
ιεράρχησης των κριτηρίων. Τα αιολικά έργα μπορούν να χωροθετηθούν εκτός περιοχών μεγάλου
περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, καθώς το αιολικό δυναμικό είναι επαρκές και σε άλλες περιοχές,
επιτρέποντας την ολοκληρωτική προστασία των ευαίσθητων οικοσυστημάτων και της
βιοποικιλότητας. Τα αποτελέσματα της έρευνας συγκλίνουν, στο γεγονός ότι η ανάπτυξη της
αιολικής ενέργειας στον ελλαδικό χώρο απαιτεί έλεγχο, αναθεώρηση και κανονισμούς. |
el |