Χωρικές δυνητικότητες: τρεις εκφάνσεις της ενσώματης εμπειρίας του χώρου

Σακκούλας, Ελευθέριος; Sakkoulas, Eleftherios

dc.contributor.author	Σακκούλας, Ελευθέριος	el
dc.contributor.author	Sakkoulas, Eleftherios	en
dc.date.accessioned	2025-09-08T08:09:10Z
dc.date.available	2025-09-08T08:09:10Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/62381
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Τυποποίηση στον σχεδιασμό	el
dc.subject	Ενσώματη εμπειρία	el
dc.subject	Σχέση σώματος-χώρου	el
dc.subject	Αισθητηριακή αντίληψη	el
dc.subject	Affordances	el
dc.subject	Social behavior	en
dc.subject	Design standardization	en
dc.subject	Embodied experience	en
dc.subject	Body-space relationship	en
dc.subject	Sensory perception	en
dc.title	Χωρικές δυνητικότητες: τρεις εκφάνσεις της ενσώματης εμπειρίας του χώρου	el
dc.title	Spatial affordances: three facets of the embodied experience of space	en
dc.type	Διάλεξη
heal.type	learningMaterial	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Senses and sensation in architecture	en
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2025-06-19
heal.abstract	Η ερευνητική αυτή εργασία επιχειρεί να ανασυνθέσει τον τρόπο με τον οποίο το ανθρώπινο σώμα, οι αισθήσεις του και οι κοινωνικές του αλληλεπιδράσεις συμμετέχουν στην αντίληψη, την κατασκευή και την εμπειρία του χώρου. Ξεκινώντας από τα ανθρωπομορφικά μοντέλα σχεδιασμού του Βιτρούβιου, του Le Corbusier και του Neufert, αναλύεται η ιστορική προσπάθεια να μετατραπεί το ανθρώπινο σώμα σε μέτρο κάθε αρχιτεκτονικής πράξης. Μέσα από αυτά τα πρότυπα διαφαίνεται μια διαχρονική φιλοδοξία: η κανονικοποίηση του σώματος, η δημιουργία ενός ουδέτερου, παγκόσμιου ανθρώπου, ικανού να “ταιριάξει” σε έναν χώρο που σχεδιάζεται τεχνικά και όχι βιωματικά. Απέναντι σε αυτήν την εργαλειακή λογική, η παρούσα εργασία προτείνει μια τριμερή αναθεώρηση του χωρικού σχεδιασμού μέσα από τη βιωμένη ενσώματη εμπειρία. Το πρώτο κεφάλαιο εστιάζει στην αισθητηριακή ανάγνωση του χώρου, αναδεικνύοντας το πώς οι αισθήσεις, πέρα από την όραση, συγκροτούν τη χωρική μνήμη, τον προσανατολισμό και την αίσθηση του «ανήκειν». Στη δεύτερη ενότητα, μέσα από τη Θεωρία των Affordances του Gibson, αναλύεται το πώς οι αντιληπτικές δυνατότητες του σώματος καθορίζουν τις εν δυνάμει δράσεις του μέσα στο περιβάλλον, μετατοπίζοντας την έμφαση από την αντικειμενική χωρική μορφή στην υποκειμενική δυνατότητα εμπλοκής. Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει τον χώρο ως κοινωνική κατασκευή: οι αποστάσεις, οι τρόποι συνύπαρξης, η διαχείριση του δημόσιου και ιδιωτικού, συνδέονται με κανόνες, προσδοκίες και πολιτισμικές εγγραφές. Μέσα από τους στοχασμούς των Hall, Goffman, Simmel και Sennett, αποκαλύπτεται ότι ο χώρος είναι ένα κοινωνικό κείμενο, το οποίο διαβάζεται και επιτελείται καθημερινά από τα υποκείμενα. Η εργασία αυτή δεν αποσκοπεί στην οριστική αποτύπωση του «σωστού» τρόπου σχεδιασμού, αλλά στο να θέσει ερωτήματα: Τι σημαίνει να σχεδιάζουμε για σώματα που δεν είναι ουδέτερα, που είναι έμφυλα, πολιτισμικά φορτισμένα, τεχνολογικά συνδεδεμένα; Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε τον χώρο όχι ως αποστασιοποιημένοι μελετητές, αλλά ως συμμετέχοντες στην ίδια την εμπειρία του; Προτείνεται, τελικά, μια στροφή από τον τυποποιημένο, καθολικό άνθρωπο των μοντερνιστικών προτύπων, προς έναν ενσωματωμένο, διυποκειμενικό και δυναμικό χρήστη του χώρου, έναν άνθρωπο που δεν κατοικεί, αλλά συνδιαμορφώνει τον χώρο με το σώμα του, τις αισθήσεις του, και τις σχέσεις του με τους άλλους.	el
heal.abstract	This research paper attempts to reconstruct the ways in which the human body, its senses, and its social interactions participate in the perception, construction, and experience of space. Beginning with the anthropometric design models of Vitruvius, Le Corbusier, and Neufert, it analyzes the historical effort to transform the human body into the measure of all architectural practice. Through these standards emerges a timeless ambition: the standardization of the body, the creation of a neutral, universal human capable of “fitting” into a space designed technically rather than experientially. In opposition to this instrumental logic, the present study proposes a trilateral re-evaluation of spatial design through the lens of lived embodied experience. The first chapter focuses on the sensory reading of space, highlighting how the senses, beyond vision, constitute spatial memory, orientation, and the sense of belonging. The second section, drawing from Gibson’s theory of affordances, analyzes how the body’s perceptual capacities determine its potential actions within the environment, shifting the emphasis from objective spatial form to subjective potential for engagement. The third chapter examines space as a social construct: distances, modes of coexistence, and the negotiation of public and private are connected to rules, expectations, and cultural inscriptions. Through the reflections of Hall, Goffman, Simmel, and Sennett, it is revealed that space is a social text, which is read and performed daily by subjects. This research does not aim to offer a definitive depiction of the “correct” way to design, but rather to raise questions: What does it mean to design for bodies that are not neutral, but gendered, culturally encoded, technologically connected? How can we approach space not as distanced analysts, but as participants in its very experience? Ultimately, the paper proposes a shift away from the standardized, universal human of modernist models toward an embodied, intersubjective, and dynamic user of space, a human who does not merely inhabit but co-produces space through their body, their senses, and their relationships with others.	en
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας	el
heal.fullTextAvailability	false