Ο άνεμος ως αρχιτεκτονικός παράγοντας: από τις παραδοσιακές τυπολογίες, στις σύγχρονες ενεργειακές κατοικίες

Κλίνης, Άγγελος; Klinis, Angelos

dc.contributor.author	Κλίνης, Άγγελος	el
dc.contributor.author	Klinis, Angelos	en
dc.date.accessioned	2025-09-30T14:21:21Z
dc.date.available	2025-09-30T14:21:21Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/62578
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.30274
dc.rights	Default License
dc.subject	Άνεμος	el
dc.subject	Βιώσιμη κατοικία	el
dc.subject	Παθητικός αερισμός	el
dc.subject	Ενεργειακή αυτονομία	el
dc.subject	Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική	el
dc.subject	Φαινομενολογία	el
dc.subject	Αναπνέων χώρος	el
dc.subject	Wind	en
dc.subject	Sustainable housing	en
dc.subject	Passive ventilation	en
dc.subject	Energy autonomy	en
dc.subject	Environmental architecture	en
dc.subject	Phenomenology	en
dc.subject	Breathing space	en
dc.title	Ο άνεμος ως αρχιτεκτονικός παράγοντας: από τις παραδοσιακές τυπολογίες, στις σύγχρονες ενεργειακές κατοικίες	el
dc.title	The role of wind as an architectural factor	en
dc.type	Διάλεξη
heal.type	learningMaterial	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	Wind power	en
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2025-06-15
heal.abstract	Η παρούσα μελέτη διερευνά τον αρχιτεκτονικό ρόλο του ανέμου στον σχεδιασμό του οικιστικού περιβάλλοντος, προσεγγίζοντάς τον ως χωρικό, ενεργειακό, συμβολικό και φαινομενολογικό παράγοντα. Από τους παραδοσιακούς οικισμούς έως τις τεχνολογικά προηγμένες βιώσιμες κατοικίες, ο άνεμος έχει ασκήσει διαχρονική επιρροή στις χωρικές τυπολογίες, τις κατασκευαστικές στρατηγικές και την αισθητηριακή ποιότητα της κατοίκησης. Παρά το γεγονός ότι αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο άνεμος δεν αξιοποιείται επαρκώς στη σύγχρονη κατοικία, ιδίως κατά την περίοδο της μηχανοποιημένης αρχιτεκτονικής. Αρχικά οι παραδοσιακές τυπολογίες που αξιοποιούν τον άνεμο, όπως οι αυλές σπιτιών και οι ανεμόπυργοι, αναδεικνύοντας τον ενσωματωμένο παθητικό αερισμό στις λαϊκές μορφές. Στη συνέχεια αναλύονται οι μεταβολές που επέφερε ο μοντερνισμός, τονίζοντας την αμφίσημη σχέση μεταξύ λειτουργικού σχεδιασμού και περιβαλλοντικής ανταπόκρισης. Στο κύριο μέρος παρουσιάζονται σύγχρονες πρακτικές που ενσωματώνουν τον άνεμο μέσω παθητικών και ενεργητικών συστημάτων. Τέλος, διερευνώνται θεωρητικές προσεγγίσεις του ανέμου, αντλώντας από τη φαινομενολογία, την περιβαλλοντική αισθητική και τη συνθετική λογική της ροής, προκειμένου να προταθεί ένας επαναπροσδιορισμός του «αναπνέοντος χώρου».	el
heal.abstract	This study explores the architectural role of wind in the design of residential environments, approaching it as a spatial, energetic, symbolic, and phenomenological factor. From traditional settlements to technologically advanced sustainable dwellings, wind has exerted a lasting influence on spatial typologies, construction strategies, and the sensory quality of habitation. Despite being one of the most widespread and renewable energy sources, wind remains underutilized in contemporary housing, particularly during the era of mechanized architecture. The study begins by examining vernacular typologies that harness wind, such as courtyard houses and wind towers, highlighting the integration of passive ventilation in traditional architectural forms. It then analyzes the transformations introduced by modernism, emphasizing the ambivalent relationship between functional design and environmental responsiveness. The main section presents contemporary practices that incorporate wind through both passive and active systems. Finally, theoretical approaches to wind are investigated, drawing from phenomenology, environmental aesthetics, and the compositional logic of flow, in order to propose a redefinition of the "breathing space."	en
heal.tableOfContents	Πίνακας περιεχομένων Περίληψη: Abstract ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Αντικείμενο και στόχοι Β. Μεθοδολογία προσέγγισης Γ. Διάρθρωση κεφαλαίων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 1.1 Τύποι ανεμογεννητριών 1.2 Η αξιοποίηση του ανέμου σε παραδοσιακές κατοικίες 1.2.1 Η αρχιτεκτονική των ανεμόμυλων και η ένταξή τους στον οικιστικό ιστό 1.3 Παραδείγματα παραδοσιακής κατοίκησης με παθητικό αερισμό ( κεντρικές αυλές, ανεμιστήρες καμινάδας) 1.3.1 Αξιοποίηση του ανέμου για παθητικό δροσισμό 1.3.2 Παραδείγματα από την παραδοσιακή κατά τόπους αρχιτεκτονική 1.3.3 Παραδείγματα από την ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική 1.4 Κλιματικές στρατηγικές προσαρμοσμένες στον άνεμο 1.4.1 Η χωρική διάταξη και ο προσανατολισμός ως μέθοδος εκμετάλλευσης του ανέμου 1.4.2 Τοπικά υλικά και κατασκευαστικές τεχνικές με στόχο την ευελιξία ως προς τον αερισμό. 1.5 Σύγχρονες τεχνικές φυσικού αερισμού και έλεγχος μικροκλίματος 1.5.1 Παραδείγματα εφαρμογής BedZED 1.5.3 Συμπεράσματα 1.6 Υβριδικά μοντέλα σχεδιασμού με συνδυασμό φυσικών και τεχνολογικών στρατηγικών. 1.7 Αρχιτεκτονικά γραφεία και πρακτικές που προωθούν την αιολική ενσωμάτωση 1.8 Ο άνεμος ως πολιτισμικό στοιχείο 1.8.1 Μυθολογικές και συμβολικές αναπαραστάσεις του ανέμου 1.8.2 Η ενσωμάτωση του φυσικού φαινομένου στη λαϊκή αρχιτεκτονική και καθημερινότητα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ 2.1 Le Corbusier και το «σπίτι ως μηχανή που αναπνέει» 2.2 Η μοντέρνα αρχιτεκτονική και η λειτουργική σχέση με το περιβάλλον 2.2.1 Η χωρική διαφάνεια και η αρχή της φυσικής διαμπερότητας 2.3 Αιολικά χαρακτηριστικά σε μοντερνιστικά πρότυπα 2.3.1 Χρήση ανοιγμάτων και συστημάτων αερισμού σε παραδείγματα του 20ού αιώνα 2.3.2 Ο ρόλος της τοπογραφίας και των αρχών βιοκλιματικής ενσωμάτωσης 2.4 Από την παθητικότητα στη μηχανοποίηση 2.4.1 Η υποκατάσταση του ανέμου από μηχανικά συστήματα 2.5.2 Το ενεργειακό κόστος της αποσύνδεσης από το φυσικό περιβάλλον ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ 3.1 Η επανενεργοποίηση του ανέμου 3.2.1 Ανεμογεννήτριες μικρής κλίμακας στον οικιστικό σχεδιασμό 3.2.2 Συνεργατικά και αυτόνομα συστήματα παραγωγής ενέργειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Ο ΆΝΕΜΟΣ ΩΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ 4.1 Ο άνεμος στη θεωρία της αρχιτεκτονικής 4.1.1 Κριτικές προσεγγίσεις στο παθητικό και ενεργητικό περιβαλλοντικό σχεδιασμό 4.1.2 Ο άνεμος στη σύγχρονη φαινομενολογία του χώρου 4.2 Συνθετικές προσεγγίσεις 4.2.1 Ο άνεμος ως παράγοντας διαμόρφωσης χωρικών ροών 4.2.2 Το αίσθημα του «αναπνέοντος χώρου»: μορφολογικές και αισθητηριακές προεκτάσεις 4.3 Δυνατότητες και περιορισμοί 4.3.1 Πολεοδομικές και κανονιστικές παράμετροι 4.3.2 Ενεργειακή αυτάρκεια και χωρική αυτονομία ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ΠΙΝΑΚΑΣ ΥΠΕΡΣΥΝΔΕΣΜΩΝ:	el
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Συνθέσεων Τεχνολογικής Αιχμής	el
heal.fullTextAvailability	false