Πυρκαγιές και πλημμύρες: χωρικός σχεδιασμός και διαχείριση φυσικών καταστροφών

Αντάρτη, Ειρήνη; Μαρή Αβτζόγλου, Λυδία; Μαρτάκη, Καλομοίρα-Αθηνά; Antarti, Eirini; Mari Avtzoglou, Lydia; Martaki, Kalomira Athina

dc.contributor.author	Αντάρτη, Ειρήνη	el
dc.contributor.author	Μαρή Αβτζόγλου, Λυδία	el
dc.contributor.author	Μαρτάκη, Καλομοίρα-Αθηνά	el
dc.contributor.author	Antarti, Eirini	en
dc.contributor.author	Mari Avtzoglou, Lydia	en
dc.contributor.author	Martaki, Kalomira Athina	en
dc.date.accessioned	2025-10-03T13:14:41Z
dc.date.available	2025-10-03T13:14:41Z
dc.identifier.uri	https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/62644
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.26240/heal.ntua.30340
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/	*
dc.subject	Χωρικός σχεδιασμός	el
dc.subject	Διαχείριση φυσικών καταστροφών	el
dc.subject	Βιώσιμη ανάπτυξη,	el
dc.subject	Ανθεκτικότητα	el
dc.subject	Τρωτότητα οικοσυστημάτων	el
dc.subject	Μάτι Αττικής	el
dc.subject	Περιφέρεια Θεσσαλίας	el
dc.subject	Ελλάδα	el
dc.subject	Spatial planning	en
dc.subject	Natural disaster management	en
dc.subject	Sustainability	en
dc.subject	Resilience	en
dc.subject	Ecosystem vulnerability	en
dc.subject	Mati Attica	en
dc.subject	Region of Thessaly	en
dc.subject	Greece	en
dc.title	Πυρκαγιές και πλημμύρες: χωρικός σχεδιασμός και διαχείριση φυσικών καταστροφών	el
dc.title	Fires and floods: spatial planning and natural disaster management	en
dc.type	Διάλεξη
heal.type	learningMaterial	el
heal.classification	Αρχιτεκτονική	el
heal.classification	City planning -- Environmental aspects	en
heal.language	el	el
heal.access	campus	el
heal.recordProvider	ntua	el
heal.publicationDate	2025-09-21
heal.abstract	Τα ακραία φυσικά φαινόμενα ταλανίζουν όλο και πιο συχνά τις σύγχρονες κοινωνίες, με την κλιματική κρίση να εντείνει τις επιπτώσεις και να θέτει νέες παραμέτρους στη διαχείριση και πρόληψη αυτών. Η κατανόηση βασικών εννοιών όπως η τρωτότητα, η ετοιμότητα και η ανθεκτικότητα αποτελούν βασική προϋπόθεση στην πορεία επίλυσης και μετριασμού των κινδύνων. Ταυτόχρονα η σύγχρονη εμπειρία επιβεβαιώνει την σημασία άμεσης συσχέτισης των πολιτικών διαχείρισης των φυσικών καταστροφών με τα εργαλεία του χωρικού σχεδιασμού. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες σε διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο για την ανάπτυξη ευέλικτων πρακτικών διαχείρισης των φυσικών καταστροφών. Εντούτοις, εξακολουθούν να παρουσιάζονται αδυναμίες σε επίπεδο σχεδιασμού του χώρου ώστε να καταστεί δυνατή η διασφάλιση της ανθεκτικότητας των τόπων και των κοινωνιών τους. Από τις πλέον βασικές είναι η μη ένταξη της διαχείρισης των καταστροφών στη λογική του σχεδιασμού. Σε αυτές τις συνθήκες, όπου οι χώρες σε συνθήκες κλιματικής κρίσης καλούνται να σχεδιάσουν ανθεκτικές πόλεις και κοινότητες, η Ελλάδα, αντιμετωπίζει την πρόκληση της αντιμετώπισης των φυσικών φαινομένων (κυρίως πυρκαγιών και πλημμυρών) που εντείνονται διαρκώς σε πλήθος και ένταση. Για αυτό το λόγο, το ζήτημα της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών και η αντιμετώπισή τους ως κύριας συνιστώσας του χωρικού σχεδιασμού (χωροταξικού, πολεοδομικού, αρχιτεκτονικού) απασχολεί περισσότερο από ποτέ. Οι επιπτώσεις των καταστροφικών φαινόμενων είναι ποικίλες στα φυσικά, πολιτιστικά και ανθρωπογενή οικοσυστήματα σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό επίπεδο και αφορούν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μάλιστα η έντονη πολυσυνθετότητα των φυσικών καταστροφών και η ποικιλομορφία των επιπτώσεών τους στο φυσικό και δομημένο χώρο επιβάλλει την πολυεπίπεδη, πολυδιάστατη και πολυτομεακή προσέγγιση της διαχείρισής τους και την συνεκτίμησή τους στον χωρικό σχεδιασμό με άξονα τη διεπιστημονική και δυναμική μελέτη των χαρακτηριστικών και ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής. Η γνώση του τόπου αναδεικνύεται σε παράμετρος ύψιστης βαρύτητας για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου, του δομημένου περιβάλλοντος και της δομής των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος της ερευνητικής εργασίας αποτελεί η διερεύνηση του αν, και σε τι βαθμό, η διαχείριση των καταστροφών απασχολεί στο πλαίσιο του σχεδιασμού τόσο σε επίπεδο πρακτικών αντιμετώπισης όσο και πολιτικής. Έμφαση δίνεται στην μελέτη της σύγχρονης εμπειρίας και πρακτικής ενώ παράλληλα γίνεται ένα ακόμα βήμα κατανόησης του ρόλου του σχεδιασμού στη διαχείριση των καταστροφών στην Ελλάδα. Σε αυτή την κατεύθυνση, ρόλο κλειδί παίζει η μελέτη της σύγχρονης ευρωπαϊκής και ελληνικής προβληματικής σε εννοιολογικό, μεθοδολογικό επίπεδο, αλλά κυρίως σε επίπεδο πράξης. Επομένως επιλέγονται πιλοτικά δύο περιπτώσεις: η πυρκαγιά στο Μάτι Αττικής (2018) και οι πλημμύρες στην περιφέρεια Θεσσαλίας, από την καταστροφή Daniel (2023). Επιδίωξη αποτελεί η ανάδειξη των παθογενειών στη διαχείριση των φυσικών καταστροφών στην Ελλάδα και η επανεκκίνηση της σχετικής συζήτησης με στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας των πόλεων και των τοπικών κοινωνιών.	el
heal.abstract	Extreme natural phenomena are increasingly affecting modern societies, while the climate crisis is intensifying their impact and setting new parameters for their management and prevention. Understanding basic concepts such as vulnerability, preparedness, and resilience is a prerequisite for risk resolution and mitigation. At the same time, contemporary experience/practice confirms the importance of directly linking natural disaster management policies with spatial planning tools. In recent years, significant efforts have been made at international, European, and Greek level to develop flexible natural disaster management practices. However, there are still weaknesses in spatial planning that prevent the resilience of places and their communities from being ensured. One of the most fundamental weaknesses is the failure to integrate disaster management into the planning process. In these circumstances, where countries facing a climate crisis are called upon to design resilient cities and communities, Greece faces the challenge of dealing with natural phenomena (mainly fires and floods) that are constantly increasing in number and intensity. For this reason, the issue of natural disaster management and addressing them as a key component of spatial planning (spatial, urban, architectural) is more pressing than ever. The effects of catastrophic phenomena are varied in natural, cultural, and anthropogenic ecosystems at the local, regional, and national levels and affect all areas of human activity. Indeed, the intense complexity of natural disasters and the diversity of their impacts on the natural and built environment require a multi-level, multidimensional and multisectoral approach to their management and their consideration in spatial planning, based on an interdisciplinary and dynamic study of the characteristics and particularities of each region. Knowledge of the place is a parameter of utmost importance for ensuring the resilience of natural and cultural wealth, the built environment, and the structure of human activities. In this context, the aim of the research work is to investigate whether, and to what extent, disaster management is addressed in planning, both in terms of response practices and policy. Emphasis is placed on the study of contemporary experience and practice, while at the same time taking a further step towards understanding the role of planning in disaster management in Greece. In this regard, the study of the current European-Greek problem on a conceptual and methodological level, but mainly on a practical level, plays a key role. Therefore, two cases have been selected for pilot study: the fire in Mati, Attica (2018) and the floods in the region of Thessaly caused by Hurricane Daniel (2023). The aim is to highlight the problems in the management of natural disasters in Greece and to restart the relevant discussion with a view to ensuring the sustainability and resilience of places and local communities.	en
heal.academicPublisher	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας	el
heal.fullTextAvailability	false