Αποτίμηση της οικονομικής αξίας των υπόγειων νερών της λεκάνης του Ασωπού ποταμού, με τη μέθοδο Πειράματος Επιλογής

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αποτελεί η εκτίμηση της οικονομικής αξίας που τα υπόγεια νερά της λεκάνης του Ασωπού έχουν για τους κατοίκους της περιοχής Οινοφύτων - Αγ.Θωμά, με τη μέθοδο Πειράματος Επιλογής. Η συγκεκριμένη περιοχή επιλέχτηκε λόγω της ποιοτικής υποβάθμισης των υπόγειων νερών, η οποία έχει οδηγήσει σε σειρά περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων.

Η οικονομική αποτίμηση της αξίας των υπόγειων νερών στηρίχτηκε στην προθυμία πληρωμής των νοικοκυριών της περιοχής μελέτης, να συνεισφέρουν οικονομικά για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Συγκεκριμένα, η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 226 νοικοκυριών των περιοχών Οινοφύτων και Άγιου Θωμά που επιλέχτηκαν με τυχαία δειγματοληψία. Για τη συλλογή των δεδομένων διενεργήθηκε έρευνα πεδίου, κατά το διάστημα Ιανουάριος - Απρίλιος 2012 και τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν μέσω προσωπικών συνεντεύξεων. Το υποθετικό πλάισιο μέσα στο οποίο κλήθηκαν οι ερωτώμενοι να δηλώσου την προθυμία πληρωμής τους αφορά στη δημιουργία ενός φορέα ειδικού σκοπού, ο οποίος θα έχει την αρμοδιότητα να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την εξυγίανση και την αποκατάσταση της ποιότητας των υπόγειων νερών.

Κατά το σχεδιασμό του Πειράματος Επιλογής, δημιουργήθηκαν εναλλακτικά σνάρια βελτίωσης των υπόγειων νερών, βάση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών με διαφορετικό αριθμό επιπέδων το καθένα, τα οποία αφορούν σε:

i. Χρήσεις που θα καλύπτονται από πλευράς ποσότητας και ποιότητας υπόγειων νερών (2 επίπεδα) ii. Εξασφάλιση της καλής λειτουργίας του οικοσυστήματος (2 επίπεδα) iii. Χρονικό διάστημα αποκατάστασης, ανάλογα με τη χωρική διάσταση της λύσης (4 επίπεδα) iv. Ποσό μηνιαίας πληρωμής, διάρκειας 10 χρόνων (6 επίπεδα)

Έπειτα αυτά τα εναλλακτικά σενάρια χωρίστηκαν σε choice sets, όπου στη συνέχεια ομαδοποίηθηκαν σε blocks. Οι ερωτώμενοι κλήθηκαν να επιλέξουν το προτεινόμενο εναλλακτικό σενάριο τους ανάμεσα από τρεις επιλογές στο κάθε choice set. Πιο συγκεκριμένα κάθε choice set αποτελείται από δυο εναλλακτικά σενάρια που αφορούν σε μια ενδεχόμενη βελτίωση στην ποιότητα των υπόγειων νερών της περιοχής και ένα σενάριο που αφορά στην υφιστάμενη κατάσταση (status quo) και εμφανίζει μηδενική πληρωμή. Τα εναλλακτικά σενάρια παρουσιάστηκαν στους ερωτώμενους σε κάρτες.

Η διερεύνηση των επιδράσεων των χαρακτηριστικών που ελήφθησαν υπόψη και η εκτίμηση της οικονομικής αξίας των υπόγειων νερών πραγματοποιήθηκαν με χρήση του οικονομετρικού μοντέλου Conditional Logit. Όπως προκύπτει από τις οριακές (marginal) τιμές προθυμίας πληρωμής, το χαρακτηριστικό που φαίνεται να επηρρέασε περισσότερο τις επιλογές των ερωτώμενων είναι η εύρυθμη λειτουργία του οικοσυστήματος, καθώς η προθυμία πληρωμής για αποκατάσταση της λειτουργίας αυτής ανέρχεται στα 56€ ανά νοικοκυριό και μήνα. Για τον υπολογισμό της μέσης προθυμίας πληρωμής διαμορφώθηκαν δύο σενάρια: ένα μεσαίας και ένα σημαντικής βελτίωσης όπου στη συνέχεια συγκρίθηκαν με τη μηδενική λύση. Στη βάση των παραπάνω, η προθυμία πληρωμής για το σενάριο της μέσης βελτίωσης εκτιμάται σε 279,5 € ανά νοικοκυριό και μήνα και για το σενάριο της σημαντικής βελτίωσης σε 299,5 € ανά νοικοκυριό και μήνα. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των νοικοκυριών της περιοχής, η αθροιστική προθυμία πληρωμής εκτιμάται σε 8,365 εκατ. € ανά έτος και σε 8,962 εκατ. € ανά έτος αντίστοιχα.

The present thesis aims at estimating the economic value of groundwater in Asopos River basin for the residence of Inofyta-Aghios Thomas area, by means of the Choice Experiment Method (CE). The study was conducted in the areas of Oinofyta and Aghios Thomas, and the economic valuation of groundwater resources was based on households’ choice for a groundwater remediation scheme. Each household will make a monthly voluntary contribution for 10 years, for the creation of an independent organization that will take the responsibility to restore the affected groundwater services. CE answers were collected from a sample of 226 households by means of personal interviews. The field research took place between January 2012 and April 2012. The study design accounted for improvements in groundwater quality and so, specific attributes were defined and each attribute was assigned specific levels. These concern: i. Uses served in terms of quantity and quality of groundwater (2 levels) ii. Reassurance of the proper functioning of ecosystem (2 levels) iii. Programme duration, according to the spatial dimension of the solution (4 levels) iv. Monthly payment amount for 10 years (6 levels) These attributes levels were combined to result in different management options, each associated with a 'monetary price'. These different management options were then assigned into choice sets, and choice sets were disaggregated into manageable groups (blocks). Respondents were asked to choose their preferred alternative in the choice sets in the block, each consisting of three groundwater management options, more precisely two improvement options and the 'status quo' option. A Conditional Logit econometric model was calibrated, in order to investigate the effects of the attributes significant to the respondents’ selections and to assess the economic value of the groundwater. The results of the marginal values show that proper functioning of the ecosystem is the attribute with the greatest effect on respondents’ choices, as their WTP for improving the service amounts to 56 € / per household per month. To calculate the average WTP two scenarios were selected: one with mean and one with significant improvement, which then were compared with the status quo scenario. The results indicate that households are willing to pay a voluntary contribution of 279, 5 € / per household per month for the mean improvement scenario and 299, 5 € / per household per month for the significant improvement scenario. Considering the population of interest, the annual aggregated value is estimated to 8.365 million € / per year and 8.962 million € / per year respectively.