Ο κύκλος ζωής των κτιρίων ως καθοριστική παράμετρος της βιώσιμης αρχιτεκτονικής

Abstract

The structure of the essay is based on the different stages of the life cycle of buildings, the construction, the function of the building and the end of its life, in order to define its energy and environmental behavior. First, the terms of life cycle of buildings and sustainability are analyzed, as well as their fundamental characteristics. Additionally, their coexistence with the built environment is highly mentioned. Then follows the energy consumption of every stage of the life cycle and their economic assessment. Afterward, the essay refers to several case studies based on the methodology of life cycle sustainable design. In conclusion the current legislation is studied, both in a worldwide level and in Greece and the possibilities that exist in Greece for this kind of design to be implemented.

Μέσα από τη διάλεξή μας αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε οι μελλοντικές κοινωνίες να διαθέτουν τουλάχιστον τα ίδια οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά κεφάλαια με τις σημερινές γενιές. Ο συμβατικός τρόπος προσέγγισης του σχεδιασμού του δομημένου χώρου αφορούσε κυρίως μεμονωμένες φάσεις του, κυρίως τη φάση της λειτουργίας του, παρακάμπτοντας τις επιπτώσεις των φάσεων της ανέγερσης και του τέλους ζωής του κτιρίου. Ο στόχος, λοιπόν, της εργασίας είναι η προσέγγιση ενός συνολικού σχεδιασμού που να περιλαμβάνει όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής του κτιρίου, ώστε να διασφαλίζεται πως κάθε επιλογή είναι συμβατή με την επίτευξη της βιωσιμότητας. Η ένταξη στο σχεδιασμό της λογικής ενός κλειστού βρόγχου σχετίζεται με τα ενεργειακά οφέλη που αφορούν το κτίριο ως σύνολο αλλά και τα επιμέρους τμήματά του. Η έννοια της βιωσιμότητας συνδέεται με τη λογική αυτή διότι η λειτουργία των κλειστών βρόγχων περιλαμβάνει τις έννοιες της ανακύκλωσης και της επανάχρησης. Τα κτίρια είναι τα προϊόντα του ανθρώπου με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και επομένως ο βιώσιμος σχεδιασμός του κύκλου ζωής τους θεωρείται αναγκαίος, ώστε να αντιμετωπιστούν τα ενεργειακά και περιβαλλοντικά προβλήματα και να επιτευχθεί η βελτίωση της ποιότητας ζωής σε δομημένα περιβάλλοντα. Παράλληλα με την ανάλυση του σχεδιασμού του κύκλου ζωής των κτιρίων γίνεται παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου που σχετίζεται με τη βιωσιμότητα σε διεθνές επίπεδο και στην Ελλάδα. Η παρουσίαση αυτή γίνεται με στόχο τη σύγκριση της ελληνικής και της διεθνούς νομοθεσίας. Θεωρούμε απαραίτητη την εξέταση του θεσμικού πλαισίου, γιατί είναι αυτό που καθορίζει και δίνει κίνητρα για αλλαγές στον τρόπο δόμησης, μπορεί δηλαδή να λειτουργήσει ως μέσο υιοθέτησης της έννοιας του κύκλου ζωής στην πράξη. Η διάρθρωση της εργασίας γίνεται με βάση τις φάσεις του κύκλου ζωής των κτιρίων, ανέγερση λειτουργία και τέλος ζωής, προκειμένου να αξιολογηθούν τόσο τα ενεργειακά οφέλη όσο και η περιβαλλοντική τους συμπεριφορά. Σε πρώτο στάδιο αποσαφηνίζονται οι όροι του κύκλου ζωής των κτιρίων και της βιωσιμότητας , η σχέση τους με το δομημένο περιβάλλον και οι βασικές αρχές που τους διέπουν. Ακολουθεί η ανάλυση ανά στάδιο του κύκλου ζωής του κτιρίου λαμβάνοντας υπόψη την ενεργειακή απόδοση και τη δημιουργία καλύτερης ποιότητας ζωής και έπεται η αξιολόγηση ως προς τα οικονομικά οφέλη της εφαρμογής αυτού του σχεδιασμού. Στη συνέχεια γίνεται παράθεση παραδειγμάτων που έχουν σχεδιαστεί με βάση τον κύκλο ζωής είτε στο σύνολο τους είτε σε επιμέρους τμήματά τους. Καταληκτικά μελετάται το ισχύον θεσμικό πλαίσιο σε διεθνές επίπεδο και στην Ελλάδα και η δυνατότητα εφαρμογής του συγκεκριμένου τρόπου σχεδιαστικής και κατασκευαστικής προσέγγισης στη χώρα μας.