Προσδιορισμός, μεθοδολογική ανάλυση και διαπραγμάτευση κινδύνου στις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα

Abstract

Η διατριβή ερευνά κατά τρόπο ειδικό και συγκεκριμένο το θεσμό και την εφαρμογή των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην Ελλάδα και διεθνώς. Ειδικότερα η εν λόγω εργασία αφού αρχικά πραγματεύεται εκτενώς γενικά στοιχεία που αφορούν στις ΣΔΙΤ στην Ελλάδα, όπως το νομοθετικό πλαίσιο, την ιστορική πορεία εφαρμογής και εκτέλεσης αυτών, τους τρόπους χρηματοδότησης των έργων, τις βασικές κατηγορίες, μορφές των ΣΔΙΤ και φάσεις κατάρτισης των σχετικών συμβάσεων και υλοποίησης αυτών, αλλά και τις θεμελιώδεις αρχές τους, αναλύει περαιτέρω το θεσμό και προχωράει στη συσχέτιση των ελληνικών δεδομένων με την ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία, με ειδική αναφορά στην ισχύουσα στο εξωτερικό κατάσταση για τις ΣΔΙΤ (PPPs - Public Private Partnerships). Προσδιορίζονται και παρουσιάζονται επαρκώς οι αναγνωρισμένοι και διεθνώς εφαρμοζόμενοι τρόποι και μέθοδοι μελέτης και αξιολόγησης των συγκεκριμένων επενδυτικών σχημάτων, με εντοπισμό και ανάλυση των κινδύνων που υφίστανται στις διάφορες χρονικές φάσεις, σχεδιασμού, κατάρτισης και κατασκευαστικής υλοποίησης και διαχείρισης ενός έργου ΣΔΙΤ, με έμφαση στα οικονομικά δεδομένα και κυρίως στη χρηματοοικονομική και χρηματοδοτική αβεβαιότητα που προκύπτει αρχικώς και στο μετασχηματισμό και εξελιξιμότητα αυτής στο χρόνο διάρκειας της σύμβασης. Η χρηματοδοτική αβεβαιότητα, όπως αυτή εμφανίζεται στις ΣΔΙΤ, αποτελεί την πλέον κρίσιμη παράμετρο προσδιορισμού, διαπραγμάτευσης και διαχείρισης κινδύνου και ουσιαστικά σηματοδοτεί την έναρξη των διαδικασιών υλοποίησης ενός τέτοιου έργου, αφού σ’ αυτήν βασίζεται η οικονομική ανταποδοτικότητα και κοινωνική αποδοχή του. Στη συνέχεια και προκειμένου να αξιολογηθεί λεπτομερώς και τεκμηριωμένα, η ωφελιμότητα ή μη της εφαρμογής του θεσμού των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα, λαμβάνεται ως περίπτωση μελέτης το έργο «Κατασκευή και Συντήρηση επτά (7) νέων Πυροσβεστικών Σταθμών», σύμβαση η οποία αποτελεί την πρώτη σύμβαση ΣΔΙΤ στη χώρα μας, με αντικείμενο τη χρηματοδότηση, μελέτη, κατασκευή, συντήρηση και τεχνική διαχείριση έξι Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και ενός Πυροσβεστικού Σταθμού, όπου ύστερα από την περιγραφή και την αναφορά επί ειδικών στοιχείων που συνθέτουν τη σκοπιμότητα και χρηστικότητα του, μελετάται το κόστος κατασκευής και λειτουργίας αυτού με την υφιστάμενη μέθοδο μέσω κρατικού προϋπολογισμού και την πλήρη αναλογική αντιστοίχιση αυτού, υλοποιούμενου μέσω ΣΔΙΤ, όπου πραγματοποιείται η ανάλυση κόστους-οφέλους του παραπάνω, τόσο με συγκεκριμένη εφαρμογή της μεθόδου των Δεικτών Αξιολόγησης Επένδυσης όσο και με εφαρμογή της μεθόδου οικονομικής αποδοτικότητας (VfM), και τέλος ακολουθεί ανάλυση των αποτελεσμάτων από τα οποία εξάγεται ασφαλές και τεκμηριωμένο συμπέρασμα, αναφορικά με τη συμφερότερη οικονομική επιλογή της μίας ή της άλλης κατασκευαστικής δυνατότητας, με ταυτόχρονη κατάδειξη όμως της ερευνητικής αναγκαιότητας για ανεύρεση των απαραίτητων επιστημονικών εργαλείων που θα παρέχουν την κατάλληλη ευχέρεια και υποστήριξη στη διαδικασία λήψης απόφασης από τους αξιολογούντες ή τις ομάδες αξιολόγησης και θα συμβάλλουν στην ορθολογική προσέγγιση της ενδεδειγμένης διαχείρισης και διαπραγμάτευσης στην προσυμβατική φάση και στις φάσεις υλοποίησης του έργου και της σύμβασης συνολικά. Ειδικότερα παρουσιάζονται συγκεκριμένες μέθοδοι που αναπτύσσουν και διαμορφώνουν υπολογιστικά μοντέλα που αφορούν στην χρηματοδότηση και περαιτέρω αξιολόγηση επενδυτικών προτάσεων για έργα ΣΔΙΤ.

This dissertation examines the implementation of public private partnerships (PPPs) in Greece and globally. More specifically, the dissertation discusses extensively general information about PPPs in Greece, as the legislative framework, the historical progress of implementation and enforcement, to the modes of funding of projects, the main categories, forms of PPPs and phases of training of this relative conventions and concretisation, but also the fundamental beginnings, analyzes further the institution and goes on relating Greek data with European and other international experience, having first made specific reference to the existing overseas situation for PPPs (Public-Private Partnerships PPPs). The most commonly applied ways and methods of study and evaluation of particular investment forms are identified and are presented with accuracy and sufficiency, with localisation and analysis of the existed risks in the project’s life-cycle. The life-cycle includes the conceptual, planning, implementation and closure phases, in which the most critical issue is the funding and financial uncertainty during the initial phases of a PPP project. Specifically, as presented in most PPP cases, the funding risk is a crucial parameter of risk negotiation and management, since it signals the start of the implementation phase and has a great impact in the project’s financial return as well as in the social acceptance issue. Further, in order to evaluate in detail and documented the usefulness or not of the implementation of PPPs in Greece, the dissertation examines the "Construction and Maintenance of seven (7) new Fire Stations' project, which is the first PPP contract in Greece, and includes the funding, design, construction, maintenance and technical management of six Fire Services and a Fire Station. This project is examined under two contract options, which are the conventional funding from the public investment budget and the PPP option that includes the funding from the private investor. Through this comparison, it is concluded that the PPP option provides the desired Value for Money (VfM) not only for the private sector’s financial return, but also for the project’s financial sustainability. Following these results, there are three specific evaluation tools, which are included within this dissertation. These are computational methods that are developed and applied to different PPP cases, in order to demonstrate that they can be effectively applied to other PPP projects. Finally, the results arising from the Thesis are discussed and useful conclusions as well as future research issues are presented.