Αρχαιολογικό τοπίο και αστική φυσιογνωμία στην ελληνική πόλη: η αντίστροφη ένταξη

Abstract

Η διάλεξη διερευνά τις δυνατότητες συσχετισμού του αρχαιολογικού τοπίου της ελληνική πόλης με τον σύγχρονο αστικό ιστό υπό το πρίσμα του τριπτύχου: (α) επιχειρηματική προβολή για ενίσχυση του τουριστικού ενδιαφέροντος, (β) περιβαλλοντική αναβάθμιση και ενίσχυση του δικτύου των δημόσιων χώρων, (γ) πολιτική και πολιτιστική διεκδίκηση για την επανασυγκρότηση μνημονικών συνάψεων συλλογικής μορφής. Αρχικά, τονίζεται η ιδιαίτερη σημασία του ελληνικού αρχαιολογικού τοπίου για την διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού κατά τον 17ο και 18ο αιώνα. Ακολουθεί σύντομη ιστορική αναδρομή -από το νεοσύστατο ελληνικό κράτος μέχρι σήμερα- των τρόπων διαχείρισης του αρχαιολογικού τοπίου, με επίκεντρο την Αθήνα. Προς ενίσχυση του τριπτύχου, εν συνεχεία, μελετώνται τα εξής παραδείγματα : η αστική ανάπλαση της Λάρισας με στόχο την ανασυγκρότηση της ιστορικής της φυσιογνωμίας υπό σύγχρονους κοινωνικοοικονομικούς όρους και η πρόταση των «Αθηναϊκών Σκαμμάτων» για τον διαγωνισμό «Rethink Athens», που εισάγει μια ιδιάζουσα αρχαιολογική προσέγγιση για την αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Στον αντίποδα οποιουδήποτε συντελεστή του τριπτύχου, τέλος, παρουσιάζεται το «αντι-παράδειγμα» της Θήβας,πόλης-μνημείου με αδιάλειπτο γίγνεσθαι χιλιετιών. Η ανάλυσή της βασίζεται στην βιωματική προσέγγιση περιηγητικού χαρακτήρα, φέρνοντας στην επιφάνεια καίρια ζητήματα ανάδειξης του ιστορικού της βάθους. Συμπερασματικά, αναδύεται σε κεντροβαρικό αίτημα η ενίσχυση της πολιτικής και πολιτιστικής παιδείας της ελληνικής κοινωνίας, με στόχο την ανάκτηση της αξιοπρέπειας της κατοίκησης στην ιστορική πόλη και, εν τέλει, την αντίστροφη ένταξη: ένταξη της ίδιας της κοινωνίας στην ιστορία της.

The project focuses on the possibilities of correlating the archaeological landscape of the greek city with the contemporary urban environment, based on three main factors: (a) touristic competitiveness for the economic reinforcement of the city, (b) improvement of the network of green and public spaces, (c) political and cultural demand for the reinforcement of collective memory of the citizens. At the beginning, emphasis is placed on the importance of the greek archaeological landscape for the development of the western civilization during the 17th and 18th centuries. A short historical review is additionally made focused on the city of Athens. Moreover, we study the following specific examples: the urban redevelopment of the town of Larisa aiming to the reconstruction of its historic identity and the proposal of “Athenian Trenches” introducing a different archaeological approach for the upgrade of the historic centre of Athens. On the other hand, we finally present the “counterexample” of Thebes, a town-monument continually inhabited throughout thousands of years. The analysis is based on a personal approach emerging important issues about the management of its historic wealth. In conclusion, we emphasize on the fundamental demand for the improvement of political and cultural education. This demand aims to restore the dignity of living in the greek city and finally, achieves the inverse integration of the greek society to its history.