Μελέτη ολοκληρωμένης διαχείρισης διασυνοριακών ποταμών: η περίπτωση του Έβρου

Abstract

Στην συγκεκριμένη εργασία πραγματοποιήθηκε μελέτη ολοκληρωμένης διαχείρισης διασυνοριακών ποταμών και ειδικότερα του ποταμού Έβρου. Η φιλοσοφία ολοκληρωμένης και αξιοβίωτης ανάπτυξης περιλαμβάνει την οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική, τεχνική και τεχνολογική ανάπτυξη και προσεγγίζει την αρμονία του ανθρώπου με το περιβάλλον, φυσικό και πολιτισμικό, όπου ο ίδιος εντάσσεται ως αναπόσπαστο αλλά όχι κυρίαρχο μέρος του (Ρόκος 1963, 1964, 1967, 1970, 1972, 1975, 1977, 1980, 1986, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000, 2007). Βάσει όλων των παραπάνω παραμέτρων προσεγγίστηκε και η συγκριμένη περιοχή μελέτης. Σκοπός της εργασίας αποτελούν αφενός η αποτίμηση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στην λεκάνη απορροής του ποταμού Έβρου, ο οποίος διατρέχει τρεις χώρες (Βουλγαρία, Ελλάδα, Τουρκία) και αφετέρου συγκεκριμένες προτάσεις για την επίλυση των προβλημάτων που διαπιστώνονται εκεί. Οι επιμέρους στόχοι αφορούν στην παρουσίαση της νομοθεσίας την οποία υιοθετεί κάθε ένα από τα παρόχθια κράτη, στην συγκέντρωση στοιχείων και πληροφοριών που υπάρχουν για την λεκάνη του ποταμού, στους αρμόδιους φορείς και στην διαμόρφωση προτάσεων για ένα καλύτερο καθεστώς διαχείρισης της λεκάνης απορροής του Έβρου. Η δομή της εργασίας περιλαμβάνει παρουσίαση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και συγκεκριμένα διερεύνηση της εθνικής νομοθεσίας (νόμοι και προεδρικά διατάγματα) αλλά και της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, περιλαμβάνει την εξέταση των υδατικών διαμερισμάτων των χωρών που μοιράζονται το ποταμό Έβρο, καθώς και τους φορείς διαχείρισης σε κάθε ένα από τα τρία κράτη. Ενδιαφέρει η πληροφόρηση για τα επίπεδα διαχείρισης και τις υποδομές του ποταμού, οι συμμετέχουσες υπηρεσίες στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, όπως και η λεπτομερέστατη καταγραφή των διακρατικών συμφωνιών και επιπέδων συνεργασίας, τόσο για θέματα διαχείρισης υδατικών πόρων όσο και για το οξύ πρόβλημα των πλημμυρών. Βάσει των παραπάνω πραγματοποιείται ανάλυση SWOT, η οποία και περιλαμβάνει εσωτερικές δυνατότητες και αδυναμίες στη λεκάνη απορροής του ποταμού, καθώς και εξωτερικές ευκαιρίες και απειλές της ευρύτερης περιοχής μελέτης. Μέσω αυτής της μεθοδολογίας καταλήγει η παρούσα εργασία στην παρουσίαση συμπερασμάτων και προσδιορισμό προοπτικών στην περιοχή του διασυνοριακού ποταμού Έβρου, με προτάσεις και μέτρα βελτιστοποίησης της διακρατικής συνεργασίας με απώτερο σκοπό την ολοκληρωμένη διαχείριση της λεκάνης απορροής. Εν κατακλείδι, προτείνεται η άμεση υιοθέτηση των επιταγών της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60 από την Βουλγαρία και την Ελλάδα, όντας κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη βάση των επιταγών αυτής, μπορούν κάλλιστα οι δυο χώρες να σχεδιάσουν από κοινού την πολιτική διαχείρισης των υδατικών τους πόρων για την λεκάνη του Έβρου. Η τουρκική πλευρά είναι θεμιτό και ωφέλιμο για αυτήν να επιδιώκει την συνεχή επαφή και συνεργασία με τις υπόλοιπες παρόχθιες χώρες, συμμετέχοντας στη λήψη αποφάσεων για το μέλλον ολόκληρης της λεκάνης απορροής του ποταμού, καθώς ο Έβρος μόνο να ενώσει μπορεί και όχι να χωρίσει τους τρεις λαούς αφού μπορεί να αποτελέσει στρατηγικό πόλο ανάπτυξης των χωρών αυτών.

This work studies the integrated water resources management in cross-border areas and more specifically in the Evros river basin. The context and philosophy of integrated management and sustainable development includes the economical, social, political, cultural, technical and technological growth and describes the harmony between people and the environment (natural and cultural) (Rokos 1963,.1964,.1967, 1970, 1972, 1975, 1977, 1980, 1986, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000, 2007). On the basis of the above mentioned parameters, the Evros river basin was studied. The main aim of this work is to assess and evaluate the existing situation in the Evros basin that runs through three countries (Bulgaria, Greece, Turkey) and to propose solutions for the encountered problems in this area. The specific objectives include the study of the legislation which adopts each country, the elements and characteristics of the Evros basin, the competent authorities and institutions and the configuration of proposals to improve water resources management in this basin. The structure of this work includes the existing legal framework, and in particular to investigate the national legislation as well as the Water Framework Directive 2000/60. Also the Water Districts of the countries as well as the management bodies in each country are examined. The different levels of water resources management and infrastructures are also explored; the participating services in the processes of decision-making, as the detailed description of the different agreements between the countries and the level of collaboration are studied. Moreover a SWOT analysis is carried out, that also includes the strengths and weaknesses, as well as the opportunities and threats of the study area. Through this methodology, the results of this work are presented and the prospects of this area are identified. Also proposals and measures for improvement of the cross border cooperation are described to achieve integrated water resources management in the Evros basin. In conclusion, the adoption of the Water Framework Directive principles is proposed from Bulgaria and Greece, being already member states of the European Union. On this basis, the two countries can draw joint policy on management of the Evros basin resources. Thus, the Turkish side can benefit through this continuous contact and cooperation with the other two countries, by participating in the decision-making for the future of the entire river basin, as Evros can only link -not separate- the three populations and can consist a strategic centre for development of these countries.