Το πλημμυρικό καθεστώς στην Ελλάδα - διαχείριση πλημμυρών στα πλαίσια της οδηγίας πλαίσιο 2000/60: η περίπτωση του Πηνειού Θεσσαλίας

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η παρακολούθηση και μελέτη του πλημμυρικού καθεστώτος στην Ελλάδα. Η μελέτη των πλημμυρικού καθεστώτος θα πραγματοποιηθεί πρώτα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο 2000/60 για τα ύδατα και κατόπιν θα μελετηθεί ο αντίστοιχος νόμος που αφορά την Ελλάδα, καθώς και σε ποιο στάδιο έχει αυτός εφαρμοστεί. Αυτά τα νομοθετικά πλαίσια που υπάρχουν για την περίπτωση πλημμυρών στην Ελλάδα θα διερευνηθούν σε ποιο βαθμό έχουν υλοποιηθεί. Επομένως, θα γίνει μια εφαρμογή για τη διαχείριση των υδάτων στην λεκάνη απορροής του Πηνειού Θεσσαλίας, η οποία αποτελεί και πιλοτική λεκάνη της Ελλάδας για την Οδηγία Πλαίσιο 2000/60. Πιο συγκεκριμένα, η διπλωματική εργασία χωρίζεται σε δυο μεγάλα τμήματα. Το πρώτο περιλαμβάνει μερικά εισαγωγικά στοιχεία σχετικά με το πλημμυρικό καθεστώς και τις νομοθετικές ρυθμίσεις σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο, ενώ το δεύτερο αναφέρεται στην εφαρμογή αυτών των νομοθετικών ρυθμίσεων στην λεκάνη απορροής του ποταμού Πηνειού Θεσσαλίας. Στο πρώτο κεφάλαιο, γίνεται μια εισαγωγή στο πλημμυρικό φαινόμενο και στην ανάγκη της πλημμυρικής προστασίας μέσω κατασκευαστικών και μη κατασκευαστικών μέτρων. Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60 για τα Νερά, καθώς και οι αντίστοιχοι νόμοι με τους οποίους εφαρμόζεται η Οδηγία αυτή στην Ελλάδα. Τονίζονται τα πιο σημαντικά σημεία τόσο της Οδηγίας Πλαίσιο όσο και της ελληνικής νομοθεσίας που πρέπει να αξιοποιηθούν για την ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων. Παρατίθενται επίσης και το χρονοδιάγραμμα εργασιών, γίνεται συνοπτική αναφορά στην ελληνική πραγματικότητα καθώς και στην συμμετοχή των φορέων για την υλοποίηση των νομοθετικών ρυθμίσεων. Στο τρίτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται οι υδατικοί πόροι της Ελλάδας, τα Υδατικά Διαμερίσματα, καθώς και το υφιστάμενο πλαίσιο διαχείρισης τους. Το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας παρουσιάζεται πιο αναλυτικά, αφού είναι το υδατικό διαμέρισμα στο οποίο ανήκει ο Πηνειός. Κατόπιν, γίνεται αναφορά στην διοικητική δομή της Διεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Στο τέταρτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται ιστορικά στοιχεία-χαρακτηριστικά του Πηνειού και γίνεται εκτενής αναφορά στην πιλοτική μελέτη της συγκεκριμένης λεκάνης απορροής. Παρουσιάζονται τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των Πιλοτικών Μελετών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και το αντίστοιχο για την περίπτωση του Πηνειού. Στο πέμπτο κεφάλαιο, περιγράφεται η μεθοδολογία η οποία χρησιμοποιήθηκε για την μελέτη της λεκάνης απορροής του Πηνειού και στη συνέχεια ακολουθεί ανάλυση του ερωτηματολογίου. Τέλος, παρουσιάζονται γενικά συμπεράσματα, τα οποία προκύπτουν τόσο από το ερωτηματολόγιο, όσο και από τα δευτερογενή στοιχεία για την περίπτωση της λεκάνης απορροής του Πηνειού. Επίσης, παρουσιάζονται και γενικά συμπεράσματα και προτάσεις σχετικά με το βαθμό στον οποίο έχει εφαρμοστεί η Οδηγία στην Ελλάδα.

The aim of present work is the study and follow-up of the flood regime in Greece. Initially the flood regime is considered at a European level according to the Water Framework Directive 2000/60 and then the corresponding laws as well as the stage at which they have been implemented in Greece is reviewed. The existing legislative framework for floods in Greece is investigated regarding the degree of implementation. Furthermore, an application for integrated water resources management is conducted in the river basin of Pinios in Thessaly, which constitutes also the pilot basin of Greece in the Water Framework Directive. More concretely, this work is separated in two parts. The first includes certain introductive elements with regard to the flood regime and the legislative regulations in European and national level, while the second refers to the implementation of WFD in the Pinios River basin. The first chapter includes an introduction to floods and to the protection measures through constructional and not constructional methods. In the second chapter the Water Framework Directive is presented, as well as the corresponding national laws of Greece. Also, the most important points for the implementation of integrated water resources management policies are stressed . In the third chapter, the water resources in Greece, the different Water Districts as well as the present framework for water management are presented. Then, the Water District of Pinios River basin is comprehensively described. In the fourth chapter, historical elements and characteristics of Pinios River are presented and the pilot study for this river basin is extensively analysed. In the fifth chapter, the methodology which was used for the study of Pinios River basin is described and then the relevant results and conclusions are reported. Also, general conclusions on legislation concerning the flood regime in Greece are presented as well as the degree at which this has been implemented in the specific study area.