Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στα πλαίσια του Διεπιστημονικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» σε συνεργασία με τον Τομέα Τοπογραφήσεων και Οδοποιίας της Διεύθυνσης Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού. Αντικείμενό της είναι το Αντισταθμιστικό Ισοζύγιο Δημοσίων Εκτάσεων εντός των ορίων του Λιγνιτικού Κέντρου Μεγαλόπολης, με βάση την εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS). Σκοπός και Σκοπιμότητα της εργασίας μέσω του αντικειμένου της, είναι η δημιουργία ενός βασικού εργαλείου που να συνδέει τη γεωγραφική με την περιγραφική πληροφορία των διαδικασιών απαλλοτρίωσης. Η εφαρμογή του εργαλείου αυτού γίνεται για το Λιγνιτωρυχείο της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού στη Μεγαλόπολη, όπου εισάγονται και επεξεργάζονται στοιχεία και δεδομένα που αφορούν στο συγκεκριμένο Λιγνιτωρυχείο. Τα στοιχεία αυτά εισάγωνται σε βάση δεδομένων και αυτό διαδοχικά θα δώσει την ικανότητα στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. να ορίσει και να περιγράψει την ιδιοκτησία της με περαιτέρω σκοπό την αξιολόγηση, εκτίμηση και προοπτική της. Επίσης την καθιστά ικανή να διαπραγματευτεί τις εκτάσεις που οφείλει να επιστρέψει στο Δημόσιο αποκαταστημένες κατά τη λιγνιτική εποχή. Για αυτό το λόγο για το Λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης κωδικοποιούνται οι εκτάσεις που ανήκαν στο Ελληνικό Δημόσιο πριν τις απαλλοτριώσεις και περικλείονται στην Ιδιοκτησία της Δ.Ε.Η. Α.Ε. Στη συνέχεια υπολογίζονται τα εμβαδά τους και προτείνεται σε πρώτο επίπεδο προσέγγισης ισοζυγίου (εμβαδομετρικό) η χωροθέτησή ίσου εμβαδού εκτάσεων που θα επιστραφούν στο ελληνικό δημόσιο τη μεταλιγνιτική εποχή, δηλαδή μετά το πέρας των εργασιών της Δ.Ε.Η. στη Μεγαλόπολη. Η βασική βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε ήταν δημοσιευμένα συγγράμματα και βιβλία του Εργαστηρίου Γεωγραφίας και Ανάλυσης Χώρου της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. καθώς και σημειώσεις του εξ αποστάσεως Σεμιναρίου στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών με επιστημονικό Υπεύθυνο τον επιβλέποντα Καθηγητή κύριο Κωνσταντίνο Κουτσόπουλο. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν Μελέτες Σκοπιμότητας και Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Διεύθυνσης Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων της Δ.Ε.Η. Α.Ε. Συμπληρωματικά, συγγράμματα για την ιστορία της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού και προγράμματα Δράσης και Απολογισμού αποδείχθηκαν σημαντικά στην μελέτη του θέματος και στη συγγραφή της εργασίας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν η εξής: Αρχικά πραγματοποιήθηκε η εμβάθυνση των γνώσεων της μεταπτυχιακής φοιτήτριας στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και η ενημέρωσή της για τη Νομοθεσία γύρω από τις διαδικασίες που ακολουθούνται στις Απαλλοτριώσεις (Ν. 2882/2001). Στη συνέχεια έγινε η συλλογή των απαιτούμενων στοιχείων (Τοπογραφικών Διαγραμμάτων, Κτηματολογικών Πινάκων, Μελέτες Σκοπιμότητας, Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τα έργα της Δ.Ε.Η. στο Λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης, Οικονομικά Στοιχεία, Πρόγραμμα Δράσης και Απολογισμού Δ.Ε.Η. κ.ά.) καθώς και πραγματοποιήθηκε διήμερη επίσκεψη στο Λιγνιτωρυχείο Μεγαλόπολης. Μετά σαρώθηκαν ηλεκτρονικά τα τοπογραφικά διαγράμματα, διανυσματοποιήθηκαν οι σημαντικές πληροφορίες τους και υπολογίστηκαν οι συνολικές εκτάσεις των διαδοχικών απαλλοτριώ-σεων, των κωδικοποιημένων μεμονωμένων δημοσίων εκτάσεων και κατασκευάστηκαν διάφοροι θεματικοί χάρτες. Τέλος αφού υπολογίστηκε το συνολικό εμβαδόν των προσκτη-μένων για το έργο δημοσίων εκτάσεων, ανάλογα με την αρχική τους χρήση, πραγματοποιή-θηκε πρόταση στα πλαίσια του ζητούμενου ισοζυγίου για τη χωροθέτησή εκείνων που θα επιστραφούν στο Δημόσιο αποκαταστημένα στη μεταλιγνιτική εποχή 2030. Τα αποτελέσματα της εργασίας είναι η παραγωγή ενός πολύ χρήσιμου εργαλείου με τη βοήθεια των Γ.Σ.Π. που καθιστά την Δ.Ε.Η. Α.Ε. ικανή σε ένα πρώτο επίπεδο να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό της καθεστώς και να βρεθεί το ισοζυγίου των Δημοσίων εκτάσεων, το οποίο προέκυψε μόνο μετά από την δημιουργία της ανάλογης βάσης δεδομένων. Έχοντας αυτά σαν δεδομένα πλέον η Δ.Ε.Η. είναι πιο κοντά στην διερεύνηση της ιδιοκτησίας της και στην περαιτέρω ορθολογική αξιοποίησή της. Τα αποτελέσματα και συμπεράσματα της εργασίας παρουσιάστηκαν ενώπιον των Διευθύνσεων Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων, Πληροφορικής, Υπηρεσιών Στέγασης, Νομική Υπηρεσία κ.ά. όπου αποφασίστηκε ότι η χρησιμότητα των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στη Δ.Ε.Η. είναι τεράστια και ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η διεύρυνση της Βάσης Δεδομένων και για την υπόλοιπη ακίνητη ιδιοκτησία της Δ.Ε.Η. είτε αυτή αφορά κτίσματα είτε ορυχεία. Οι διαδικασίες για την υλοποίηση του σχεδίου αυτού έχουν ήδη ξεκινήσει. Πρέπει βεβαίως σαν βελτίωση να γίνει εμπλουτισμός της βάσης δεδομένων με στοιχεία στα πλαίσια περαιτέρω επιπέδων προσέγγισης που προέρχονται αναλόγως, από νομικά, τεχνικά, ποιοτικά, οικονομικά, λειτουργικά κ.ά. χαρακτηριστικά, ώστε με την σύνθεση αυτών να μπορούν να προκύψουν εύκολα συμπεράσματα και απαντήσεις στους εκάστοτε προβληματισμούς της Δ.Ε.Η. Α.Ε. που ελπίζουμε να δίνει λύσεις σύμφωνα με τη φιλοσοφία της Ολοκληρωμένης Αξιοβίωτης Ανάπτυξης.
This diploma project was conducted within the scope of the Interdisciplinary Programme of Postgraduate Studies «Environment and Development» of the National Technical University of Athens. The project has been compiled and executed in collaboration with the Survey Section of the Mines Engineering and Development Department of the Public Power Corporation S.A. The objective of the project is the compensational balance for the public areas within the boundaries of the Megalopolis Lignite Center, based on the approach of the approved Environmental Impact Assessment by using Geographic Information Systems. The overall Purpose and Scope of the project through the objective is the creation of a basic tool, containing all the important geographic and descriptive information regarding the consequitive expropriations and their proceedings, which will concequently enable P.P.C. S.A. to define and describe its property. This will lead to the extent of its possibilities and usefulness from various perspectives business or otherwise. To this end, the first level of G.I.S. information must be the properties actual geodetic boundaries, area and a first degree assessment of the public areas originally acquired by P.P.C. S.A. for its lignite exploitation so as to be able to negotiate a reasonable way of compensating the Government for their use if it is legally deemed necessary. The areas of the public lands that are included in P.P.C. S.A. Estate have been coded, mapped and calculated and then a new territory of the same area is geographically planned. This new territory may be proposed to be the one that P.P.C. S.A. will give back to the Nation as a first degree level of approach of compensation ‘’by equal area’’. The basic bibliography used was books and published papers of the Geography and Spatial Analysis Laboratory of the School of Rural and Surveying Engineering of the National Technical University of Athens, as well as notes from the N.T.U.A. E – Learning Seminar in Geographic Information Systems. Additionally, Purpose Studies, Environmental Impact Assessments, Reports and books dealing with the history of the Lignite and P.P.C. S.A. from the Mines Engineering and Development Department of the Public Power Corporation S.A. have been proven to be really significant to the fulfilment of this project. Work methodology for the project included the following: At first the undersigned student proceeded in a more in depth study in the theory of the Geographic Information Systems and acquired a thorough knowledge of the Law N.2882/2001 proceedings concerning the expropriations in Greece. Then, all the important and necessary information was gathered, such as maps, surveys, cadastrals, relevant tables, Environmental Impact Assessments, financial information and other reports that have been compiled by the P.P.C. S.A. Furthermore, a two-day on site visit to the Megalopolis Lignite Center was made as it was essential not only in respect to the above gathering of information but also to form a clear picture of the territory involved. Afterwards, the survey plans were scanned and the important information was vectorized. Additionally to the above the total areas of the successive expropriations as well as the areas of each coded public property were calculated. Lastly, after the calculation of the sum areas of the Public properties in accordance to their initial use, certain sections of the Megalopolis Lignite Center were sorted out in relevance to their areas, final form and use, within the scope of approach to the compensational balance by equal areas. These sections may be returned to the state as reimbursement to the government for the incorporation and use of public areas by P.P.C. S.A. for its purposes. This will be done approximately by the year 2030 when exploitation by P.P.C. S.A. will be over and lands are restored in accordance to the Environmental Impact Assessment specifications. The outcome of the project is the database that contains the geographic and the descriptive information. On account of this, P.P.C. S.A. can now describe and refer to its Realty and the future utilization of its Estate in Megalopolis at least on a first level basis. The results of the project were presented in some of the Departments of the P.P.C. S.A. such as Mines Engineering and Development Department, Information Technology Department, Housing Department, Legal Department e.t.c. The outcome of this meeting was the understanding of the significance of the Geographic Information Systems. It has been decided to extend and enrich the database for the rest of the P.P.C. S.A. Estate and improvements to be done, dealing with other important levels of information as well.