Πόσο πληρώνουμε για ένα καλύτερο περιβάλλον: διερεύνηση της πρόθεσης των μετακινούμενων με τη μέθοδο της Δεδηλωμένης Προτίμησης

Abstract

Στην παρούσα Διπλωματική Εργασία επιχειρείται ο υπολογισμός της οικονομικής αξίας μιας μείωσης των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην πόλη των Αθηνών. Η αποτίμηση της αξίας της ποιότητας της ατμόσφαιρας συνιστά ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο ζήτημα, με τα επιχειρήματα υπέρ και κατά ενός τέτοιου εγχειρήματος να είναι πολλά. Παρόλα αυτά, η απαίτηση για αξιοκρατική και αποδοτική κατανομή των πολύτιμων πόρων του κράτους σε επενδύσεις, μέσα από τη διενέργεια αναλύσεων Κόστους - Οφέλους, καθιστά αναγκαία την οικονομική αποτίμηση των περιβαλλοντικών αγαθών, καθιστώντας με τον τρόπο αυτό εφικτή την απαίτηση της κοινωνίας για ένα καλύτερο περιβάλλον. Η ανάπτυξη Μοντέλων Διακριτών Επιλογών μέσα από την ανάλυση των Δεδηλωμένων προτιμήσεων των ατόμων αναγνωρίστηκε ως η καταλληλότερη για τον προσδιορισμό της οικονομικής αξίας αγαθών με μη αποτιμημένη αξία στην αγορά. Για το σκοπό αυτό, σχεδιάστηκε ένα πείραμα Δεδηλωμένης Προτίμησης για τον υπολογισμό της Πρόθεσης των κατοίκων της πόλης των Αθηνών Να Πληρώσουν για την επιλογή φιλικότερων προς το περιβάλλον τύπων καυσίμου και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών στην περιοχή της κατοικίας τους. Η παρούσα έρευνα διερευνά την επιρροή του πλαισίου επιλογών του πειράματος στην εξαγωγή της αξίας της ποιότητας της ατμόσφαιρας. Ένα καινοτόμο χαρακτηριστικό της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας συνίσταται στην επιλογή ενός κοινού δείγματος ερωτώμενων για τη διερεύνηση της συμπεριφοράς των ατόμων υπό το πρίσμα δύο διαφορετικών καταστάσεων σε σχέση με επιλογές που σχετίζονται με το περιβάλλον και την Πρόθεση Να Πληρώσουν για ένα καλύτερο περιβάλλον. Έτσι, μέσα από την παρουσίαση μιας σειράς εναλλακτικών επιλογών τρόπου μετακίνησης / τύπου καυσίμου, οι ερωτώμενοι καλούνται να επιλέξουν τον τρόπο με τον οποίο θα επιθυμούσαν να πραγματοποιούν την πιο συχνή τους μετακίνηση, σταθμίζοντας χαρακτηριστικά όπως ο χρόνος, το κόστος καυσίμου και τα επίπεδα των εκπεμπόμενων ρύπων. Αντίστοιχα, οι ερωτώμενοι καλούνται να επιλέξουν την περιοχή στην οποία θα επιθυμούσαν να διαμένουν μέσα από την παράθεση μιας σειράς υποθετικών σεναρίων, σταθμίζοντας χαρακτηριστικά όπως ο χρόνος μετακίνησης, τα δημοτικά τέλη και τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μέσα από την ανάπτυξη διαφορετικών μορφών Πολυωνυμικών Μοντέλων Logit επιχειρήθηκε η διερεύνηση της επιρροής παραγόντων όπως το εισόδημα των ερωτώμενων, ο βαθμός της περιβαλλοντικής τους ευαισθησίας, η αντίληψη σε σχέση με την ποιότητα των περιβαλλοντικών συνθηκών και η παρουσία παιδιών στα νοικοκυριά, στην Πρόθεση των ατόμων Να Πληρώσουν για μια βελτίωση. Οι οριακές τιμές υποκατάστασης που προέκυψαν υποδεικνύουν ότι οι ερωτώμενοι εμφανίζονται διατεθειμένοι να θυσιάσουν αναλογικά ένα μικρότερο χρηματικό ποσό για μια μείωση των επιπέδων ρύπανσης που οι ίδιοι προκαλούν σε σχέση με το ποσό είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την αποφυγή των συνεπειών της ρύπανσης στους ίδιους. Λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία από την Απογραφή του 2001, η συνολική αξία μιας μείωσης των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά ένα ποσοστό της τάξης του 10% στην πόλη των Αθηνών υπολογίστηκε ότι ανέρχεται στα 450 εκ. € περίπου, για ένα χρόνο.

This thesis aims to estimate the economic value of reductions in the levels of atmospheric pollution in the city of Athens. Placing a value to the quality of air is a controversial issue and the arguments for and against many. However, used correctly within the cost-benefit analysis framework, such values not only promote the efficient allocation of resources but would also support the environmental goals set by society. Discrete choice modeling based on stated preference data was identified as the most appropriate method for meeting this challenge since this provides a widely used framework for estimating the value of non-market goods. For this purpose a stated preferences experiment was carried out in order to elicit Athens residents’ preferences and their willingness to pay for cleaner car fuels and improved air quality in their area of residence. The research investigates the effect of the context of the experiment in the derivation of the value of air quality. This part of the study comprises a novel aspect, as the same sample is used under two different choice situations in order to investigate altruistic or egoistic behaviour regarding the amount people are prepared to pay for a better environment. The first choice experiment involves trip decisions related to the most frequent trip and aims to quantify individuals’ trade-offs amongst trip attributes such as travel time, cost and vehicle emissions. The second is a residential location choice experiment and is used to quantify trade-offs between commuting time, municipality tax and air quality in the area of residence. Highly significant Multinomial Logit models were estimated and the impact of household characteristics such as income, environmental sensitivity, perception of environmental conditions, and number of children is investigated. The resulting marginal substitution rates indicate that individuals are prepared to pay comparatively less for the environmental damage they cause than the price they are willing to pay to avoid the damage to them by adverse environmental conditions. Through the use of the 2001 census data, the economic value of reducing the levels of atmospheric pollution by 10% in the city of Athens was estimated at around €450m per annum.