Χωρικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις προστασίας λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου

Abstract

Ονομαστή για την ομορφιά της και τους φυσικούς της πόρους, η μεγάλη λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου - Αιτωλικού αποτελεί μαζί με το Δέλτα των ποταμών Αχελώου και Ευήνου έναν από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους υγροβιότοπους της Μεσογείου. O πανέμορφος αυτός τόπος, που έχει κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο, είναι ένα σύμπλεγμα υγροβιότοπων όπου οι γλυκόβαλτοι εναλλάσσονται με αλμυρόβαλτους, λασποτόπια, υδροχαρή δάση, αμμοθίνες, λουρονησίδες και αλμυρολίβαδα. Γύρω τους ορθώνουν τον όγκο τους η Bαράσοβα και ο Aράκυνθος, όπως και το φαράγγι της Κλεισούρας. Άγρια ζωή και παραγωγική δραστηριότητα συνυπάρχουν εδώ για χιλιάδες χρόνια. Η περιοχή, μελέτης και ευρύτερη, που αποτελείται από το Δέλτα του Αχελώου, τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου – Αιτωλικού και τις εκβολές του Ευήνου έχει ενταχθεί στο καθεστώς προστασίας της σύμβασης Ramsar. Στα υγροτοπικά ενδιαιτήματα αυτής, απαντώνται 47 είδη σπάνιων και απειλούμενων πουλιών του χώρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είδη που προστατεύονται αυστηρά από την κοινοτική οδηγία 409/79. Και η υπόλοιπη πανίδα της περιοχής είναι αξιόλογη και περιλαμβάνει είδη που ήδη έχουν εκλείψει ή μειωθεί σημαντικά σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, η περιοχή μελέτης συνιστά γενικότερα ένα ευρύ φυσικό χώρο με ιδιαίτερη περιβαλλοντική σημασία, σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Απαραίτητη είναι, λοιπόν, η σωστή διαχείριση και διατήρηση αυτού του υγροβιότοπου. Η σημαντικότερη απειλή γι’ αυτόν είναι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες οι οποίες εμφανίζονται στην περιοχή, πολλές φορές με τόση ένταση που επιτακτική καθίσταται η ανάγκη εφαρμογής περιοριστικών μέτρων. Όπως αναφέρονται αναλυτικότερα και παρακάτω, τα κυριότερα προβλήματα προέρχονται από την ανεξέλεγκτη οικιστική δραστηριότητα και αφορούν στην αυθαίρετη δόμηση και τις καταπατήσεις που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα σημεία της περιοχής μελέτης, τα μπαζώματα και τη διάνοιξη δρόμων στο εσωτερικό της λιμνοθάλασσας. Η ρύπανση αποτελεί ένα ακόμα σπουδαίο πρόβλημα για τον υγροβιότοπο, μιας και σε αυτόν καταλήγουν αστικά απόβλητα, υπόλοιπα αγροχημικών, στερεά απορρίμματα τα οποία συμβάλλουν σε πολύ μεγάλο βαθμό στην υποβάθμισή του. Απώλεια σπάνιων ειδών και γενικότερη υποβάθμιση επιφέρει το κυνήγι, κυρίως παράνομο, και η αλιεία, λαθραλιεία και υπεραλιεία, δραστηριότητες που ασκούνται όχι μόνο από τους μόνιμους κατοίκους της περιοχής. Σημαντικές επιπτώσεις, όμως, στην περιοχή μελέτης αναμένεται πως θα επιφέρει και η μερική εκτροπή του ποταμού Αχελώου. Το έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη, αναμένεται πως μακροπρόθεσμα θα επηρεάσει τη ζωή του υγροτόπου, όσον αφορά κυρίως στη δίαιτα των νερών των λιμνοθαλασσών, με πληθώρα αρνητικών επιπτώσεων τόσο για τα απειλούμενα είδη όσο και για τα ενδιαιτήματα της περιοχής. Απαραίτητη κρίνεται η λήψη αυστηρών χωρικών ρυθμίσεων για τον περιορισμό των επιπτώσεων στο προστατευόμενο οικοσύστημα. Αυτές αφορούν κυρίως τον σαφή καθορισμό των ορίων της ευαίσθητης περιοχής, την επιτήρηση και επιβολή αυστηρών προστίμων στους παραβάτες.

Famed for her beauty and her natural resources, the big lagoon Mesologiou - Aitolikou constitutes with the Delta of rivers Acheloos and Evinos one from the bigger and more important water biotopes of Mediterranean. This very beautiful place, that has been declared National Park, is a cluster of water biotopes where sweet marshes vary with salty marshes, mudflats, aquatic forests, dunes, lane islands and salty meadows. Around them they erect their volume Varasoba and Arakynthos, as the gorge of Kleisouras. Wild life and productive activity they coexist here for thousands of years. The region, study and wider, that is constituted by the Delta of Acheloos, the lagoon of Mesologiou - Aitolikou and the estuaries of Evinou has been included in the arrangement of protection of convention Ramsar. In the swampy dwellings of this, are answered 47 species infrequent and threatened birds of space of European Union, species that are protected strictly from Community directive 409/79. And the remainder fauna of region is appreciable and it includes species that already have disappeared or decreased considerably in other countries of European Union. Thus, the region of study recommends more generally a wide natural space with particular environmental importance, in national and in European level. Essential are, therefore, the correct management and maintenance of this water biotope. The most important threat for this, are the anthropogenic activities that are presented in the region, usually with such intensity that imperative is rendered the need of application of restrictive measures. As they are reported more analytically and below, the mainly problems emanate from the unverifiable built-up activity and they concern in the arbitrary layout and the trespasses that take place in various points of region of study, the polders and the opening up of streets in the interior of lagoon. The pollution constitutes another one important problem for the water biotope, since in him leads urban waste, agrochemical leftovers, solid litter which contributes in very big degree in his downgrading. Loss of infrequent types and more general downgrading involves the hunting, mainly outlaw, and the fishery, illegal fishery and overfishing, activities that are practiced not only by the permanent residents of region. Important repercussions, however, in the region of study is expected that will involve also the partial deviation of river Acheloos. The work that is found in development, is expected that in long term will influence the life of wetland, with regard to mainly in the diet of waters of lagoons, with abundance of negative repercussions so much for the threatened types what for the dwellings of region. Essential is judged the reception of strict territorial regulations on the restriction of repercussions in the protected ecosystem. These concern mainly the explicit determination of limits of sensitive region, the monitoring and imposition of strict fines in the offenders.