Προσδιορισμός υδάτινου ισοζυγίου υπόγειου παράκτιου υδροφορέα της Ν. Θήρας υπο την επίδραση έντονων κλιματικών αλλαγών

Abstract

Το νησί της Θήρας τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει γνωρίσει αλματώδη τουριστική ανάπτυξη γιατί είναι ένα νησί με μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον. Ως συνέπεια της ανάπτυξης αυτής είναι η μεγάλη αύξηση της ζήτησης νερού, κυρίως κατά τη θερινή περίοδο όπου ο πληθυσμός του νησιού αυξάνεται κατά πολύ και ενεργοποιούνται οι τουριστικές του δραστηριότητες. Τα περιορισμένα και πεπερασμένα υπόγεια υδατικά αποθέματα σε συνδυασμό με τις εφαρμοζόμενες επί πολλά έτη απρογραμμάτιστες και μη ελεγχόμενες εκμεταλλεύσεις του υπόγειου υδατικού δυναμικού της νήσου Θήρας διευκόλυναν το φαινόμενο την υφαλμύρωσης των υπόγειων υδροφορέων και πλέον έχουν καταστεί ακατάλληλοι για υδρευτική και αρδευτική χρήση. Οι υδρογεωλογικές και οι μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούν στις ανατολικές Κυκλάδες, όπου ανήκει και η Ν. Θήρα, χαρακτηρίζονται ως οι δυσμενέστερες υδρογεωλογικά του Ελλαδικού χώρου και της ευρωπαϊκής ηπείρου γενικότερα. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις εξαιρετικά χαμηλές μέσες ετήσιες βροχοπτώσεις, την πολύ υψηλή εξάτμιση και την ταχεία, λόγω μορφολογίας, επιφανειακή απορροή, δηλαδή παράγοντες που περιορίζουν την κατείσδυση και την επανατροφοδοσία των υπόγειων υδροφόρων οριζόντων. Αρχικά γίνεται ανάλυση του ήδη υπάρχοντος εδώ και πολλά έτη προβλήματος της υφαλμύρωσης, η αντιμετώπιση του συνδέεται πρακτικά με πρόβλεψη και ορθή διαχείριση καθώς δεν μπορεί να θεωρηθεί αναστρέψιμο φαινόμενο. Αλλά και ενός άλλου προβλήματος, των έντονων κλιματικών αλλαγών, καθώς όλες οι εκτιμήσεις που έχουν γίνει πάνω σε αυτό συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα. Για να αποκτήσουμε μια εικόνα για τη σημερινή κατάσταση των υπόγειων αποθεμάτων της Θήρας γίνεται στην παρούσα εργασία μια εμπειρική διαδικασία προσδιορισμού των συνιστωσών του υδατικού ισοζυγίου. Επίσης εφαρμόζεται μια υπολογιστική μέθοδος προσδιορισμού της τροφοδοσίας του υδροφορέα Βουρβούλου – Καμαρίου με μοντέλο ακόρεστης ροής και ακολουθεί παρουσίαση των αποτελεσμάτων μας και των αποτελεσμάτων παλιότερων ερευνών σε υδροφόρους της Νήσου. Κατόπιν έγινε εκτίμηση της κατείσδυσης, μέσω σεναρίων, για διάφορες μεταβολές της βροχόπτωσης που θα γίνουν στο μέλλον, καθώς δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία πως αναμένονται ξηρασίες και καύσωνες που θα προκαλέσουν μείωση των βροχοπτώσεων κάτι που θα έχει πολλές αρνητικές επιπτώσεις για τη Ν. Θήρας και τους υδατικούς της πόρους. Τέλος διατυπώνονται τα συμπεράσματα για την κατάσταση των υπόγειων υδάτων της νήσου και γίνονται εν κατακλείδι κάποιες προτάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας των νερών αυτών και της ευαισθητοποίησης του συνόλου στο πρόβλημα της υφαλμύρωσης και γενικότερα της ποιοτικής υποβάθμισης των υπόγειων υδάτων.

During the last years there has been great touristic development in Thira island because it is an island of great interest. Due to this development there is an increase in water demand, mainly during the summer months, where the population of the island is rising and its touristic activities are evident. The limited and finite underground water sediments in combination with the non- scheduled and uncontrolled exploitations- for many years- of underground water potential of Thira, facilitated the phenomenon of salinity of underground aquifers. As a result, aquifers have been rendered inadequate for watering use and irrigation. The hygro-geologic and meteorological conditions that prevail in eastern Cyclades, where Thira belongs to, are hydreogeologically characterized as the most difficult ones in both Greece and Europe. This is confirmed by the extremely low annual rainfalls, high evaporation and the fastest, due to morphology, Surface Runoff, that is, factors that limit the leakage and the re - filling of underground water aquifers. Initially the already existing - for many years - problem of salinity is analyzed, its dealing with is practically connected with prediction and proper usage, since it is not considered an irreversible phenomenon. Then comes an analysis of another problem, that of intense climate changes, since all the estimations that have taken place on this issue, converge to the conclusion that this is the greatest challenge that mankind faces nowadays. So as to have a crystal-clear view of the current condition of underground water supplies of Thira, in the present thesis, an empirical procedure of constituents of the water balance is followed. Also a calculating method is applied to determine the supply of Bourvoulou – Kamariou aquifer by the model of unsatured moisture movement then , a presentation of our results follows with simultaneous result-comparisons to those of previous researches in the island’s aquifers. Afterwards there has been an estimation of the leakage, through scenarios, for various rainfall changes that will take place in future, since there is no doubt that droughts and heats will cause a decrease in rainfalls; a fact that will have negative effects for Thira and its water sources. Finally the conclusions for the current situation of underground water resources of the island are put forth and several proposals are made for the improvement of the quality of those resources and for the sensitization of the island’s residents to the problem of salinity and quality debasement of underground resources.