Ανάγκες και δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης ύδατος στην Ελλάδα

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναλυθούν οι δυνατότητες χρήσεις του ανακυκλωμένου νερού γενικά αλλά και ειδικότερα στον Ελλαδικό χώρο, να καθοριστούν οι περιοχές λειψυδρίας και να εκτιμηθεί η στρατηγική που μπορεί να εφαρμοστεί για την επαναχρησιμοποίηση του νερού. Επίσης, παρουσιάζονται περιοχές στην Ελλάδα όπου έχει ήδη εφαρμοστεί η επαναχρησιμοποίηση και προτείνονται μέτρα και λύσεις για άλλες περιοχές με αυξημένες ανάγκες σε υδατικούς πόρους. Καταρχήν διερευνήθηκε το θεωρητικό υπόβαθρο των εννοιών που εξεταστήκαν. Στην συνέχεια ορίστηκαν τα οφέλη και οι λόγοι που μας οδηγούν στην επιλογή της επαναχρησιμοποίησης των υγρών αποβλήτων. Το νερό είναι συχνά ένας περιορισμένος πόρος και διαπιστώνεται ολοένα και περισσότερο ότι η κοινωνία δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να χρησιμοποιεί το νερό μόνο για μια φορά. Γι’ αυτό τον λόγο, η επαναχρησιμοποίηση του νερού εφαρμόζεται ήδη σε πολλές χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Αγγλία, το Βέλγιο και η Κύπρος, οι οποίες έχουν πάρει ήδη κάποιες πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση και θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω εφαρμογή της επαναχρησιμοποίησης του ύδατος. Έπειτα από μια αναφορά σε ιστορικά στοιχεία, πραγματοποιήθηκε καταγραφή ανά χρήση, όπου διαφοροποιούνται οι απαιτήσεις ανά περιφέρεια και οι περιορισμοί και οι πρακτικές ανά χρήση. Στην συνέχεια διερευνήθηκε η υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα, οι ανάγκες δηλαδή που υπάρχουν λόγω της λειψυδρίας, αλλά και οι υπάρχουσες έρευνες και εφαρμογές της επαναχρησιμοποίησης των υγρών αποβλήτων. Η κυριότερη εφαρμογή της επαναχρησιμοποίησης λυμάτων είναι αυτή της άρδευσης. Η βιολογική επεξεργασία με απολύμανση συνιστάται ως η κανονικώς ελάχιστη απαιτούμενη επεξεργασία στις περισσότερες περιπτώσεις περιορισμένης άρδευσης, ενώ η επίτευξη της πρακτικά πλήρους απαλλαγής από παθογόνους μικροοργανισμούς, μέσω τριτοβάθμιας επεξεργασίας, δεν θεωρείται ως ανεδαφικός στόχος για την άρδευση (Ε.Υ.Τ., 2003). Στην Ελλάδα το 86% της ζήτησης του νερού αποτελεί η αγροτική ζήτηση, δηλαδή, η άρδευση. Ακολουθεί με 11% η αστική χρήση και με 1% η βιομηχανική και 2% η ενεργειακή ζήτηση. Η άρδευση κυριαρχεί στη Θεσσαλία και στην ανατολική Στερεά Ελλάδα ενώ η αστική στην Αττική. Στην Δυτική Μακεδονία, η συμβολή του επαναχρησιμοποιημένου ύδατος στην βιομηχανία θα μπορούσε να είναι πολύ σημαντική. Η κύρια απαίτηση στην Ελλάδα και ειδικά σε αγροτικές περιοχές όπως η Θεσσαλία, η οποία αν και έχει αυξημένες απαιτήσεις σε νερό παρουσιάζει έλλειψη υδατικών πόρων, είναι η κάλυψη των υδατικών αναγκών για γεωργικές δραστηριότητες. Έτσι αν ληφθούν υπόψη όλα τα μέτρα και οι κανονισμοί και πραγματοποιηθεί σωστή η ενημέρωση και συμμετοχή του κοινού στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, το ανακυκλωμένο νερό θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά στην άρδευση της Θεσσαλίας αλλά και της χώρας γενικότερα. Εξάλλου αυτό επιβεβαιώνεται από τα ήδη επιτυχημένα προγράμματα μικρής έκτασης που υλοποιούνται στην Θεσσαλονίκη, την Χαλκίδα και σε άλλες περιοχές που έχουν όμως χαμηλή ακόμη αποδοτικότητα. Ιδιαίτερη επιτυχημένη εφαρμογή αποτελεί και η περίπτωση της Κρήτης η οποία μελετάται στην παρούσα εργασία. Επίσης , εξετάστηκε η μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθείται και καταγράφηκαν οι περιορισμοί και οι παράγοντες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην σωστή διεξαγωγή μιας μελέτης με στόχο την επαναχρησιμοποίηση των υγρών αποβλήτων. Τέλος γίνεται αναφορά στα συμπεράσματα από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε και διατυπώνονται λύσεις και προτάσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα.

Water is a limited resource and society does not have any more the luxury to use it only once. For this reason, water reuse methods have already been implemented in many countries such as France, Spain, England, Belgium and Cyprus, and certain initiatives have been undertaken towards this direction that could be the base for further application of water reuse. The aim of present work is to analyse the different water uses potentials of recycled water at an international and European level as well as specifically in Greece. The aim of this work is to determine the regions of water scarcity as well as the strategy and methods that are implemented for water reuse. This work investigates the present situation of selected regions in Greece where water reuse methods have already been applied and proposes measures and good practices for water reuse methods to be applied in other regions of the country. Firstly the theoretical background of water reuse potentials was examined. Then the benefits and the principal reasons that lead to the choice of water reuse method were identified. Historical data on water reuse were presented, and a systematic recording of water reuse per each use was conducted where the requirements per region and the restrictions and the practices per use were differentiated. Additionally the current situation in Greece, the different needs due to water scarcity, as well as the scientific studies and implementation of wastewater reuse were investigated. The main application of reuse of sewages is that of irrigation. The biological treatment with disinfection is recommended as the regularly minimal required treatment in most cases of limited irrigation, while the achievement of practically complete exemption by pathogenic micro-organisms, via third degree treatment, is considered as a feasible objective for the use of irrigation (E.Y.T., 2003). In Greece, 86% of the total water demand is used for irrigation purposes, 11% is used for urban uses, 1% constitutes bioengineering demand and 2% covers energy demand. The irrigation dominates in the Thessaly and in the Eastern Sterea Ellada while urban use dominates in Attica. In Western Macedonia, the contribution of reused water in the industry could be very important. The main requirement in Greece, and specifically in regions such as Thessaly that has great needs in water and has water scarcity issues, is to cover the needs for agriculture. In case all measures and regulations are seriously considered and the public is fully informed and encouraged to participate in the decision-making process, the use of recycled water could considerably contribute to the irrigation of the Greek plains such as Thessaly. Besides, this argument is also established in other small-scale programs that have already been successfully implemented in Thessalonica, in Chalkida and in other regions with smaller efficiency. Particularly effective implementation of the water reuses methods are in the case of Crete. Also, there was examined the methodology that should it is followed and were recorded restrictions and factors that play important role in the right conduct of study that objective has the reuse of water waste. Finally comes a report of the conclusions from the research that was realised and there are proposed solutions that could be applied in Greece.