Χωροθέτηση αιολικών πάρκων στο Νομό Λακωνίας με χρήση γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών

Abstract

Η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, η μη ορθολογική χρήση της και η διασπάθιση των φυσικών πόρων της Γης έχουν δημιουργήσει πλήθος περιβαλλοντικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών προβλημάτων και προβλημάτων ολοκληρωμένης ανάπτυξης. Σε αυτό το κρίσιμο ενεργειακό σκηνικό, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), απαλλαγμένες σε μεγάλο βαθμό από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, με πρωτοπόρο την αιολική, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Η διείσδυση της αιολικής ενέργειας, πέρα από τα οφέλη που δύναται να επιφέρει, αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη και απρογραμμάτιστη χωροθέτηση αιολικών πάρκων, δεν δημιουργεί μόνο συγκρούσεις χρήσεων γης με άλλες δραστηριότητες και λειτουργίες καθώς και κοινωνικές αντιδράσεις, συνεπάγεται, επιπλέον, αδυναμία συνετής χρησιμοποίησης των φυσικών πόρων και πλημμελή προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Επομένως, ο χωροταξικός σχεδιασμός, ο οποίος στοχεύει στην ισόρροπη ανάπτυξη, κατοχυρώνοντας την παραγωγική και κοινωνική συνοχή, διασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος με ταυτόχρονη ενίσχυση της θέσης της χώρας στο διεθνές και ευρωπαϊκό πλαίσιο, θεωρείται απαραίτητος και στην περίπτωση της χωροθέτησης αιολικών εγκαταστάσεων, μέσω του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑ) για τις ΑΠΕ. Το ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ είναι ένα από τα επίπεδα χωροταξικού σχεδιασμού με κατευθυντήριο χαρακτήρα που έχει σκοπό τη διαμόρφωση πολιτικών χωροθέτησης έργων ΑΠΕ όπως και την καθιέρωση κανόνων και κριτηρίων αυτής, που θα επιτρέπουν αφενός την δημιουργία βιώσιμων εγκαταστάσεων ΑΠΕ και αφετέρου την αρμονική ένταξή τους στο περιβάλλον ώστε να επιτευχθεί ανταπόκριση στους στόχους των εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών. Η παρούσα διπλωματική επικεντρώνεται στην χωροθέτηση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των συνοδευτικών τους έργων στο Ν. Λακωνίας, στηριζόμενη στα κριτήρια και τους κανόνες που ορίζει το υπό ψήφιση ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ με χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.) και εργαλείων μοντελοποίησης. Η επιλογή των Γ.Σ.Π. έγινε γιατί πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη συλλογή, καταχώρηση, ενημέρωση, διαχείριση, ανάλυση και απόδοση κάθε μορφής πληροφορίας που αφορά στο γεωγραφικό περιβάλλον. Ο Ν. Λακωνίας επιλέχθηκε για το υψηλό αιολικό δυναμικό που διαθέτει, για το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για την κατασκευή αιολικών πάρκων καθώς και για το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει κατασκευαστεί κανένας αιολικός σταθμός. Αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι η εξεύρεση περιοχών, κατάλληλων προς χωροθέτηση αιολικών πάρκων, οι οποίες χωρίζονται σε τρεις ενότητες, από τις οποίες στο τέλος επιλέγεται αυτή που πληροί τις περισσότερες προϋποθέσεις για εγκατάσταση.

The continuous increase of energy consumption, its irrational use and the dissιpation of natural resources of Earth have created many environmental, social, economic, political problems as well as problems concerning integrated development. The Renewable Energy Sources (RES) with wind energy as a pioneer can play an important role in this crucial energy context because of their significant lack of environmental implications. The penetration of wind energy, in addition to its advantages, constitutes a priority for the European Union. However, the uncontrollable and unplanned sitting of wind parks, does not only create conflicts of land uses with other activities and operations as well as social reactions, but also leads to the unwise utilisation of natural resources and to the deficient protection of the natural and human environment. Consequently, spatial planning, which aims to a balanced development, by guaranteeing the productive and social cohesion, ensuring the protection of the environment, enhancing the position of the country in the international and european frame, is considered essential in the case of wind parks sitting, in regard to the Special Framework for Spatial Planning and Sustainable Development (SFSPSD) for the RES. The SFSPSD for the RES is one of the levels of spatial planning with directional character that aims to form policies for RES sitting, as well as rules and criteria for this sitting, that will allow the creation of viable RES installations and their harmonious integration in the environment in a way that corresponds to the objectives of the national and european policies. The present work is focused on the wind parks sitting in the Prefecture of Lakonia, based on the criteria and the rules that are specified by the SFSPSD for the RES, using the Geographic Information Systems (G.I.S.) and tools of modeling. The G.I.S. were chosen because they are cinsidered to be a very useful tool for the collection, storage, update, management, analysis and display of each form of information that concerns in the geographic environment. The Prefecture of Lakonia was selected for its high wind potential, for the intense investment interest concening the construction of wind parks as well as for the fact that up to this moment no wind station has been constructed in this area. The result of this process is the determination of suitable regions for wind parks sitting. These regions are separated in three categories, from which in the end, the one that fulfils most of installation conditions, is selected.