Ενιαία διαχείριση ξηράς και θαλάσσιου χώρου του νομού Χίου

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως αντικείμενο τη συγκρότηση ενός γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών του Νομού Χίου, το οποίο ενσωματώνει τόσο χωρικά όσο και περιγραφικά δεδομένα, ως εργαλείου για την επίλυση προβλημάτων με χωρική διάσταση. Τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΠΣ) αποτελούν βασικό και αναπόσπαστο συστατικό του χωρικού σχεδιασμού, αφού με την βοήθεια τους μπορεί να πραγματοποιηθεί η διαχείριση και ανάλυση των δεδομένων που απαιτούνται σε μία διαδικασία λήψης απόφασης. Το μεθοδολογικό πλαίσιο ενός ΓΠΣ είναι εισαγωγή, διαχείριση, Ανάλυση και Χαρτογραφική Απόδοση (έξοδος) σε ψηφιακό περιβάλλον των δεδομένων που σχετίζονται με τον χώρο. Ένα στάδιο, πριν την εισαγωγή των δεδομένων είναι αυτό της συλλογής τους. Η εργασία διαρθρώνεται σε πέντε κεφάλαια. Στο 1ο κεφάλαιο αναλύεται η παρούσα κατάσταση του Νομού. Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζεται αρχικά η ιστορία του και τι επιδράσεις δέχθηκε από τους διάφορους πολιτισμούς, η γεωγραφική του θέση και τα κλιματολογικά και μορφολογικά στοιχεία, η διοικητική διάρθρωση και τα δημογραφικά στοιχεία του ανά δήμο, γίνεται μια ανάλυση των τομέων της οικονομίας, γίνεται αναφορά στον κοινωνικό εξοπλισμό, αναλύεται η οικιστική ανάπτυξη του νησιού, και τέλος παρουσιάζεται το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Στο 2ο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι θεματικές ενότητες και δραστηριότητες που διερευνήθηκαν για την ξηρά. Περιγράφονται και αναλύονται για την κάθε θεματική ενότητα/δραστηριότητα οι αρμόδιοι φορείς διαχείρισης και τα χωρικά δεδομένα που χρησιμοποιούν, και παράλληλα γίνεται αναφορά στην σχετική νομοθεσία. Τέλος ακολουθεί περιγραφή της κάθε ενότητας/δραστηριότητας για την περίπτωση του Νομού της Χίου. Οι θεματικές ενότητες που ερευνήθηκαν είναι: οι χρήσεις γης, οι δήμοι και οικισμοί, οι δασικές περιοχές, το αποχετευτικό δίκτυο, η διαχείριση απορριμμάτων, το οδικό δίκτυο μεταφορών, τα λατομεία, οι αρχαιολογικοί χώροι και οι αθλητικές εγκαταστάσεις. Στο 3ο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι θεματικές ενότητες και δραστηριότητες που διερευνήθηκαν για την θάλασσα και την παράκτια ζώνη. Περιγράφονται και αναλύονται για την κάθε θεματική ενότητα/δραστηριότητα οι αρμόδιοι φορείς διαχείρισης και τα χωρικά δεδομένα που χρησιμοποιούν, και παράλληλα γίνεται αναφορά στην σχετική νομοθεσία. Τέλος ακολουθεί περιγραφή της κάθε ενότητας/δραστηριότητας για την περίπτωση του Νομού της Χίου. Οι θεματικές ενότητες που εξετάστηκαν και αναλύθηκαν είναι ο αιγιαλός και παραλία, τα λιμάνια, οι ιχθυοκαλλιέργειες και οι παράκτιες δραστηριότητες. Στο 4ο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η διαδικασία δημιουργίας του γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών για τον Νομό Χίου. Τα κυριότερα στάδια συγκρότησης ενός ΓΣΠ είναι η συλλογή των δεδομένων, η εισαγωγή τους σε περιβάλλον ΓΣΠ, η διαχείριση των δεδομένων, η ανάλυση και η χαρτογραφική απόδοση τους. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται αρχικά τα δεδομένα που συλέχθηκαν από τους διάφορους φορείς, στην συνέχεια περιγράφεται η εισαγωγή και διαχείριση ανά κατηγορία χωρικών δεδομένων, ψηφιδωτά, διανυσματικά και τα προβλήματα συλλογής τους, τα περιγραφικά δεδομένα και τέλος παρουσιάζεται η χαρτογραφική τους απόδοση . Τέλος στο 5ο κεφάλαιο παρουσιάζεται ένα χωροταξικό πρόβλημα, αυτό της εξεύρεσης κατάλληλης περιοχής για δημιουργία λατομικής ζώνης στο νησί της Χίου τη βοήθεια των ΓΣΠ ώστε να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα τέτοιο σύστημα στην ανάλυση των δεδομένων. Το παράδειγμα που παρουσιάστηκε είχε ως στόχο να προβάλει πως ένα ΓΣΠ αποτελεί ένα βασικό και αναπόσπαστο συστατικό του χωρικού σχεδιασμού και μπορεί να βοηθήσει στην λήψη αποφάσεων.

The present diploma thesis is handling the constitution of a Geographic Information System of Chios Prefecture, which incorporates both spatial and descriptive data, as a tool for the resolution of problems with territorial dimension. Geographic Information Systems (GIS) constitute a basic and integral component of spatial planning, considering the fact that with GIS aid, management and analysis of data, that is required in a process of decision-making, can be realized. The methodological frame of a [GIS] is Import, Management, Analysis and Cartographic Output (exit) in a digital environment of the data that are related with space. One step before data import is that of their collection. The present thesis is structured in five chapters. In the 1st chapter is analyzed the present situation of the Prefecture. Specifically includes a presentation of its history and the kind of influence it accepted by the various cultures, its geographic location and the climatic and morphological elements, the administrative structure and its demographic elements per municipality. It also includes an analysis of economy sectors and of the urban growth of the island, a reference regarding the social equipment and in the end of the chapter, it is represented the natural and cultural environment of Chios. In the 2nd chapter are presented the thematic units and activities that were investigated regarding the land. For each thematic unit/activity are described and analyzed the institutions, which are in charge of the management, and the spatial data that they use, as well as the relative legislation. In the end a description for each unit/activity for the Chios Prefecture follows. The thematic units that were examined are; the land use, the municipalities and settlements, the forestal regions, the draining system, the waste management, the network of transports, the quarries, the archaeological sites and the athletic venues. In the 3rd chapter are presented the thematic units and activities that were examined in reference with the sea and the coastal area. For each thematic unit/activity are described and analyzed the institutions in charge of management and the spatial data that they use, as well as the relative legislation. In the end a description for each unit/activity for the Chios Prefecture follows. The thematic units that were examined and analyzed are the seashore and beach, the harbours, the piscicultures and the coastal activities. In the 4th chapter is presented the process of creation of the Geographic Information System for the Chios Prefecture. The main stages of a constitution of GIS are the collection of data, their import in a GIS environment, the data management, the analysis and their cartographical output. In this chapter are presented the data that were collected by the various institutions, and follows the description of their import and management per category of spatial data, (raster and vector) and their collection problems, and finally is presented their cartographic output. Finally in the 5th chapter is presented a land-planning problem, that of the discovery of a suitable region for the placement of a quarrying zone situated on the island of Chios using GIS, so that one can understand the way a system like that can be used in data analysis. The example that was presented aimed to describe how a GIS constitutes a basic and integral element of spatial planning and how much it can help in the decision-making