Δημιουργία οπτικοακουστικού υλικού για την εκπαίδευση ενηλίκων σε θέματα διαχείρισης περιβαλλοντικών ζητημάτων με την χρήση των ΓΣΠ

Abstract

Αντικείμενο της παρούσης διπλωματικής εργασίας είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου οπτικοακουστικού υλικού για την εκπαίδευση ενηλίκων σε θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος μέσω των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Σκοπός της παρούσης εργασίας ήταν να παραχθεί ένα εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό των ΓΣΠ με το οποίο θα δίνεται η δυνατότητα εκμάθησης, με έναν εναλλακτικό τρόπο, προηγμένων μεθόδων και διαδικασιών των ΓΣΠ για την επίλυση χωρικών ζητημάτων. Το παρόν υλικό σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια του εξ’ αποστάσεως σεμιναρίου εκπαίδευσης προηγμένων διαδικασιών των ΓΣΠ του Τμήματος Γεωγραφίας και Ανάλυσης του Χώρου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ακόμη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εγχειρίδιο των εκπαιδευτών για τη διδασκαλία των ΓΣΠ είτε σε αίθουσα διδασκαλίας είτε σε σεμινάρια εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης, αλλά και ως εργαλείο αυτοδιδασκαλίας. Ο σχεδιασμός του παρόντος εκπαιδευτικού υλικού βασίστηκε στην αρχή της εκπαίδευσης ενηλίκων κατά την οποία ο εκπαιδευόμενος μέσω της ενεργητικής συμμετοχής και της βιωματικής διαδικασίας οδηγείται στην ωριμότητα και στον αυτοπροσδιορισμό. Δημιουργήθηκαν τρεις θεματικές ενότητες όπου η συμβολή των ΓΣΠ είναι καταλυτική για την εξαγωγή ορθών και αντικειμενικών συμπερασμάτων σε χωρικά προβλήματα. Αυτές είναι: οι βασικές διαδικασίες των ΓΣΠ, η διαλειτουργικότητα χωρικών δεδομένων και η συμβολή των ΓΣΠ στην πολυκριτηριακή ανάλυση. Πηγή δεδομένων για την παραγωγή τόσο του θεωρητικού υποβάθρου όσο και των ασκήσεων αυτών των θεματικών ενοτήτων αποτέλεσαν τα βιβλία: α) Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και Ανάλυση Χώρου, Κουτσόπουλος Κ. (2002), Παπασωτηρίου, Αθήνα, β) Εφαρμογές του Λογισμικού ArcGIS 9x με απλά λόγια, Κουτσόπουλος Κ., Ανδρουλακάκης Ν. (2005), Παπασωτηρίου, Αθήνα, καθώς και το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιείται στο εξ’ αποστάσεως σεμινάριο για προχωρημένους στα ΓΣΠ που πραγματοποιείται από το τμήμα Γεωγραφίας και Ανάλυσης του Χώρου του Εθν. Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε ήταν αυτής της Μάθησης που Βασίζεται σε Προβλήματα (Problem Based Learning, PBL), ενώ η υλοποίηση τους πραγματοποιήθηκε από τα λογισμικά ArcGIS και Adobe Captivate 3. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την ανάλυση και επεξεργασία του συγκεκριμένου αντικειμένου της εργασίας χωρίστηκε σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει μια ιστορική αναδρομή στις θεωρητικές προσεγγίσεις της εκπαίδευσης ενηλίκων καθώς επίσης παρουσιάζονται τόσο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ενήλικων ατόμων κατά τη μαθησιακή διαδικασία όσο και οι τρόποι αντιμετώπισης των εμποδίων που εμφανίζονται κατά τη διεργασία αυτή. Οι τρόποι αυτοί σκοπό έχουν την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων του προγράμματος. Ακόμη, παρουσιάζεται ένας εναλλακτικός τρόπος εκπαίδευσης, που φαίνεται τα τελευταία χρόνια να καθιερώνεται στο χώρο της εκπαίδευσης ενηλίκων. Αυτός της εκπαίδευσης από απόσταση. Το τμήμα αυτό κλείνει με τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού υλικού, καθώς και με τα εποπτικά μέσα που συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη απόδοση του περιεχομένου του εκπαιδευτικού προγράμματος και των εκπαιδευτικών στόχων. Το δεύτερος μέρος περιλαμβάνει τη θεωρητική προσέγγιση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, όπου περιγράφονται οι βασικές αρχές και εφαρμογές των συστημάτων αυτών. Από την ανάλυση αυτή διαφαίνεται η ιδιαιτερότητα τους να διαχειρίζονται με αποτελεσματικό τρόπο θέματα περιβάλλοντος. Το μέρος αυτό κλείνει σχολιάζοντας την εκπαιδευτική διαδικασία σε θέματα ΓΣΠ στην ελληνική πραγματικότητα. Το τρίτο και τελευταίο μέρος της μελέτης αυτής περιλαμβάνει τη μεθοδολογία της δημιουργίας του οπτικοακουστικού υλικού εκπαίδευσης ΓΣΠ καθώς και κάποιες παρατηρήσεις σχετικές με τη βελτίωση της απόδοσης του. Η εργασία κλείνει με μια συνοπτική αναφορά στα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της παρούσης εργασίας.

The subject of the current paper is the creation of a modern audiovisual material for the education of adults in environmental management issues through Geographical Information Systems. The aim of this study was to produce an educational audiovisual material of GIS in order to give the learning opportunity, through an alternative way of learning, in advanced methods and techniques of GIS by which spatial problems can be solved. The current material was planned in order to be used in distance learning seminar of advanced techniques of GIS which is organized by the Laboratory of Geography and Spatial Analysis of NTUA. Also, this material can be used as handbook of instructors for teaching GIS in a classroom or in distance learning seminars but also as a tool of self-teaching. The planning of the current educational material is based on the principle of Education of Adults by with the trainee through the active participation and the experiential procedure reaches the maturity and the self-assessment. The paper is based on three thematic units where the contribution of GIS is catalytic for the inference correct and objective conclusion in spatial problems. These are: the primaries process of GIS, the interoperability of the spatial data and the contribution of GIS in multi-criteria analysis. The resource of data for the production of theoretical background and the exercises of the thematic units is based on the following studies: a) Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και Ανάλυση Χώρου, Κουτσόπουλος Κ. (2002), Παπασωτηρίου, Athens, b) Εφαρμογές του Λογισμικού ArcGIS 9x με απλά λόγια, Κουτσόπουλος Κ., Ανδρουλακάκης Ν. (2005), Παπασωτηρίου, Athens. In addition with those has been used the educational material which is used in the distance learning program at the Geography & Spatial Analysis Laboratory of N.T.U.A. The technique which is used is the Problem Based Learning (PBL), provided with the software ArcGIS and Adobe Captivate 3. The methodology which is followed for the analysis and the process of the current subject has three sections. The first section includes a historical reference in theoretical approaches of adults’ education. In addition to this are presented particular characteristics of adults in the learning process and the ways of responses on the problems, which are appeared through this process. These ways follow the purpose in order to achieve the educational purposes of the program. Also, an alternative way of education is presented, which seems the recent years that is established in the environmental of adults education. This is the Distance Education. The section is closed with the techniques which are used for the creation of educational material and with the visual tools, which contribute to an efficient performance of the content of the educational program and to the educational targets. The second section concludes the theoretical approach of GIS, where are encompassed the basic concepts and system application. Through this analysis is revealed the individuality with which is managed with the most effective way environmental issues. The section comes to an end with remarks of educational process in GIS issues in Greek reality. The third and the last section of the current study conclude the methodology for creation of the audiovisual educational material with some remarks relatives with the improvement of its restitution. The study comes to an end with a brief reference to the results and the conclusion of the current work.