Σύγχρονη αστική ανάπτυξη και κοινωνική πρακτική - Το παράδειγμα του Ελαιώνα Αττικής

Abstract

H παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται, στο ευρύτερο πεδίο, με το ζήτημα της αστικής ανάπτυξης των τελευταίων χρόνων στην μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας. Γίνεται μια προσπάθεια μελέτης τόσο της στρατηγικής, των τάσεων, των ειδικών πολιτικών και μέτρων που παίρνονται όσο και των εμπλεκόμενων φορέων και των επιλογών τους. Η μελέτη αυτή είναι σύντομη και αφορά πολύ περισσότερο την Αθήνα κατά την τελευταία περίοδο, δηλαδή από την περίοδο προετοιμασίας των ολυμπιακών αγώνων του 2004 και μετά οπότε και γίνονται εμφανέστερες κάποιες τάσεις που έχουν να κάνουν με την πολιτική γης εντός της πόλης. Το ειδικό χωρικό πεδίο της μελέτης είναι ο Ελαιώνας Αττικής καθώς σε αυτή την περιοχή και με αφορμή την ανάγκη κατασκευής ενός νέου μεγάλου ποδοσφαιρικού γηπέδου βρίσκουν εφαρμογή και έκφραση όλες αυτές οι σύγχρονες πολιτικές για την πόλη της Αθήνας. Στην εργασία γίνεται μια οικονομική και κοινωνική χαρτογράφηση της περιοχής σε τέτοιο αναλυτικό βαθμό που να βοηθάει τη μελέτη του ειδικού φαινομένου και να βοηθάει στην απάντηση ερωτημάτων όπως «Γιατί επιλέγεται η συγκεκριμένη περιοχή για τέτοιου είδους και μεγέθους έργα;», «Ποιες αλλαγές εκτιμάται ότι θα προκαλέσουν τα έργα στην περιοχή;», «Ποιες εκτιμώνται ότι θα είναι οι αντιδράσεις των κατοίκων;». Ταυτόχρονα μελετώνται κατά το δυνατόν αναλυτικότερα τα εμπλεκόμενα μέρη στα αναπτυξιακά έργα που σχηματοποιούνται σε τρεις ομάδες: κατασκευαστικό κεφάλαιο, κρατική και δημοτική αρχή, κάτοικοι της περιοχής. Οι δύο πρώτες ομάδες αν και έχουν διαφορετικά συμφέροντα εκφράζονται ενιαία καθώς υποστηρίζουν τα έργα στην περιοχή, ενώ οι κάτοικοι και ευρύτεροι φορείς αντιδρούν και αναπτύσσουν δικιά τους αναπτυξιακή προτασεολογία. Η εργασία μελετάει αυτές τις ομάδες, τις διεκδικήσεις και την πρακτική τους ενώ στέκεται περισσότερο στην πλευρά των κατοίκων σε μια προσπάθεια μελέτης του φαινομένου «αστικό κίνημα για την πόλη» και πως αυτό επηρεάζει την ανάπτυξη της πόλης σήμερα. Στο τέλος της εργασίας παρατίθενται οι διαπιστώσεις που προέκυψαν με την ολοκλήρωση της μελέτης, ενώ γίνεται και μια προσπάθεια γενίκευσης προς μια κατεύθυνσης δημιουργίας ενός στοιχειώδους θεωρητικού πλαισίου για την αστική ανάπτυξη σήμερα.

This thesis deals firstly with the issue of urban growth during the last years in the metropolitan area of Athens. It is an attempt to study the urban strategy, trends, specific policies and measures that are taken together with the stakeholders of this process (their opinion, demands, goals and struggles). This part is short both in volume and time and is concentrated on Athens during the very last period (from the run of the Olympic Games of 2004 and then). This is the period in which some trends that have to do with the policy of land within the city have become more apparent and crucial. The specific area of the study is the region of Elaionas in Athens. This area becomes crucial for the study since in response to the need for the construction of a new big stadium, all these modern policies for the city of Athens are applying there. The study offers an economic and social mapping of the region at a detailed level in order to analyse the phenomenon and answer questions like "Why is the particular area chosen for such a projects?", "What changes is estimated to create the project in the region?"," What are the reactions of the people in the area?". At the same time there is a detailed study of the groups involved in the development projects formatted into three groups: construction capital, state and local authorities and the residents of the area. The first two groups, although they have different interests express as a single, supporting the project in the region, while residents react against. Towards the end the findings of the study are presented in an attempt to generalize and create a basic conceptual framework for urban development today.