Καινοτομικές Επιχειρηματικές Δραστηριότητες στην Περιοχή των Τζουμέρκων

Abstract

Παραδοσιακά, η τοπική οικονομία των ορεινών περιοχών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, βασίζεται κυρίως στη γεωργία και τη δασοκομία και χαρακτηρίζεται από μικρές ιδιοκτησίες. Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια οι τουρίστες ανακάλυψαν εκ νέου τα βουνά και οι ορεινές περιοχές είναι μεταξύ των κορυφαίων τουριστικών προορισμών σε όλο τον κόσμο. Κατά συνέπεια, η σύγχρονη οικονομία των ορεινών περιοχών στρέφεται όλο και περισσότερο σε κλάδους παροχής υπηρεσιών και έχουν αναπτυχθεί πολλές οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό, προσφέροντας ποικίλες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι υπάρχουν ευκαιρίες για την αξιοποίηση καινοτόμων ιδεών στις ορεινές περιοχές, απλά οι πιθανοί επιχειρηματίες θα πρέπει να τις αναγνωρίσουν. Ωστόσο, η όλη διαδικασία είναι πολύ πιο περίπλοκη. Πρώτον, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και η ψυχολογία ενός ανθρώπου έχουν σημαντική επίδραση στην απόφασή του να εκμεταλλευτεί ή όχι μια ευκαιρία. Δεύτερον, το οικονομικό περιβάλλον που σχετίζεται με επιχειρηματικές δραστηριότητες (π.χ. γραφειοκρατικές διαδικασίες, νομοθεσία επενδύσεων, κίνητρα και επιχορηγήσεις, κ.λπ.) διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο. Τέλος, η συμπεριφορά της τοπικής κοινωνίας μπορεί επίσης να ενθαρρύνει ή να αποθαρρύνει έναν πιθανό επιχειρηματία. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η καταγραφή και αποκωδικοποίηση της εμπειρίας από επιτυχημένα παραδείγματα επιχειρηματικής δράσης στον ορεινό χώρο των Τζουμέρκων. Με βάση τη μελέτη της φυσικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας της περιοχής των Τζουμέρκων και την επισκόπηση της καινοτομίας στην επιχειρηματική δράση επιλέχθηκαν έντεκα επιχειρήσεις, οι οποίες εμφανίζουν στοιχεία διαφοροποίησης σε σχέση με τις συνήθεις οικονομικές δραστηριότητες της περιοχής. Ως βασικό εργαλείο της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο, προκειμένου να αποτυπωθούν τα απαραίτητα στοιχεία. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις με τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων. Όσον αφορά τη δομή της εργασίας, στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή στις έννοιες της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Παρουσιάζονται οι διάφορες μορφές της καινοτομίας, αναλύονται οι βασικότεροι παράγοντες που εμποδίζουν την ανάπτυξη της καινοτομικότητας και παρατίθενται τα βήματα της καινοτομικής διαδικασίας. Επίσης, αναφέρονται οι παράγοντες και οι μέθοδοι που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη και υιοθέτηση των καινοτομιών και τέλος παρατίθενται πιθανές πηγές χρηματοδότησής τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται συνοπτικά η υφιστάμενη κατάσταση της περιοχής των Τζουμέρκων, η γεωγραφική οριοθέτηση της περιοχής, το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, η ιστορία της περιοχής και τα δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά της χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επιχειρήσεις που επιλέχθηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα, η σκοπιμότητα της έρευνας και το μεθοδολογικό πλαίσιο. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται η ανάλυση και η ερμηνεία των ποιοτικών αποτελεσμάτων από τις συνεντεύξεις και τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα σημαντικότερα συμπεράσματα από την έρευνα. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Όλοι οι επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι δεν μετάνιωσαν για την επιχειρηματική τους κίνηση, παρ’ όλες τις δυσκολίες που συνάντησαν. Επίσης, σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι όχι μόνο δεν αποτρέπουν νέους ανθρώπους να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά στην περιοχή, αλλά τους προτείνουν να μην διστάσουν να κάνουν μια νέα δικιά τους επιχείρηση, καθώς θεωρούν ότι η περιοχή των Τζουμέρκων προσφέρει ένα γόνιμο έδαφος για επιχειρηματικές δραστηριότητες. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι η όλη μεθοδολογία μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για αντίστοιχες έρευνες και σε άλλες περιοχές της ορεινής Ελλάδας.

Traditionally, the local economy of mountain areas, both in Greece and in the rest of Europe, is based mainly on agriculture and forestry and is characterized by small landholdings and an extensive family-based informal economy. Nevertheless, in recent years tourists have re-discovered mountains, attracted by their natural and cultural environment, and mountain regions have become among the top tourist destinations all over the world. As a result, the contemporary economies of mountain areas are increasingly turning to service industries and many economic tourist-related activities have been developed, offering a variety of entrepreneurial opportunities. So, it could be argued that opportunities for exploiting innovative ideas exist in mountain areas and individuals just need to recognize them. However, the whole process is much more complex. First, demographic and psychological characteristics are a powerful influence on the individual’s decision about whether or not to exploit the opportunity. Second, the economic environment associated with entrepreneurial activities (e.g. bureaucratic processes, investment legislation, motives and grants, etc.) plays a critical role. Finally, the behavior of local community may also encourage or discourage the potential entrepreneur. The aim of this study is to record and decode the experience of successful examples of entrepreneurship in the mountainous area of Tzoumerka. Based on the study of physical and socio-economic reality of the region of Tzoumerka and the review of innovation in business activity, eleven businesses were selected which show elements of distinctness compared with the usual economic activities in the area. The survey is being carried out using a specially structured questionnaire that is completed through personal interviews. Regarding the structure of work, the first chapter is an introduction to the concepts of entrepreneurship and innovation. Various forms of innovation are presented, key factors that hinder the development of innovativeness are analyzed and the steps of the innovative process are listed. There is also an indication of the factors and processes that can contribute to the development and adoption of innovations and then finally a list of potential sources of funding. The second chapter summarizes the current situation in the region Tzoumerka, the boundaries of the region, its natural and cultural environment, its local history and demographic, social and economic characteristics of the people that live there. In the third chapter, there is a presentation of the enterprises to participate in research, the aim of the research and the methodological context. In the fourth chapter takes place the analysis and interpretation of qualitative results from interviews and finally the fifth chapter presents the main findings of the research. The survey results are quite interesting. All the entrepreneurs stated that they didn’t regret moving their business to Tzoumerka despite all the difficulties. Another important conclusion is that these entrepreneurs propose to young people that they want to do something new to the region not to give up because the region of Tzoumerka offers o fertile ground for entrepreneurial opportunities. Finally, it should be mentioned that the methodology used in this work can become a useful tool for similar studies in other mountain regions of Greece.