Η εκτός σχεδίου δόμηση και το περιβάλλον

Abstract

Η παρούσα εργασία, «Η εκτός σχεδίου δόμηση και περιβάλλον» στον νομό Αττικής συντάχθηκε στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας. Η εργασία αυτή έχει ως αντικείμενο τα ακίνητα που βρίσκονται έξω από εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο και τη νομοθεσία που τα διέπει. Αρχικά γίνεται μία ανασκόπηση της ιστορικής εξέλιξης των επεκτάσεων σχεδίων του νομού Αττικής, της υπάρχουσας κατάστασης στη συνέχεια και των προβλημάτων στις εκτός σχεδίου περιοχές, παραθέτονται ορισμένες χρήσιμες έννοιες, το νομοθετικό πλαίσιο από το 1923 έως σήμερα ,καθώς και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εκτός σχεδίου δόμηση ενώ τέλος γίνεται μια αναλυτική έρευνα για την περιοχή του Ωρωπού. Περιγράφεται γενικά η διαδικασία των μεταβιβάσεων και ειδικότερα των εκτός σχεδίου αγροτεμαχίων, όπου υπεισέρχεται και η έννοια της κατάτμησης, από την οποία εξαρτάται και η νομιμότητα της μεταβίβασης. Στη συνέχεια, αναφέρονται αναλυτικά οι όροι και περιορισμοί δόμησης των εκτός σχεδίου γηπέδων, ανάλογα με τη θέση τους εντός Αττικής, με το χρόνο δημιουργίας τους ( παρεκκλίσεις) και ανάλογα με τη χρήση του κτηρίου π.χ. κατοικία, ξενοδοχείο κλπ. Σημειώνεται ότι στα εκτός σχεδίου ακίνητα δεν επιτρέπεται η σύσταση της κάθετης συνιδιοκτησίας. Περαιτέρω, εξετάζεται το πρόβλημα των αυθαιρέτων, η δυνατότητα νομιμοποίησης τους και τα μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού. Το επόμενο θέμα είναι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εκτός σχεδίου δόμηση. Τέλος, εξάγονται κάποια συμπεράσματα μεταξύ των οποίων και τα στοιχεία, που πρέπει να προσεχθούν στις εκτός σχεδίου περιοχές. Βασική θέση της εργασίας αυτής είναι ότι ο σχεδιασμός της οικιστικής ανάπτυξης και συνακόλουθα ο έλεγχος και η ρύθμιση των αλλαγών στη χρήση της γης δεν αποτελεί συγκροτησιακό στοιχείο του συστήματος χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα ο παρεμβατικός ρόλος που ασκεί η πολιτεία στην καθοδήγηση της κατανομής των δραστηριοτήτων στον χώρο να περιορίζεται στην αποδοχή και νομιμοποίηση των τάσεων της αγοράς. Η θέση αυτή θεμελιώνεται στη βασική παραδοχή αυτής της ερευνητικής εργασίας ότι ο χωρικός σχεδιασμός ως κοινωνική διεργασία / πρακτική συνδέεται αμφίδρομα με τη δυναμική των κοινωνικό-οικονομικών αλλαγών που συντελούνται στον εξωαστικό χώρο, και στις αστικές περιφέρειες γενικότερα, με την έννοια ότι από τη μια πλευρά, η δυναμική αυτή δεν καθορίζει μόνο τη ζήτηση για γη, συγκεκριμένες θέσεις και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τόπων αλλά και διαμορφώνει τις απαιτήσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα ικανοποιηθεί η ζήτηση και προσδιορίζει, ¨χρωματίζει¨ τις αξίες που αποδίδονται σε χαρακτηριστικά του τοπίου και των οικοδομημάτων. Από την άλλη πλευρά, οι πρακτικές του σχεδιασμού χρήσεων γης και γενικότερα του χωρικού σχεδιασμού επηρεάζουν / καθοδηγούν με τη σειρά τους τις δυνάμεις μετασχηματισμού του εξωαστικού χώρου, μέσα από τον προσδιορισμό ευκαιριών αλλά και περιορισμών για την ανάληψη επενδυτικών αποφάσεων, και την εφαρμογή αρχών και ιδεών για τη χωρική οργάνωση και την ποιότητα των τόπων (ιδεών που διαφοροποιούνται στον χρόνο και τον χώρο). Στο πλαίσιο αυτό, ο σχεδιασμός αποτελεί μια συνεχή προσπάθεια συσχέτισης αρχών για την ποιότητα και την κοινωνική δυναμική των τόπων, με αντιλήψεις για τις κοινωνικές διεργασίες που ¨κατασκευάζουν τόπους ¨ και , συνακόλουθα κινείται μεταξύ ριζοσπαστικών προθέσεων, για μετασχηματισμό και ενός ρόλου για τη διατήρηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι πόλεις και οι οικισμοί αλλά και των κυρίαρχων πρακτικών διακυβέρνησης (Alexander , 2001, Healey, 1997, Friedmann, 1987).

This project, «The off- town planning constructions and the Environment» on the Attica region, was conducted in the framework of a final year thesis! The main aim of this thesis is to assess the properties that lie outside an approved town planning area and the legislation that rules upon them. Initially, there is a review on the historical development of the extensions of plans in the Attica region, the present conditions and also the problems within the off- town planning zones. There is also an indication of some useful concepts, the legal framework from 1923 till this day, the effects of the out of town planning constructions on the environment and finally a detailed research on the Oropos region. As a part of this project, there are general descriptions on the process of land settlements and particularly on those plots that are out of town planning areas. In addition, the concept of segmentation is introduced since it is one of the most important factors for the legality of the settlement procedure. The project also mentions the conditions and restrictions of the out of town field constructions, depending on their position within the Attica region, the time they are constructed and the use of the building, e.g. house, hotel, etc. It is also indicated that for the off-town planning properties, the introduction of the joint ownership is not allowed. In addition, there is an observation on the problems caused by the illegal constructions, the prospect of their legalization and all the possible measures that can be taken in order to avoid this phenomenon. Furthermore, the project studies the effects that those illegal constructions have on the environment. This thesis concludes with some important findings as well as the aspects that must be taken into account when dealing with constructions that lie outside the town planning areas. The main idea of this project is that the residential planning developments as well as the management and regulations on the land use are not part of the territorial planning system in Greece. As a result, the intervening role of the state when guiding the distribution of actions within the area is only bounded to the acceptance and legalization of the market tendencies. This idea is founded by the initial acknowledgement of this research project; the territorial planning as part of a social trade is reversely connected to the dynamics of the socio-economical changes happening in urban regions. On one hand this means that these dynamics not only determine the demand on land and the qualitative characteristics of these regions but also outlines the way that this demand will be satisfied and allocates the values of the region and the buildings. On the other hand, the operations of the territorial planning affect the forces of transformation in the rural areas, by assigning opportunities and regulations on the undertaking of investment decisions, and the application of principles and ideas regarding to the territorial organization and area quality. Within this framework, planning is a continuous effort to associate the quality of principles and the region’s social dynamics with perceptions about social activities that “construct areas”. It also operates between radical intentions for the transformation of a role for the maintenance of a way with which cities and residences function as well as the leading governing practices (Alexander, 2001, Healey, 1997, Friedmann, 1987).