Διερευνώντας τα τοπία της πόλης - Οδεύοντας σ'ένα 'Νέο Κόσμο'

Abstract

Η πόλη, ως τόπος συνάντησης, κατοικίας και δραστηριοποίησης του ατόμου, αποτέλεσε και αποτελεί το βασικό πυρήνα προβληματισμού των πολιτικών σχεδιασμού. Η πολυπλοκότητα, η έντονη ανάμιξη των κοινωνικοοικονομικών ομάδων, τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, οι συγκεντρώσεις ποικίλων εθνικών ομάδων και η μίξη χρήσεων και δραστηριοτήτων αποτελούν ορισμένα μόνο από τα ετερόκλητα μα σημαντικά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία των κεντρικών της περιοχών. Ο Νέος Κόσμος, ως κεντρική περιοχή της Αθήνας, διαμορφώνεται και μεταλλάσσεται με μια διαδραστική διαδικασία, όπου τα παραπάνω χαρακτηριστικά εξελίσσονται και ταυτόχρονα εξελίσσουν την περιοχή. Από το 1990 έως σήμερα, 2010, η σύσταση του πληθυσμού του Νέου Κόσμου τροποποιήθηκε. Μετανάστες επέλεξαν την περιοχή ως τόπο κατοικίας τους και παράλληλα νέες χρήσεις ψυχαγωγίας και αναψυχής εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή. Η επικείμενη μετεγκατάσταση του νέου Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στο εγκαταλελειμμένο κτίριο της βιομηχανίας ΦΙΞ, δημιουργεί προσδοκίες αλλά και ερωτήματα: Πόσο και σε ποια επίπεδα έχει μεταβληθεί ο Νέος Κόσμος; Κατά πόσο είναι εφικτή η συνύπαρξη ‘ευγενών’ χρήσεων, όπως αυτή του νέου Μουσείου με κατώτερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες και ποια θα είναι τελικά η εικόνα του Νέου Κόσμου στο μέλλον; Όλα τα παραπάνω λειτούργησαν ως έναυσμα για τη μελέτη της συγκεκριμένης περιοχής, με στόχο όχι την πρόταση λύσεων-δράσεων και πολιτικών σχεδιασμού που θα αμβλύνουν τα πιθανά προβλήματα της περιοχής, αλλά την αποτύπωση της φυσιογνωμίας του Νέου Κόσμου σήμερα, η οποία θα αποτελέσει το πλαίσιο για περαιτέρω προβληματισμό, αναζήτηση και έρευνα. Για την προσέγγιση του ζητήματος ακολουθήθηκε μεθοδολογικό πλαίσιο που περιλαμβάνει βιβλιογραφική έρευνα σε θέματα πολιτιστικών πολιτικών σχεδιασμού και μετανάστευσης, ποσοτική ανάλυση δεδομένων που αφορούν τον πληθυσμό και το κτιριακό απόθεμα στην περιοχή μελέτης, χαρτογραφική απόδοση των δεδομένων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τέλος ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων, βασιζόμενη στο θεωρητικό υπόβαθρο αλλά και τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας.

Modern city, the place where people meet, live and act, was and still remains the core of concern of political urban planning. The complexity, the intense mixing of socioeconomic groups, the social pathogenesis phenomena, the concentrations of various ethnic groups and the mix of uses and activities, are only some of the heterogeneous but important characteristics that form the physiognomy of its central regions. Neos Kosmos, as a central district of Athens, forms and transforms with an interactive process, where the above characteristics, are not only evolved, but also are evolving the district. From 1990 to 2010, the composition of the population has been modified. Immigrants have chosen this district as their place of residence and new entertainment and recreation uses were settled in the wider region. The impending translocation of the new National Museum of Contemporary Art in the abandoned building of FIX industry, leads us to certain expectations but also to new questions: How and in which levels did the district of Neos Kosmos change? Whether it is feasible the coexistence of ‘noble’ uses, such as the new Museum, with lower socioeconomic groups and what will be the physiognomy of Neos Kosmos in the future? The above mentioned, leads us to the study of the district of Neos Kosmos, not to the point of suggesting solutions-actions and policies that will reduce possible territorial problems. Main goal is to ‘capture’ the present physiognomy of Neos Kosmos, which will constitute the frame for further discussion, search and research. A methodological frame was followed that includes bibliographic research in the field of cultural policies and migration planning, a quantitative analysis of data concerning the population and the buildings stock in the region, creation of charting maps for data with special interest and finally analysis and interpretation of results, based on theoretical foundations as well as the results of quantitative research.