Υδατικά συστήματα που χρησιμοποιούνται για την άντληση πόσιμου ύδατος σύμφωνα με τα οριζόμενα στην οδηγία 2000/60/ΕΚ

Abstract

Το νερό αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της φύσης. H ανάγκη επάρκειας, αλλά και η επίτευξη καλής ποιότητας, αποτελεί βασική μέριμνα της σύγχρονης κοινωνίας. Η κοινοτική πολιτική στον τομέα των υδάτινων πόρων αποτέλεσε μία από τις πρώτες ρυθμιστικές παρεμβάσεις στο πεδίο του ευρωπαϊκού δικαίου περιβάλλοντος. Το πρώτο μεγάλο βήμα πραγματοποιήθηκε με την οδηγία 2000/60/ΕΚ (εναρμόνιση στο Εθνικό Θεσμικό πλαίσιο με το Ν.3199/2003 και το Π.Δ. 51/2007), η οποία έθεσε μια νέα αρχή στη διαχείριση και προστασία των υδάτων. Η εναρμόνιση της οδηγίας 2000/60/ΕΚ στο Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο πραγματοποιήθηκε με την έκδοση του Ν. 3199/2003 και το Π.Δ. 51/2007. Το επόμενο μεγάλο βήμα έγινε με την οδηγία 98/83/ΕΚ, που αφορά στην ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης. Η 98/83/ΕΚ ορίζει πρότυπα, που αποσκοπούν στην προστασία της υγείας του ανθρώπου. Η εναρμόνισή στο Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο επήλθε με την έκδοση της ΚΥΑ Υ2/2600/2001. Ακολούθησαν πολλές θυγατρικές οδηγίες που αφορούν στα ύδατα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αλλά και της Ελλάδας, ειδικότερα. Οι οδηγίες αυτές εκδόθηκαν επικουρικά για την προστασία των υδατικών πόρων όλης της χώρας (τα λεγόμενα «περιοριστικά και απαγορευτικά μέτρα διαχείρισης υδάτων»). Η σημαντικότερη Υπουργική Απόφαση, είναι η Α5/2280/1983 για την προστασία των υδάτων της περιοχής Πρωτευούσης. Με το Ν.1739/1987, θεσμοθετήθηκε η διαίρεση της χώρας μας σε δεκατέσσερα Υδατικά Διαμερίσματα, που περιλαμβάνουν ολοκληρωμένα υδρογραφικά δίκτυα, με υδρολογικές συνθήκες κατά το δυνατόν όμοιες. Στα διαμερίσματα αυτά είναι ευκολότερος ο καθορισμός των ορίων των Λεκανών Απορροής Ποταμού. Αντίστοιχα σε κάθε ΠΛΑΠ, δυνάμει των άρθρων 6 & 7 της οδηγίας 2000/60/ΕΚ, προσδιορίζονται οι λεγόμενες «Προστατευόμενες Περιοχές» (Π.Π.). Μεγαλύτερη έμφαση δίνεται σε εκείνες που περιλαμβάνουν υδατικά συστήματα (υπόγεια και επιφανειακά) που προορίζονται για απόληψη νερού με σκοπό την ανθρώπινη κατανάλωση. Στην Ελλάδα έχουν αναγνωριστεί ορισμένα συστήματα αυτής της κατηγορίας, όμως δεν καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των τελικά χρησιμοποιούμενων για πόση υδάτων. Έτσι ενδείκνυται η περαιτέρω διερεύνηση περιοχών και η επέκταση του υπάρχοντος μητρώου. Η χώρα μας διαθέτει, συνολικά, επαρκείς επιφανειακούς και υπόγειους υδατικούς πόρους, αλλά διάφοροι λόγοι μειώνουν σημαντικά την πραγματικά διαθέσιμη ποσότητα και δυσκολεύουν την αξιοποίησή τους. Παραδοσιακά, οι ανάγκες ύδρευσης καλύπτονταν κυρίως από υπόγεια νερά, πηγαία ή αντλούμενα μέσω γεωτρήσεων. Στις σημερινές συνθήκες, η αύξηση των υδρευτικών αναγκών, η εξάντληση των υπόγειων αποθεμάτων λόγω υπερεκμετάλλευσης, αλλά και η ποιοτική τους υποβάθμιση λόγω ρύπανσης, οδηγεί στην αξιοποίηση των επιφανειακών νερών για ύδρευση, κυρίως, των αστικών συγκροτημάτων. Πολύ σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας των υδατικών πόρων, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, μπορεί να συντελεστεί από τα απόβλητα, της κτηνοτροφίας, της γεωργικής εκμετάλλευσης, τα αστικά απορρίμματα, την πίεση που υφίστανται οι παράκτιοι και νησιωτικοί υδροφόροι κλπ. Παρ’ όλα αυτά η ποιοτική κατάσταση των υδατικών πόρων (επιφανειακών και υπόγειων) της χώρας, σε γενικές γραμμές, θεωρείται ικανοποιητική. Η προστασία των υδατικών διαθέσιμων κάθε μορφής είναι εθνική υπόθεση και επιβάλλεται να γίνει συνείδηση όλων. Για να επιτευχθούν οι επιδιώξεις της οδηγίας 2000/60/ΕΚ, που αποτελεί το βασικό πλαίσιο διαχείρισης των υδάτων, είναι απαραίτητη η ουσιαστική συμβολή όχι μόνο της Κυβέρνησης και των αρμόδιων Υπουργείων αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των απλών πολιτών.Η χώρα μας διαθέτει, συνολικά, επαρκείς επιφανειακούς και υπόγειους υδατικούς πόρους, αλλά διάφοροι λόγοι μειώνουν σημαντικά την πραγματικά διαθέσιμη ποσότητα και δυσκολεύουν την αξιοποίησή τους. Παραδοσιακά, οι ανάγκες ύδρευσης καλύπτονταν κυρίως από υπόγεια νερά, πηγαία ή αντλούμενα μέσω γεωτρήσεων. Στις σημερινές συνθήκες, η αύξηση των υδρευτικών αναγκών, η εξάντληση των υπόγειων αποθεμάτων λόγω υπερεκμετάλλευσης, αλλά και η ποιοτική τους υποβάθμιση λόγω ρύπανσης, οδηγεί στην αξιοποίηση των επιφανειακών νερών για ύδρευση, κυρίως, των αστικών συγκροτημάτων. Πολύ σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας των υδατικών πόρων, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, μπορεί να συντελεστεί από τα απόβλητα, της κτηνοτροφίας, της γεωργικής εκμετάλλευσης, τα αστικά απορρίμματα, την πίεση που υφίστανται οι παράκτιοι και νησιωτικοί υδροφόροι κλπ. Παρ’ όλα αυτά η ποιοτική κατάσταση των υδατικών πόρων (επιφανειακών και υπόγειων) της χώρας, σε γενικές γραμμές, θεωρείται ικανοποιητική. Η προστασία των υδατικών διαθέσιμων κάθε μορφής είναι εθνική υπόθεση και επιβάλλεται να γίνει συνείδηση όλων. Για να επιτευχθούν οι επιδιώξεις της οδηγίας 2000/60/ΕΚ, που αποτελεί το βασικό πλαίσιο διαχείρισης των υδάτων, είναι απαραίτητη η ουσιαστική συμβολή όχι μόνο της Κυβέρνησης και των αρμόδιων Υπουργείων αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των απλών πολιτών.

Water is the most important element of nature. Its use is manifold. It begins with the drinking water supply, irrigation, food production and it extends to the industrial development, energy production, etc. Therefore, the need for sufficiency and the achievement of good quality have always been a main concern of modern society. The European Community policy in the field of water resources was one of the first regulatory interventions in the field of the European environmental law, as the authorities in the early 1970s have started to lay down rules for the protection of water quality. The greater part of the legislation aims at the protection of waters against pollution and of course, at the proper management and allocation of resources. The first major step held with the Directive 2000/60/EC, which set a new beginning in the management and protection of waters. The new Water Framework Directive 2000/60/EC constitutes an important tool for defining pollution in water bodies and a mean for controlling and avoiding this phenomenon. The legal transpositions of the Directive 2000/60/EC in the national institutional framework took effect by the decision of the Statute 3199/2003 and the Decree Law 51/2007. The next big step was taken with regard to Council Directive 98/83/EC, concerning the quality of water intended for human consumption. The 98/83/EC lays down standards, designed to protect human health by introducing sufficiently strict hygiene criteria, to which must meet the drinking water throughout the Community. In this way it is ensured that the water consumed by the citizens of the European Union is net, healthy and complies with the guidelines of the World Health Organization. The legal transposition in the Greek institutional framework has been reached with the adoption of Ministerial Degree Υ2/2600/2001. Many subsequent directives followed concerning in the waters of the European Community, as well as Greece in particular. These Directives were issued subsidiary for the protection of water resources throughout the country. Most of these directives have a regional and/or prefectural profile and are the “restrictive and prohibitive measures of water management”. The most important Ministerial Degree is the A5/2280/1983 on the protection of waters in the Capital region. Greece occupies a total area of 131.957km2 and has been partitioned for water management issues to 14 Water Districts (W.D.) with quite similar hydrological and hydrogeological conditions. In these Water Districts (table 1) it is easier to set the limits of River Basin Districts (RBD), which are clearly defined in Article 7 of Directive 2000/60/EC and aim to achieve better management of water, due to similar hydrological conditions. According to the Directive 2000/60/EC (Article 7), the Member States are obliged to identify, in each RBD, all the water bodies used or likely to be used in the future for water abstraction, with a view to supply of water intended for human consumption. These areas called “Protected Areas” (P.A.) and monitored as to their quality and must meet certain limits, which are defined in the relevant Directives concerning the quality of drinking water. Each country may additionally appoint safety belts for the protection of these areas, ensuring the avoidance of future deterioration of quality. In Greece they are designated only 141 groundwater and 16 surface water systems as P.A. intended to human consumption. In the future this catalog mast extended in order to meet the requirements of WFD. Our country has, overall, sufficient surface water and groundwater resources, but several reasons considerably reduce the quantity actually available and hindering their utilization. Traditionally, the water needs were covered mainly by groundwater, (mainly by boreholes). The extraction of water from groundwater was generally preferred because most of the cases require less costly projects, while the treatment of water was simpler (only disinfection) In the present circumstances, the increase in water needs, the depletion of groundwater reserves due to over-exploitation, as well as the quality deterioration because of pollution, leads to the utilization of surface waters to supply, mainly, urban areas. Surface waters are also utilized. They required major projects to transfer and process them but humans is prepared to shoulder this. Very large deterioration in the quality of water resources, in a country such as Greece, may be caused by the waste of farming or the agricultural holding, by urban waste, or even by the pressure that the coastal and island aquifer suffer etc. Nevertheless the quality of water resources (surface and groundwater) in Greece in general is considered tolerable. This general assessment derives mainly from the lack of particularly large pressures (mainly in the field of industry) rather than the systematic and representative measurements of their qualitative characteristics of water bodies. The protection of water resources of any form is national case and we must all be aware of it. In order to achieve the aims of Directive 2000/60/EC it is necessary the substantial contribution not only of the government and the competent ministries but also the local authorities.