Γεωμετρική τεκμηρίωση ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η εφαρμογή φωτογραμμετρικών μεθοδολογιών με στόχο τη γεωμετρική τεκμηρίωση ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Συγκεκριμένα, η εργασία επικεντρώθηκε στη φωτογραμμετρική τεκμηρίωση αρχαίου ναυαγίου της Ύστερης Ελληνιστικής εποχής (2ος-1ος αι.π.Χ.) που εντοπίστηκε στο νότιο Ευβοϊκό κόλπο, στη βορειοδυτική πλευρά της νήσου Στύρα. Η αποτύπωση του μνημείου αυτού πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας που διεξήχθη τον Ιούλιο του 2010 μέσω της συνεργασίας του Ινστιτούτου Ενάλιων Αρχαιολογικών Ερευνών (Ι.ΕΝ.Α.Ε.) και της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων (Ε.Ε.Α.). Το εν λόγω ναυάγιο βρίσκεται σε βάθος που κυμαίνεται από 39 έως 47 μέτρα σε έναν επικλινή και σχετικά αμμώδη βυθό. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σύνθετο αντικείμενο μελέτης, όχι μόνο ως προς το γεγονός ότι είναι υποβρύχιο, αλλά και εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή στην οποία βρίσκεται˙ ιδιαίτερα αυξημένο βάθος, μειωμένη ορατότητα, δυσκολία προσέγγισης του ναυαγίου ή ακόμα και ισχυρά υποθαλάσσια ρεύματα. Η ιδιαιτερότητα της περιοχής μελέτης έστρεψε το ενδιαφέρον της ερευνητικής ομάδας στην επιστήμη της φωτογραμμετρίας, ως μοναδική λύση για την λεπτομερή και ταυτόχρονα ακριβή μέθοδο γεωμετρικής τεκμηρίωσης του ναυαγίου.

This diploma thesis examines the geometric documentation of underwater archaeological sites and is focused on the case of a Hellenistic shipwreck, 45 meters deep, located at Southern Euboean gulf. Underwater photogrammetry provides an efficient, nondestructive and cost-effective means for measurement in environments with limited accessibility. Even if divers are able to approach a site, staying in deep water is difficult and potentially dangerous. Therefore, diving time should be kept as short as possible. It is thus essential that the data collection time is kept too short. This makes typical surveying techniques impossible to use. With the growing use of consumer cameras and photogrammetry softwares, this application is becoming easier, thus benefiting a wide variety of underwater sites. However, utilizing cameras for underwater photogrammetry poses some crucial modeling problems due to refraction effect and the extension of the imaging system into a unit of both the camera and the protecting housing device. There are a lot of additional parameters that have to be co-estimated in every photogrammetric process. Furthermore, photogrammetry requires conventional field survey measurements to establish a reference frame. The application of a three-dimensional trilateration using common tape measures was chosen for this reason. Among the softwares that were used for surveying and photogrammetry processing, Site Recorder SE, Eos Systems Photomodeler, ZI’s SSK and Rhinoceros are included. The final aim of the thesis is to achieve a virtual exploration to the ancient shipwreck and improve the accessibility of this site by generating accurate and radiometrically efficient orthophotomosaics and 3D rendered models.