Μορφολογική ανάλυση παράκτιας ζώνης με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών Εφαρμογή: Ν. Μύκονος

Abstract

Η μεταπτυχιακή αυτή μελέτη έχει ως αντικείμενο την ανάλυση της παράκτιας ζώνης στην περιοχή της Μυκόνου. Το γενικό πλαίσιο της στρατηγικής της μελέτης βάση της οποίας εκπονήθηκε η παρούσα εργασία αφορά την δυναμική των ακτών και γενικά της παράκτιας ζώνης της Μυκόνου όπου μελετώνται οι μηχανισμοί που διαμορφώνουν την κατάσταση των ακτών στην περιοχή. Παράλληλα, στο πλαίσια της χωρικής προσέγγισης χρησιμοποιήθηκαν όλα εκείνα τα εργαλεία για τη συλλογή, διαχείριση, και απεικόνιση χωρικών δεδομένων που προσφέρουν τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών καθώς αποτελούν το πιο κατάλληλο εργαλείο χωρικής ανάλυσης και βοηθούν στο σχεδιασμό του χώρου. Την δυναμική των ακτών καθορίζουν δυο κύριοι μηχανισμοί, ο μηχανισμός τροφοδοσίας των ακτών της περιοχής με φερτές ύλες και ο μηχανισμός διευθέτησης αυτών των υλών στις ακτές. Ο μηχανισμός διευθέτησης των φερτών υλών εξαρτάται από το ανεμολογικό / κυματικό καθεστώς της περιοχής. Ο μηχανισμός τροφοδοσίας εξαρτάται από το γεωλογικό υπόστρωμα της ευρύτερης περιοχής, από τη γεωμορφολογία, από το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής, από τη φυτοκάλυψη της. Στα πλαίσια της κατανόησης της γεωλογικής δομής της ευρύτερης λεκάνης απορροής σχεδιάστηκε ένας γεωλογικός χάρτης βασισμένος σε προηγούμενες χαρτογραφήσεις και έγινε περιγραφή των γεωλογικών σχηματισμών της περιοχής. Στα πλαίσια της ποσοτικής γεωμορφολογικής μελέτης το δίκτυο αναλύθηκε σύμφωνα με τον 1ο και 2ο νόμο του Horton, μελετήθηκαν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου και εκτιμήθηκαν οι ιδανικές τιμές όσον αφορά τον αριθμό των κλάδων, το μέσο μήκος των κλάδων, και διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ πραγματικών και ιδανικών τιμών στο κλειστό φυσικό σύστημα της Μυκόνου. Για την σκιαγράφηση του κλίματος της περιοχής αναλύθηκαν τα κλιματικά στοιχεία της βροχόπτωσης και της θερμοκρασίας του αέρα. Οι βροχοπτώσεις είναι σημαντικός παράγοντας γιατί καθορίζουν την υδροδυναμική του υδρογραφικού δικτύου και ως εκ τούτου και το δυναμικό μεταφοράς των φερτών υλικών. Για την πληρέστερη ανάλυση της παρούσας μελέτης μελετήθηκε η ανθρωπογενής παρέμβαση στην ευρύτερη παράκτια περιοχή μελέτης καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο στην δυναμική της παράκτιας ζώνης. Εξάλλου, η οικιστική δραστηριότητα στον παράκτιο χώρο, η μεγάλη συγκέντρωση κατοικιών και ξενοδοχειακών μονάδων και η λειτουργία λιμενικών και άλλων εγκαταστάσεων, δημιουργούν ιδιόμορφα αστικά περιβάλλοντα μέσα από τις κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες οι οποίες έχουν αντίκτυπο και συρρίκνωση του φυσικού περιβάλλοντος και των πόρων του. Έτσι, αυτού του είδους η αστικοποίηση στις παράκτιες περιοχές, τροποποιεί αυτό τον ίδιο τον παράκτιο χώρο, έχει αρνητικές επιπτώσεις στην γεωποικιλότητα, αλλά και σε δραστηριότητες που ήταν περισσότερο συμβατές με το περιβάλλον. Σε ένα τέτοιο διαταραγμένο φυσικό περιβάλλον φαινόμενα διάβρωσης της παράκτιας ζώνης είναι πολύ συχνά και είναι το αποτέλεσμα μεγαλύτερης απώλειας παρά εναπόθεσης υλικού στη θέση αυτή. Γενικά, η προσφορά υλικού από τους ποταμούς, η διάβρωση των ακτών και η παράκτια μεταφορά συνιστούν τις κύριες φυσικές συνεισφορές υλικού στον παράκτιο χώρο. Επίσης, καταγράφηκαν όλες οι προσχωσιγενείς ακτές με τα γεωμετρικά τους στοιχεία και για την μελέτη της διαχρονικής μεταβολής της ακτογραμμής χρησιμοποιήθηκαν αεροφωτογραφίες της περιοχής του 1945, 1960, 1989 και δορυφορική εικόνα του 2004. Αυτή η αναλυτική περιγραφή των χαρακτηριστικών της περιοχής θα μας οδηγήσει στην κατανόηση των διαδικασιών που συντελούν στη διαμόρφωση των ακτών της περιοχής αυτής. Οι τεκτονικές δομές, η λιθολογία των σχηματισμών της περιοχής και η επίδραση των εξωγενών διεργασιών όπως η διάβρωση, η μεταφορά και η απόθεση επηρεάζουν την εξέλιξη του υδρογραφικού δικτύου και την μορφολογία του αναγλύφου της λεκάνης απορροής. Από αυτούς τους μηχανισμούς μαζί με την επίδραση του ανθρώπου εξαρτάται η σημερινή κατάσταση των ακτών αλλά και οι διαχρονικές μεταβολές της ακτογραμμής.