Διερεύνηση των επιπτώσεων της κρίσης χρέους στις αντιλήψεις των χρηστών ΑΜΕΛ και ΕΘΕΛ

Abstract

Ο σκοπός αυτής της διπλωματικής εργασίας είναι να παρουσιάσει τα αποτελέσματα μιας έρευνας, ο στόχος της οποίας είναι να αναλύσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας της Ελλάδας. Μέσα σε αυτές τις επιπτώσεις συμπεριλαμβάνονται η ποιότητα μετακίνησης, η ικανοποίηση του χρήστη αλλά και η ζήτηση της αγοράς για μετακίνηση. Η παρούσα έρευνα επεκτείνει μια προσπάθεια που ξεκίνησε το 2008 και σκοπεύει να αναλύσει το εύρος ικανοποίησης των μετακινούμενων ανάμεσα σε διαφορετικά μέσα μαζικής μεταφοράς. Η έρευνα διεξήχθη στην Αθήνα από το Νοέμβριο του 2012 έως τον Ιανουάριο του 2013, πάνω στην κορύφωση της οικονομικής ύφεσης της χώρας. Το περιεχόμενο του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της έρευνας ήταν παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιήθηκε το 2008, έτσι ώστε τα αποτελέσματα να μπορούν να είναι συγκρίσιμα. Οι επιβάτες κλήθηκαν να βαθμολογήσουν: πόσο σημαντική είναι μια σειρά από χαρακτηριστικά μετακίνησης του Μετρό (ΑΜΕΛ) και του λεωφορείου (ΕΘΕΛ), το επίπεδο ικανοποίησής τους για αυτά τα χαρακτηριστικά, η συνολική ικανοποίησή τους για το σύστημα μαζικής μετακίνησης του πολεοδομικού συστήματος της Αθήνας και η αύξηση/μείωση της ατομικής ζήτησης τους για τις δημόσιες μεταφορές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν κάποια οικονομετρικά μοντέλα ανάλυσης. Αρχικά πραγματοποιήθηκε ανάλυση παραγόντων, προκειμένου να εντοπιστούν πιθανά κοινά πρότυπα ανάμεσα στα επιμέρους σημαντικά χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια εκτιμήθηκαν διατεταγμένα μοντέλα logit θέτοντας τη συνολική ικανοποίηση ως μεταβλητή απόκρισης. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης στη συνέχεια συγκρίθηκαν με τα ευρήματα της προηγούμενης (προ κρίσης) έρευνας, αποκαλύπτοντας ενδιαφέρουσες προσαρμογές στην «αντίληψη για τους φορείς δημόσιων μεταφορών» των χρηστών όσον αφορά την ποιότητα. Επιπλέον, εκτιμήθηκε ένα υβριδικό μοντέλο διακριτών επιλογών και λανθανουσών μεταβλητών, με στόχο να διερευνήσει τη συνολική ικανοποίηση των ερωτηθέντων. Τέλος, αναπτύχθηκαν μοντέλα ζήτησης αποκαλύπτοντας τους λόγους που οδήγησαν στην αύξηση (ή μείωση) της ζήτησης για ΜΜΜ τα τελευταία πέντε χρόνια. Ένα από τα κυριότερα συμπεράσματα από τις παρατηρήσεις που έγιναν είναι ότι οι επιβάτες του Μετρό θεωρούν δεδομένη τη ποιότητα κάποιων υπηρεσιών του και μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους σε άλλους παράγοντες όπως η κάλυψη του δικτύου και η πληροφόρηση εν αντιθέσει με τους επιβάτες ΕΘΕΛ που εστιάζουν σε παράγοντες όπως η συχνότητα-ακρίβεια των δρομολογίων και η τήρηση του ωραρίου. Επιπλέον μικρότερη ικανοποίηση σε σχέση με το 2008 εμφανίζουν οι ερωτηθέντες σχετικά με τις τιμές των εισιτήριων, παρόλο που το σύστημα μαζικών μεταφορών της Αθήνας είναι από τα φτηνότερα στην Ευρώπη, φαινόμενο που δικαιολογείται από τις οικονομικές δυσκολίες που διανύει μεγάλος πληθυσμός. Αύξηση χρήσης ΜΜΜ παρατηρείται στις ηλικίες 25 με 39 ετών, κάτι το οποίο τονίζει το αυξημένο γενικευμένο κόστος χρήσης Ι.Χ.

The aim of this dissertation is to present the results of a research, the objective of which is to measure the effects of the economic crisis on public transport quality, user satisfaction and transit demand. The present survey extends a research effort that begun in 2008, and aims to analyze the variability of users’ satisfaction within different public transport systems. The survey was conducted in Athens (Greece) from November 2012 to January 2013, during the peak of the country’s economic recession. The content of the questionnaire that was used for the needs of the survey was similar to the respective one of 2008, so that the results could be comparable. The passengers were asked to rate how important a series of metro and bus attributes are, their level of satisfaction with these attributes, their overall satisfaction for the main public transport operator they use and the increase/decrease of their individual demand for public transport. A factor analysis was first performed in order to identify potential common patterns between the individual importance attributes. Ordered logit models were then estimated with the overall satisfaction as a response variable. The results of the analysis are then compared with the findings of the earlier (pre-crisis) research, revealing interesting adaptations in the users’ perception of the public transport operators’ quality. Moreover, a hybrid choice and latent variable model was estimated, aiming to explore the overall satisfaction of the respondents. Finally, a demand model was developed revealing the characteristics that led to the increase (or decrease) of the public transit demand in the last five years. One of the main conclusions drawn from the observations made, is that AMEL passengers presume the quality of some services and shift their interest to other factors such as network coverage and information as opposed to passengers of ETHEL focusing on factors such as frequency-punctuality and timekeeping. Furthermore, respondents appear to be less satisfied, compared with 2008, on ticketing system and prices, albeit the system of public transport in Athens is one of the cheapest in Europe. This phenomenon is justified by the economic difficulties experiencing large population of the country. Increased use of public transportation observed at ages between 25 and 39 years, which highlights the increased generalized cost of using private vehicles.