Αντίο Mouraria: μνήμη και νοσταλγία για τη Λισαβόνα μέσα από τα fados

Abstract

To fado, που ξεπήδησε από τους δρόμους της Λισαβόνας στα μέσα του 19ου αιώνα, μέσα από τους στίχους και τη μουσική του, περιγράφει, εξυμνεί, νοσταλγεί, χαρτογραφεί και θρηνεί τη «μήτρα» του, ενώ η φανταστική πόλη της μνήμης ακτινοβολεί. Συγχρόνως όμως μέσα από τα fados οικοδομείται και η πραγματική πόλη, όπως συντίθεται από συγκεκριμένες τοπικότητες, που επιβεβαιώνουν την ταυτότητα της πόλης. To fado έτσι μπορεί να ειδωθεί σαν ένας μάρτυρας, που καταγράφει και αναπαράγει τη δυναμική διαδικασία των αλλαγών της πόλης. Στους στίχους του, η πόλη που το γέννησε παρακμάζει και αναγεννιέται, σε μια ατέρμονη διαδικασία, που υφαίνει το δικό της παλίμψηστο. Προκειμένου να καταλήξουμε στην χαρτογράφηση της πόλης μέσα από το fado θα αναφερθούμε σε έργα θεωρητικών της κοινωνικής γεωγραφίας και της ανθρωπογεωγραφίας, όπως του Michel de Certeau, του Kevin Lynch, της Christine Boyer και του Lefebvre. «Τι είναι αυτό που χάθηκε στην Λισαβόνα για το οποίο «θρηνεί» το fadο;», «Πως η πολεοδομική εξέλιξη της Λισαβόνας έθεσε τα όρια στις «φτωχογειτονιές» που συνθέτουν το ιστορικό κέντρο της;», «Ποια είναι τα πολιτικά καθεστώτα κάτω από τα οποία τέθηκαν τα όρια αυτών των γειτονιών;», «Πως τα Fados αντανακλούν την νοσταλγία για την «παλιά» Λισαβόνα;». Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που θα διερευνηθούν εστιάζοντας στην γειτονιά της Mouraria, η οποία γέννησε τo fado.

Fado, which emerged from the streets of Lisbon describes, praises, maps and laments its "matrix" through its song texts and music, while it attempts to trace the imagined city of memory. At the same time certain locales of the physical city present themselves, that serve to assert the city’s identity. Fado can be seen as a witness , which records and reproduces the dynamic transformations of the city. In its lyrics, Lisbon declines and regenerates in an endless process making its own palimpsest. In order to arrive at mapping the city through fado we will refer to theoretical works of social and human geographers, such as Michel de Certeau, Kevin Lynch, Christine Boyer and Lefebvre. "What is lost in Lisbon for which fado mourns?" , " How did changes in urban structure of Lisbon put the limits of the "slums" that constitute the historic center?", " What are the political regimes under which the boundaries of these neighborhoods were set?","How do fados reflect nostalgia for "old" city of Lisbon ?'. These are some of the questions that will be examined focusing on the neighborhood of Mouraria, which gave birth to fado.